در آن زمان استادی به نام «معتمدی» تحت نظارت مهندسی آلمانی به نام «ماکس اتوشونمان» مسئولیت ساخت ریسباف را برعهده گرفت و سبک خاصی از معماری را در آن پیاده کرد. ریسباف را می‌توان دومین کارخانه ریسندگی اصفهان و اولین محصول کار و سرمایه جمعی مردم اصفهان نامید. این کارخانه با معماری سنتی منحصر بفرد قرار است پس از سالها متروکه ماندن با مرمت و باززنده سازی به مکانی فرهنگی- تاریخی که در خور شهر اصفهان است، تبدیل شود.
«رضا فیضی»، دبیر دبیرخانه اجرایی احیای کارخانه ریسباف اصفهان و کارشناس میراث فرهنگی درگفت وگو با «ایران»، اظهار داشت: ریسباف، ازجمله کارخانه‌های نساجی اصفهان است که طی سالیان گذشته به دلایل متعدد از رونق افتاد. این کارخانه دارای معماری منحصر بفردی است که تحت عنوان معماری معاصر از آن یاد می‌شود. به همین دلیل موضوع حفظ و مرمت این بنای تاریخی سالها به دغدغه مردم این استان تبدیل شده بود که در نهایت وزارت راه و شهرسازی از طریق شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران این مجموعه را خریداری کرد.
وی افزود: دی ماه سال ۹۵ کارخانه ریسباف اصفهان با مساحت ۶۹ هزار مترمربع با ارزش ۲۰۷ میلیارد تومان از سوی بانک ملی ایران به وزارت راه و شهرسازی واگذار شد. بانک دولتی خریدار، بعد از تعطیلی کارخانه به دلیل بدهی‌ها، پرداخت آنها را تقبل و در یک بازه زمانی کارخانه را تملک می‌کند و در سال ۸۱ میراث فرهنگی آن را به ثبت ملی می رساند. در این مدت زمانی، این فضا به دلیل بلااستفاده ماندن به جز فضاهای قرار گرفته بَرِ خیابان چهارباغ بالا که از آنها به عنوان شعبه و دفتر اداری بانک خریدار استفاده می‌کرد، متروکه می‌شود.
راه‌اندازی دوباره مجموعه کارخانه با هدف کاربری فرهنگی
دبیر دبیرخانه اجرایی احیای کارخانه ریسباف اصفهان با اشاره به روی کارآمدن دولت یازدهم و توجهاتی که در این دولت به میراث فرهنگی می‌شود، افزود: یکی از اقدام‌هایی که از همان زمان پیگیری شد، نجات کارخانه ریسباف به عنوان یک نقطه کانونی و مهم و تبدیل آن به مرکزی فرهنگی بود تا در اختیار مردم اصفهان قرار گیرد.
فیضی درباره کاربری این بنای تاریخی، گفت: هنوز تصمیم قطعی در این زمینه گرفته نشده و باید پیگیری‌ها و بررسی‌های مناسبی در این زمینه انجام شود. خریداری و انتقال مالکیت بنا از بانک عامل به وزارت راه و شهرسازی، یک فرآیند طولانی و زمانبری را طی کرده و صحبت‌ها در این زمینه 3 سال طول کشید.
وی درباره فرآیند انتقال مالکیت کارخانه نیز اظهار داشت: بانک دولتی خریدار، نگاه اقتصادی به کارخانه داشت که یک زمین بزرگ دارد و باید حداکثر سود ممکن را از فروش آن ببرد، از سوی دیگر شناخت اندک متولیان بانک نسبت به این کارخانه باعث شد فرآیند انتقال مالکیت و به نتیجه رسیدن بحث‌ها طولانی‌تر شود، حتی در مراحل پایانی، کار به رایزنی توسط وزیر راه کشیده شد و از آن طریق مشکل حل شد و سرانجام انتقال مالکیت در دی ماه سال ۹۵ رخ داد. سرانجام با قیمتی که قرار شد این انتقال مالکیت انجام شود، توافق و فرآیند انتقال آغاز شد تا بخشی از پول در مدت ۹ ماه پرداخت شود و هنوز هم هرچند کلید کارخانه تحویل داده نشده، اما از آن بازدید شده و قرار است کلید بزودی تحویل داده شود و فرآیند کار را آغاز کنیم.
