وزیر راه و شهرسازی گفت: کاری که در وزارت راه و شهرسازی با همکاری معاونت مسکن و ساختمان و معاونت معماری و شهرسازی و دستگاه‌های تابعه این وزارتخانه در حوزه مسکن در حال انجام است این است که ۱۰ نمونه طرح بازآفرینی شهری را برای جایگزینی با طرح جامع شهر در دست طراحی داریم تا در شهرهای بزرگ، متوسط و کوچک به عنوان الگو اجرا شود.
به گزارش روابط عمومی شرکت مادر تخصصی عمران وبهسازی شهری ایران به نقل از پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، دکتر عباس آخوندی در مراسم گرامیداشت روز جهانی اسکان بشر که اولین دوشنبه اکتبر هر سال برگزار میشود صبح امروز دوشنبه ۱۳ مهر با حضور در سازمان ملی زمین و مسکن با ابراز خوشحالی از حضور در مراسمی با موضوع مهم بشریت گفت: مسئله اصلی من بعد از ۳۶ سال حضور در سمت‌های مختلف، انسان است. مشکلی که پیدا کرده‌ایم مبحث انسان است و این‌که انسان را گم کرده‌ایم و درگیر اعداد و ارقام و کالبد و خشت و مسائلی از این دست هستیم. آن‌هم انسان ایرانی که می‌خواهد به کشورش حس تعلق داشته باشد و از زندگی در ایران لذت ببرد و برای بهروزی هم‌وطنانش تلاش کند.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: موضوع ما انسان است؛ انسانی که علاقه‌مند باشد برای ایران‌شهر تلاش کند و تمام آنچه در توانش است را برای آسایش خود و دیگران به کار گیرد.
تاکید آخوندی بر لزوم تغییر پارادایم‌ها و انگاره‌های جهانی
وی افزود: مدت‌هاست که اندیشه می‌کنم اگر بخواهیم در پارادایم‌ها و انگاره‌های اصلی بازنگری کنیم آن بازنگری باید از کجا شروع شود و در کدام قسمت برنامه‌ها بگنجد. این موضوع فقط به دو حوزه مسکن و شهرسازی یا راه و ترابری و وزارت متبوع من بر نمی‌گردد این مسئله کل ایران و جهان سوم و حتی جهان اول است که نهایتا باید ببینیم کجا بایستیم و این بازنگری در کجا باشد.
آخوندی اظهار کرد: به نظر من جای این بازنگری در بحث شهروندی و پذیرفتن هویت و حق برای شهروند است. بحث‌های عمومی در این زمینه صورت می‌گیرد که باید جای این بحث‌های عمومی را به واقعیت بدهیم. همانطور که جامعه‌شناسان می‌گویند در ایران مشکلی که داریم این است که مفاهیم بزرگ و پیچیده را به مسایل پیش‌پا افتاده تقلیل می‌دهیم.
وی افزود: شهروند یعنی انسانی که حق مشارکت و تعیین سرنوشت دارد. انسانی که هم مسئولیت می‌پذیرد و هم مسئولیت می‌خواهد. وقتی این حقوق را بررسی می‌کنیم به پیچیدگی این مفاهیم پی می‌بریم. انسان را به یک کالا تقلیل می‌دهیم. در فرایند کالایی شدن شما می‌توانید انبارهای بزرگ انسانی درست کرده و اسم آن را پروژه توسعه مسکن بگذارید اما آنجایی شهر است که انسان‌ها در آن احساس رشد و بالندگی، دلبستگی و سرزندگی کنند و بتوانند در جهت ارتقای کیفیت زندگی بکوشند.
وزیر راه و شهرسازی بر اهمیت کیفیت زندگی انسان‌ها تاکید کرد و گفت: می‌بینید که فاصله میان آنچه هست و آنچه باید باشد بسیار زیاد است و نمی‌توان اسم ساختمان‌های موجود را مسکن گذاشت. بلکه خوابگاه‌هایی هستند که شهروندان در آن رفت و آمد می‌کنند.
وی بیان کرد: شهروندی می‌خواهیم که از مرحله توریست بودن عبور کند. توریست آمده است که مدت کوتاهی در شهری باشد و برود ولی برای شهروند، آینده و کیفیت شهر مهم است چون خود را دلبسته آن‌جا می‌داند.
