حاشیه نشینی و بافت فرسوده در بجنورد یکی از نگرانیهایی که در هر شهر وجود دارد بافت فرسوده آن است. بافتی که ناپایدار است و هر لحظه این احتمال وجود دارد که تخریبی بواسطه قدیمی بودن بنا صورت گیرد. در تمام شهرهای کشور بافت ناپايدار وجود دارد. بافتی که ۱۹ میلیون نفر را در خود جای داده است.
برخی از این مناطق هم روی گسلهای زلزله هستند که اگر احیای آن با سرعت صورت نگیرد احتمال وقوع هر اتفاقی وجود دارد. وزارت راه و شهرسازی برنامه جامعی را تدوین کرده است تا بافت فرسوده را احیا کند. طبق آخرین آمارها ۲هزار و ۷۰۰ محله در کشور باید بهسازی شود. اما برای بهسازی این بافتها منابع مالی نیاز است که به دلیل نبود بودجه مناسب خیلی از بافتها بلاتکلیف باقی ماندهاند.
قرار بود سالانه ۳۰۰هزار وام برای بافت فرسوده اختصاص پیدا کند ولی بانکها اعلام کردند که توان پرداخت ندارند لذا اکنون تا سقف ۱۵۰ هزار وام به متقاضیان پرداخت میشود. از سال ۷۵ موضوع احیای بافتهای فرسوده به صورت جدی شروع شد و از همان سالها برنامهریزیهای مختلفی صورت گرفت.
با اینکه ۲۰ سال از این موضوع گذشته است ولی هنوز دولت نتوانسته مانع از گسترش فرسودگی در محدودههای هدف و در کشور شود بلکه حتی برخی اقدامات انجامشده در سالهای گذشته خود از عوامل تسریع فرسودگی در کشور شد. عمده دلیل این موضوع نیز مداخله مستقیم دولت در این زمینه بود. در عین حال که بازهم بهرغم همه این موضوعات هیچ وقت بافت فرسوده در طول این سالها اولویت اول برنامههای وزارت راه و شهرسازی نبود و بافت فرسوده تنها یک بخش و یک جزء از موضوعات مهم در کنار سایر موضوعات بود، حتی در دولت گذشته با محوریت بخشی به موضوع مسکن مهر، جایگاه بافتهای فرسوده و توجه به آنها هم تضعیف شد در عین حال که میتوانست نقش پررنگتری را ایفا کند.
مجتبی بیگدلی عضو انجمن انبوهسازان درباره وضعیت بافت فرسوده میگوید: یکی از مواردی که میتواند به نوسازی بافتهای فرسوده کمک کند ارائه تسهیلات بانکی است. وقتی این روند کند باشد قطعاً احیای بافتهای فرسوده با سرعت انجام نمیشود.
البته گفته میشود فردی برای گرفتن وام بافت فرسوده معطل نمیماند چرا که کسی نیست بخواهد درخواست بدهد. طبق قانون قرار شده از نرخ سود ۱۸ درصدی که تعیین شده ۱۰ درصد آن را سازمان برنامه و بودجه تأمین کند و متقاضیان که اغلب انبوه سازان هستند تنها ۸ درصد نرخ سود به بانک بپردازند. در حقیقت این سیاست تشویقی با هدف احیای بافت فرسوده در نظر گرفته شده بود. ولی در قراردادی که بانکها امضا میکنند این ده درصد هم قید میشود و انبوه سازان باید با ۱۸ درصد نرخ سود واحدهای مسکونی را بسازند.
لذا همین امر سبب شده تا دیگر فردی مشتاق به ساخت مسکن در بافتهای فرسوده نباشد. بیگدلی میگوید: دولت در احیای بافت فرسوده نمیتواند موفقیت خوبی به دست آورد لذا بخش خصوصی را باید با سیاستهای درست و واقعی ترغیب کرد تا بتوانند در این بخش حضور پیدا کنند.
وی با بیان اینکه نمیتوان با حرف بافت فرسوده احیا کرد، تأکید میکند: متأسفانه طی سالهای گذشته بحث احیای بافتهای فرسوده مطرح بوده ولی اجرای این طرح در کشور به کندی صورت میگیرد و با ادامه این روند قطعاً در آینده نمیتوان به سرانجام این طرح امیدوار بود.