وزیر راه و شهرسازی در چهل و نهمین جلسه ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار گفت: نباید ساکنان بافت های فرسوده و ناکارآمد را کوچ دهیم بلکه باید کیفیت زندگی ساکنان محلات هدف را ارتقا دهیم.
به گزارش روابط عمومی شرکت بازآفرینی شهری ایران، عباس آخوندی در مورد اهمیت بازآفرینی در سطح استان تهران و ایران، گفت: گزارش های ارائه شده در جلسه امروز نشان داد بازآفرینی نه تنها برای تهران بلکه برای ایران اهمیت زیادی دارد و ما در چه وضعیت بسیار سختی قرار داریم؛ این موضوع باید در بالاترین سطوح مورد بحث و تصمیم گیری قرار گیرد.
وی با بیان اینکه تهران پایتخت ایران است و تمام اتفاقات این شهر، روی زندگی تمام انسان ها در دور افتاده ترین روستاهای ایران تاثیر می گذارد، ادامه داد: این چیزی نیست که در مورد تهران بتوان به سادگی از آن عبور کرد. ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار، هماهنگی قابل قبولی را بین تمام عوامل مثل شهرداری، استانداری همچنین تمام دستگاه های اجرایی و دولتی ایجاد کرده است.
وی گفت: نکاتی که در مورد محدوده ها مطرح شد، یکی از مباحث مهم جلسه ساماندهی شهر تهران بود که هفته گذشته برگزار شد. موزائیکی شدن محدوده های شهری تهران و ارتباط نظام تفکیک شهری و نظام تقسیمات کشوری، اصلی ترین مسئله ماست.
وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: یکی از دلایل ایجاد این شرایط، خارج شدن کنترل مناطق زیادی در حوزه قلمرو استان تهران از دست شهرداری هاست. در نهایت باید محدوده تمام شهرهای تهران را با هم موزاییک کنیم.
شهرداری ها بر حوزه تحت کنترل خود مدیریت داشته باشند
آخوندی با بیان اینکه در استان تهران نباید نقطه ای باشد که در کنترل شهرداری ها قرار نگرفته است، گفت: در نهایت شهرداری ها نسبت به حوزه تحت کنترل خود مدیریت داشته باشند.
وی در ادامه با اشاره به بازآفرینی تهران، بیان کرد: موضوع بازآفرینی تهران را باید در نقشه های بالادستی تلفیق کنیم. بازآفرینی شهری تهران بدون حل و فصل نظام حمل و نقل حومه ای، بین کل منطقه شهری تهران شامل استان های البرز و تهران با مرکز شهر امکانپذیر نیست.
وی افزود: یکی از بحث های اصلی بازآفرینی تهران به حمل و نقل ارتباط دارد. بخشی از بازآفرینی تهران توسط ساختمان سازی صورت نمی گیرد، بلکه بخشی از آن به نظام حمل و نقل شهری و نظام ارتباط پیرامون تهران مرتبط است. بنابراین، باید نزدیکی این ارتباط را تنظیم و در اولین جلسه شورای ساماندهی تهران آن را مطرح کنیم.
بازآفرینی یک تجربه جهانی است و کشف ما نیست
وزیر راه و شهرسازی با انتقاد از تراکم فروشی در استان تهران، تاکید کرد: بازآفرینی یک تجربه بین المللی و جهانی است و کشف ما نیست. در تمام متن های برنامه ریزی شهری عنوان مهم بازآفرینی را داریم. مفهوم بازآفرینی این است که ساکنان را از محلات کوچ ندهیم، در غیر این صورت این گروه چهار و نیم میلیون نفری را باید کجا ببریم؟
وی اظهار داشت: آیا می خواهید به حاشیه نشینی دوردست تر با کیفیت زندگی پست تری بروند و زندگی را ادامه دهند؟ این تعداد از جمعیت را نمی توان کوچ داد و تمام ادبیات بازآفرینی مبنی بر ارتقای کیفیت زندگی ساکنان است.
بازآفرینی با ارتقای کیفیت زندگی محقق می شود
آخوندی در ادامه با طرح این سوال که آیا در محلاتِ بافت های فرسوده یا تاریخی، ارزش افزوده ایجاد می کنیم یا نه؟، گفت: آیا ارزش افزوده از طریق فروش تراکم صورت می گیرد یا از طریق ارتقای کیفیت زندگی؟ تمام ایرادی که جامعه کارشناسی و نخبگان ایران به نحوه توسعه شهر تهران گرفته اند، به همین یک جمله است. 10 سال مدوامتِ یک سبکِ مدیریت شهری در تهران، مفهوم افزایش ارزش افزوده از طریق فروش شهر را تغییر داده است.