عضو کابینه دولت و امید افزود: وقتی این مسایل را بررسی می‌کنیم به خوبی در می‌یابیم که در شهرهای موجود منافع آنی بر منافع آتی غلبه می‌کند و منابع زیستی برای دستیابی منافع آنی هدر می‌رود مانند تهران یا دیگر کلانشهرهای ایران که با مشکلات زیستی مواجه هستند.
وی خاطرنشان کرد: اگر شهر و کالبد را یک سازمان اجتماعی بدانیم آن وقت درخواهیم یافت که شعار امسال اسکان بشر (فضاهای عمومی برای همگان) کاملا با معناست.
دکترآخوندی ادامه داد: اگر بخواهیم برای بازنگری به شهر از جایی شروع کنیم باید به آنجایی برگردیم که شهر را برای ایجاد یک سازمان اجتماعی بالنده مهیا می‌کند. آن‌وقت تمام فضاهای شهری اعم از مسکونی، اداری، تجاری، فضای سبز، مذهبی و غیره به عنوان یک اصل در نظر گرفته میشود و حق دسترسی به شهر نیز یکی دیگر از اصلی‌ترین مباحث قلمداد خواهد شد چرا که در شهر معلول، پیر، کودک، جوان و زن زندگی می‌کنند که حق دسترسی دارند.
وزیر راه و شهرسازی با تاکید بر این‌که نباید شهر از از منظر فواره‌ها نگاه کرد گفت: شهر جایی است که در ان اقتصاد جریان می‌یابد مگر میشود در شهر حیات علمی، اقتصادی و اجتماعی نباشد؟ شهر موجودی زنده و پیچیده است.
وی اظهار کرد: آن چه من بعد از این ۳۶ سال فهمیدم این است که اگر یک بازگشت بنیادین به انسان، شهروند و اندیشه ایران‌شهری داشته باشیم و شهرهایمان را به عنوان ایران‌شهر طراحی کنیم تا همه به آن عشق داشته باشند و برای آبادانی‌اش تلاش کنند در آن صورت است که شهروندان بیش از نفع مادی شخصی احساس تعلق به شهر خواهند داشت.
وزیر راه و شهرسازی با بیان این‌که مفهوم هویت یک بحث است و مفهوم بهره‌وری بیشتر از شهر یک بحث دیگر بیان داشت: به عنوان مثال بازار میراث هویتی شهر است. فضای فرهنگی و تاریخی میراث یک ملت‌اند. مگر می‌توانیم از مجموعه ناصری در تهران یا کریم‌خانی در شیراز بگذریم؟ این‌ها میراث ایران هستند.
وی ادامه داد: اگر بخواهیم چند نمونه را به عنوان ایران‌شهر بررسی کنیم و الگو قرار دهیم آنقدر زیاد است که در هر استان و شهری نمونه‌های ایران‌شهر فراوان است و برای انسان سخت است که الگوی ایران‌شهر انتخاب کند اما این شتاب ماشینی‌شدن باعث شد این میراث را فراموش کنیم. از دیدن میراث ایران‌شهر در شهرهای مختلف لذت می‌بریم اما شوربختانه این اتفاق افتاده که شهرهای ما به صورت بادکنکی بزرگ و از درون تهی شده‌اند.
دکترآخوندی با بیان این‌که باید از همه میراث اقتصادی، معنوی، فرهنگی و مذهبی شهرهای استفاده کنیم شعار امسال سازمان ملل برای روز جهانی اسکان بشر را یادآور شد و گفت: اهمیت این شعار در این است که از ساختمان شروع نمی‌شود بلکه از فضاهای عمومی، احساس تعلق به شهر و حق انتخاب شهروندان نشئت می‌گیرد. اگر فضایی فراهم شود که مردم انتخاب اولشان مرکز شهر باشد نه پیرامون شهر آن وقت این اتفاق افتاده است که احساس تعلق به شهر در شهروندان به وجود آمده باشد.
وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: آن‌هایی که درباره بازآفرینی شهری صحبت می‌کنند خودشان برای زندگی به پیرامون شهر می‌روند. هر وقت آن‌ها به محل زندگی خود احساس تعلق داشتند آن وقت می‌توانیم بگوییم که به مفهوم بازآفرینی شهری رسیده‌ایم. تهران قدیم کجاست؟ وضعیت فعلی میدان شوش، دروازه غار، میدان اعدام، بازار، پامنار و پاچنار به چه صورت است؟ این‌ها نماد تهران قدیم هستند. تمام میراث معنوی ما در این مناطق قرار دارد اما این‌ها الان چه وضعیتی دارند؟ حتی میراث جدید ما کجاست؟ میدان بهارستان ظرف تحقق مشروطه‌خواهی کجاست؟
نظام حرفه و مهندسی در ایران باید تغییر کند
وی بیان کرد: واقعا نیاز به یک انگاره جدید داریم. این‌ها حرف‌های روشن‌فکرانه نیست. من به دبیر شورایعالی عالی معماری و شهرسازی گفتم باید مفهوم بازآفرینی شهری را جایگزین طرح جامع شهری کنیم. وظیفه این طرح جامع این است که ریاضی و منطق شهر را بیابد و با اعداد و ارقام سروکار دارد در حالی که شهر موجودی زنده است باید خلاقیت جایگزین اعداد و ارقام شود. مفهوم این حرف این است که نظام حرفه و مهندسی در ایران تغییر کند. حتی نظام آموزش مهندسی ایران باید تغییر کند به این معنا که از مرحله آموزش شروع شده و این نظام تا مرحله حرفه و مدیران دولتی باید نوسازی شود.
دکتر آخوندی خاطرنشان کرد: وقتی از طرح جامع صحبت میشود دیگر نباید این مسئله مد نظر باشد که جمعیت آتی پیش بینی شده و به محدوده شهر اضافه شود. اساسا باید انگاره شهرسازی عوض شود.
وی ادامه داد: البته این اقدام دشوار است و انتظار نداریم طی دو یا سه سال انجام شود بلکه تغییر پارادایم زمان‌بر است. اگر این اتفاق رخ دهد نظام حمل و نقل نیز متحول میشود و دیگر این شبکه حمل و نقل خودخواهانه را نداریم بلکه یک نظام حمل و نقل با امکان جابجایی انبوه و بدون آلایندگی را خواهیم داشت. مگر میشود هم شورایعالی ترافیک و هم شورایعالی شهرسازی و معماری داشته باشیم؟ این دو از یکدیگر جدا نیستند و باید یکپارچه دیده شوند.
دکترآخوندی با تاکید بر محوریت انسان در شهرسازی گفت: اصلی‌ترین مسئله ما بازنگری در نظام مدیریت شهر است که به تغییر نظام حکمروایی شهری می‌انجامد. در این صورت حکمروایی شهری فقط جمع آوری زباله نیست بلکه انسان‌ها با شاخص کیفیت زندگی سنجیده می‌شوند.
وزیر راه و شهرسازی افزود: در کنار شاخص‌های عینی شاخص‌های ذهنی که همان احساس هویت است نیز اهمیت دارد. من منکر شاخص‌های عینی نیستم ولی این شاخص‌های عینی هستند که شهر را می‌سازند.
دکترآخوندی سپس موضوع مهم در دست اقدام وزارت راه و شهرسازی را یادآور شد و گفت: کاری که در وزارت راه و شهرسازی با همکاری معاونت مسکن و ساختمان و معاونت معماری و شهرسازی و دستگاه‌های تابعه این وزارتخانه در حوزه مسکن در حال انجام است این است که ۱۰ نمونه طرح بازآفرینی شهری را برای جایگزینی با طرح جامع شهر در دست طراحی داریم تا در شهرهای بزرگ، متوسط و کوچک به عنوان الگو اجرا شود.
وی ادامه داد: اگر این کار انجام شود امیدوارم یک پارادایم جدید در کیفیت زندگی شهروندان ایران را ایجاد کرده باشیم.
در این مراسم علاوه بر پیروز حناچی، محمدسعید ایزدی، حاکد مظاهریان، سید محمد پژمان، محمد جعفر علیزاده معاونان وزیر راه و شهرسازی، سفیر ایران در کنیا (کشور مقر ستاد برنامه اسکان بشر ملل متحد هبیتات) نیز حضور داشت.
