چهارمین نشست از دفتر هفتم سلسله نشستهای موضوعی شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران با موضوع «الگوی کاری گروه توسعه ایرانیان در بازآفرینی شهری» برگزار شد.
این نشست در خصوص مروری بر تجربه‌های بهسازی و نوسازی مسکن در ایران با عنوان «الگوی کاری گروه توسعه ایرانیان در بازآفرینی شهری» در روز دوشنبه مورخ 14 دی‌ماه94 از ساعت 14 با سخنرانی آقای دکتر جان‌احمدی و با حضور آقایان دکتر کاظمیان، مهندس مشهودی و خانم دکتر اعتماد به عنوان اعضای پنل و آقای دکتر مظفر صرافی به عنوان دبیر علمی نشست در محل سالن اجتماعات شرکت مادر تشکیل شد.
آقای دکتر جان احمدی ارائه خود را با یک پرسش آغاز کردند که چرا باید خانه‌ها و بافت‌های شهری را نوسازی، بهسازی یا بازآفرینی کرد؟ پس از آن ضمن آسیب‌شناسی وضع موجود تأکید کردند مهمترین دلیل ناکامی رویکردهای مختلف در حل مشکلات، فقدان نگرش و تبیین صحیح مسئله است.
ایشان با بیان اهمیت مسئله‌شناسی، تصریح کرد مسئله احیاء و نوسازی بافت‌ها به عنوان یک «مسئله توسعه‌ای» حائز اهمیت بوده و چنین موضوعاتی جز از طریق تحقق «حداکثری مشـارکـت خردمندانه» حل نخواهد شد.
ایشان توسعه شهر را بدلایل زیر مناسب‌ترین زمینه برای اصلاح توسعه‌ای دانست:
- امکان مشارکت شهروندان و مفاهمه
- امکان هدف‌گذاری کیفیت زندگی مردم
- تنها زمینه مهیا برای اقتصاد مردمی
- فراگیری و وسعت مسائل درهم‌تنیده
- امکان حل زنجیره‌ای مسائل از طریق تمرکز بر روی یک مسئله
- امکان ملاحظه پویا و توأمان ابعاد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی
وی برای شناسایی طرح توسعه‌ای خصوصیات 4 گانه‌ی زیر را که در کار «گروه توسعه ایرانیان» ملاک عمل قرار گرفته است، برشمرد:
- - طرحی وسیع و فراگیر
- - طرحی با آثار القائی پیشین و پسین
- - طرحی مستلزم مشارکت عمومی و گسترده
- - طرحی درون‌زا و خودتکثیرشونده
دکتر جان احمدی راهبرد عملی ساز و کار حل مسئله را مشروط به داشتن الگوی منسجم توسعه‌ای؛ رویکرد بنیادین عملیاتی برای ایجاد چرخه فرایندی میان ساحات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی؛ تمرکز بر روی نهاد تولید و لزوم تأسیس و فعالیت سازمان‌های «توسعه‌گر» دانست.
جان احمدی نقش توسعه‌گر را به‌مثابه حلقه اتصال و تحقق‌بخش مشارکت ذی‌مدخلان(مردم، شهرداری، بخش خصوصی، دولت و بانک) عنوان کرد سپس الگوی کاری گروه توسعه ایرانیان را اینگونه طرح کرد:
- تلاش برای هویت‌بخشی به «محله» و «واحدهای مسکونی»
- نهادسازی برای تعامل با مردم (دشوارترین کارها؛ سودبخش‌ترین کارها)
- اقناع ساکنین برای تجمیع و فایده‌بخشی آن
- تلاش برای تعریف مشارکت با سازندگان و فعالین خصوصی محلی (در ضمن کانال‌کشی توزیع منافع)
- توجه به وجه نمادین توسعه (معماری و سنت اسلامی-ایرانی)
- تعریف فعالیت در مقیاس بزرگ در درون بافت‌های شهری (در عرض شهر)
- تعریف فعالیت مبتنی بر اقتصاد مردمی
در ادامه دکتر جان احمدی نقش‌های سازمان توسعه گر را برشمرد:
- امکان‌پذیر کردن حل مسئله توسعه‌ای با رویکرد صحیح
- امکان‌پذیر کردن مشارکت عموم
- توسعه‌گری بر مبنای بهره‌گیری از فرصت‌ها و ظرفیت‌ها
- کارآیی
- حلقه اتصال ذی‌مدخلان
- کانال‌کشی مجدد توزیع منافع با هدف حل مسئله
- پرهیز از مکندگی منافع
ایشان با تأکید بر اصل اطمینان برای تحقق مشارکت، عنوان کرد به‌منظور حل مسئله به‌صورت مشارکتی، بزرگ‌مقیاس و پایدار نیاز به الگوسازی عملی است که لازمه آن عملیات سه سطحی محلی‌سازی، محله‌سازی، شهرسازی می‌باشد.
جان احمدی الگوی طرح شمس ایرانیان را راهکاری برای پس انداز، تجمیع سرمایه، توزیع منافع، هدایت منابع و تولید ارزش افزا معرفی کرد که گسترش و تکثیر جزو اصول اساسی الگوی این گروه می‌باشد.
وی با بیان سوابق این گروه و تبیین پاره‌ای از تحلیل و آسیب‌های اقتصادی آن، ایجاد جریان پولی به سوی ثروت‌آفرینی حقیقی، تمهید کانال‌های جدید تولید و توزیع منافع، عمق دادن به مسیر جریان صحیح، از بین بردن مسیرهای نشتی و استقرار افراد در مسیرهای توزیع را از اهداف راهبرد عملی دانست که دو الزام اصلی برای دستیابی به این اهداف استفاده از ظرفیت نهاد پول و سازمان نوین به نهاد تولید می‌باشد.
پس از ارائه ایشان اعضای پانل(آقایان دکتر کاظمیان، مهندس مشهودی و خانم دکتر اعتماد)، دبیر علمی جلسه(آقای دکتر صرافی) همچنین آقای مهندس روستا و خانم دکتر عرفانیان سلیم به طرح مسائل زیر پرداختند:
- چارچوب نظری ارائه شده چقدر توانسته در عمل به اهداف خود پاسخگو باشد؟
- در تجربه عملی طرح شمس ایرانیان چقدر به هم‌افزایی، هماهنگی و هم‌سویی رسیده‌است؟
- وجه تمایز بازآفرینی و نوسازی چیست؟
- سازمان توسعه‌گر به چه میزان از منابع عمومی استفاده می‌کند؟
- هدف اصلی این طرح، آبادی محله است یا زندگی بهتر مردم؟
- مباحث حقوقی و قانونی مانند ارث و مالکیت چگونه در این طرح دیده شده است؟
- چه تمهیداتی برای جلوگیری از بیرون رانده شدن مستأجران به حاشیه‌ها شده است؟
- مشارکت دستگاه‌ه‌ها و ارگانها چگونه صورت می‌گیرد؟
- برای جلوگیری از اعیان‌سازی چه باید کرد؟
- برای جلوگیری از تشدید کمبود خدمات در بازسازی چه باید کرد؟
در پایان حضار نیز به بیان سئوالات و نقدهای خود پرداختند و جناب آقای جان‌احمدی به سئوالات طرح شده پاسخ گفتند.