برای طراحی و احیای مجموعه هنوز تصمیم قطعی گرفته نشده
این کارشناس میراث فرهنگی درخصوص اینکه چه اقدام‌هایی برای باززنده‌سازی این کارخانه انجام می‌شود، تصریح کرد: قرار است اقدام‌هایی از جمله مستندنگاری، کارهای پژوهشی و مطالعاتی تهیه کتاب معرفی این مجموعه و برگزاری نشست‌های میراث صنعتی از سوی دبیرخانه در راستای احیای کارخانه ریسباف که مراحل اولیه خود را آغاز کرده، انجام شود. همچنین قرار است اقدامات ویژه‌ای در داخل فضای کارخانه انجام شود. کارخانه به دلیل آسیب‌ها به یک حفاظت کالبدی و فیزیکی در بخش‌های تخریبی نیاز دارد که دبیرخانه برنامه‌ها را تدوین و به شرکت عمران بهسازی و اداره کل راه و شهرسازی استان ارائه خواهد کرد. موضوع بعدی بحث طراحی و احیای مجموعه است که هنوز تصمیم قطعی گرفته نشده، اما نظریه‌هایی وجود دارد که به سمت سابقه طراحی این فضا برده شود. به دلیل اینکه رویکرد اصلی این مجموعه ریسندگی بوده باید در احیای آن، موضوع ریسندگی به طور خاص و مجزا دیده شود و به طور حتم در این مجموعه بخش‌هایی شامل مزون لباس با رویکرد طرح‌های سنتی، کارگاه‌های ریسندگی و طراحی پارچه راه‌اندازی خواهد شد. به طور کلی زمان مرمت و بهره‌برداری از این مجموعه 4 تا 5 سال تخمین زده می‌شود، ضمن اینکه برای این کار هنوز اعتباری تخصیص داده نشده و در دست بررسی قرار دارد.
سقف شیروانی‌ها باید اصلاحات جزئی شوند
فیضی درباره اینکه آیا برای انجام مرمت اضطراری، بررسی روی این مجموعه انجام شده، گفت: تهیه گزارش از وضعیت کالبدی کارخانه و اولویت‌بندی اقدام‌ها از وظایف دبیرخانه است. در بازدید از کارخانه مشخص شد که مجموعه دو بخش کلی دارد
یکی بخش سالن‌های تولید و تکمیلی کارخانه است که به صورت سوله‌های یکپارچه با سازه تیروستونی ساخته شده و پیرامون آنها، جداره آجری تعبیه شده که بیشتر آنها سالن‌های سالمی هستند که در اقدامات حفاظتی یا مرمتی روی این بناها، سقف شیروانی‌ها باید اصلاحات جزئی انجام شود و الحاقات در دوره‌های مختلف باید حذف شود، اما به لحاظ کالبدی در سلامت هستند و مشکل سازه‌ای به آن شکل ندارند. یک بخش دیگر از ساختمان‌های مجموعه انبارهای آن بوده که معماری سنتی ایرانی با سازه تاق دارند. در واقع ما با مجموعه‌ای روبه‌رو هستیم که تلفیق معماری سنتی و شروع معماری مدرن در ایران است که در این دوران در سطح وسیع‌تری از گذشته به کشور وارد شده است.
بهره‌برداری دوباره از کارخانه ریسباف با رویکرد مناسب
فیضی با تأکید براینکه در زمینه بهره‌برداری دوباره از کارخانه ریسباف باید رویکرد مناسبی اتخاذ شود، خاطرنشان کرد: تجارب احیای میراث صنعتی در دنیا متنوع و زیاد است. در استفاده از تجارب جهانی باید دقت کنیم کارخانه‌های احیا شده‌ای را انتخاب کنیم که به ویژگی‌های کارخانه ریسباف نزدیک هستند. ریسباف کارخانه‌ای بزرگ با فضاهای باز و بسته متنوع و وسیع است که در قلب شهر اصفهان واقع شده و در عین حال دارای ارزش‌های فراوان معماری، تاریخی و زیبایی شناسانه است، در حقیقت کارخانه ریسباف به عنوان برگی از هویت تاریخ معاصر ما باید مورد توجه جامعه قرار گیرد.
چرا وزارت راه و شهرسازی بانی خرید این کارخانه شد؟
«حجت‌الله غلامی»، مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان هم در گفت‌وگو با «ایران» درباره اینکه چرا وزارت راه و شهرسازی بانی خرید این کارخانه شد و حتی شهرداری یا اداره میراث فرهنگی اقدام به خرید آن نکرد، گفت: وزارت راه و شهرسازی به دلیل اینکه اعتبار و بودجه بیشتری داشت، اقدام به خرید کارخانه ریسباف کرد، اداره میراث فرهنگی و شهرداری در مقایسه با راه و شهرسازی اعتبار چندانی ندارند، اما برای خرید و تملک ریسباف این 3 ارگان تعامل و همکاری خوبی داشتند. در حال حاضر چند پروژه دیگر مانند کارخانه ریسباف در اصفهان موجود است که وزارت راه و شهرسازی در شرایط مناسب قصد خرید و تملک آنها را دارد.
وی افزود: شهرداری هم برای مرمت کارخانه به لحاظ مالی کمک خواهد کرد و اداره میراث فرهنگی نیز روی مرمت‌ها نظارت خواهد داشت. مرمت و بازسازی نقاط آسیب دیده کارخانه به طور حتم با نظارت مستقیم مسئولان میراث انجام خواهد شد.غلامی درباره بلااستفاده ماندن این کارخانه تاکنون، گفت: دراصفهان کارخانه‌های زیادی مثل ریسباف، نختاب و پشم باف موجود است که عمده آنها طبق قانون مجلس شورای اسلامی در سال 79 دستخوش انتقاداتی مبنی بر انتقال آنها به بیرون از شهر شد و در آن برهه زمانی چند کارخانه هم به بیرون از شهر منتقل شدند، اما کارخانه‌های ریسباف، به دلایل معماری آنها انتقال داده نشدند و بخش‌هایی از آنها تعطیل و متروکه ماند.
مدیرکل راه و شهرسازی استان اصفهان هدف ازتملک کارخانه ریسباف را تنها راه نجات این کارخانه از متروکه ماندن عنوان و تأکید کرد: ریسباف از مفاخر دوران صنعتی است و وزارت راه و شهرسازی هرگز برای خرید آن نگاه و هدف اقتصادی نداشته و تنها با هدف استفاده فرهنگی و زنده نگه داشتن صنعت هنر، خریداری کرده است. تاکنون هم 162 میلیارد تومان از 207 میلیارد تومان (مبلغ کلی آن) پرداخت شده و مابقی آن هم بزودی پرداخت خواهد شد. از کارخانه بازدید هم داشتیم و قرار شده تا 30 هزار مترمربع از فضای آن بهینه‌سازی شود. با راه‌اندازی ریسباف آن هم با کاربری فرهنگی قطعاً برای مردم هنردوست اصفهان ایجاد اشتغال خوبی خواهد شد.
خبرنگار : پریسا سادات‌عظیمی
منبع : روزنامه ایران – شماره 6686- مورخ یکشنبه هفدهم دی ما
جهت بازدیذ pdfروزنامه ایران
19.pdf
محبوب
219.15 KB
17/10/1396 11:41:41