به گفته این مقام مسئول، شهر را فروخته اند که ارزش افزوده ایجاد کنند و در ایران کسی نیست که نسبت به این موضوع اعتراض نداشته باشد. متاسفانه شهر فروشی، 10 سال با شدت زیادی در تهران ادامه داشت.
وی افزود: بنابراین ما هم برای افزایش ارزش افزوده، همان روش غلط شهر فروشی را ادامه دهیم؟ فرض کنید، ادامه دهیم، اصلاً امکان ادامه دادن آن وجود دارد؟ ظرفیت پذیری اقلیمی شهر تهران اعم از هوا، آب و موقعیت جغرافیاییِ شهر در دامنه البرز، تا چه می تواند جمعیت بپذیرد؟
آخوندی گفت: ظرفت پذیری شهر تهران با همین ساختمانها به 11 میلیون نفر رسیده است. آیا می خواهیم این ظرفیت را به 13 میلیون نفر برسانیم؟ از کجا باید آب تامین کنیم؟ تمام رودخانه ها و دره های اطراف تهران تا فاصله صد و اندی کیلومتر را خشک کردند و به تهران آورده اند که آب این جمعیت را تامین کنیم؟ الان اصلی ترین مسئله ما آب است. آیا به خاطر ارزش افزوده وضعیت موجود باید دو برابر بدتر شود؟
باید راه غلط را متوقف کنیم
وزیر راه و شهرسازی در ادامه اظهار داشت: ما باید راه غلط را متوقف کنیم نه اینکه راه غلط را با شدت بیشتری ادامه دهیم. تمام مردم تهران، تاوان این راه غلط را می دهند؛ مردم تهران نه آب دارند نه هوا. ممکن است خانه شیک درست کنیم اما وقتی آب و هوا نیست آن ساختمان چه ارزشی دارد؟
وی با بیان اینکه محله یک ترمونولوژی جهانی است و ربطی به ما در ایران ندارد، اظهار داشت: بازآفرینیِ مبتنی بر اجتماعاتِ محلی، واژه اصلی در بحث بازآفرینی در جهان است. بازآفرینی محله در ایران، هویت تاریخی، شهری و اجتماعی دارد و این مباحث را کسی برای اولین بار در ایران در ایران از خودش ابداع نکرده بلکه این مباحث، تجارب بین المللی است.
به گفته آخوندی، توسعه شهری مبتنی بر حمل و نقل عمومی(TOD)، اردیبهشت ماه در شورای عالی شهرسازی و معماری، تصویب شد. در تهران باید چندین TOD، تراکم زیاد و ارتفاعات بلند داشته باشیم. به این معنا که چند کانون توسعه مبتنی بر حمل و نقل عمومی ایجاد کنیم.
وزیر راه و شهرسازی گفت: باید دید این حرف چقدر قابلیت تعمیم دارد. بر اساس آن، حمل و نقل شخصی را محدود کرده و حمل و نقل عمومی مبتنی بر ریل داشته باشیم. پیرامون این تراکم هم باید سکونت بالا داشته باشیم. بنابراین، در وضعیت موجود، تراکم ما در این بافت ها 400 تا 700 نفر در هکتار است اما آیا می توان بیش از این جمعیت را افزایش داد؟
اگر بخواهیم لانه زنبور هم درست کنیم از این متراکم تر نمی توانیم
آخوندی تاکید کرد: اگر بخواهیم لانه زنبور هم درست کنیم از این متراکم تر نمی توانیم درست کنیم. بنابراین، چاره ای جز ارتقاء کیفیت زندگی نداریم و ارزش افزوده را باید از طریق ارتقاء کیفیت زندگی به دست بیاوریم نه ارزش افزوده از طریق افزایش تراکم.
این مقام مسئول در خصوص بحث نظام مهندسی، گفت: در مورد نظام مهندسی دو بحث وجود دارد. اگر مفهوم نظام مهندسی، طراحی توسط مهندس است که این دولت در این موضوع حق مداخله ندارد. اگر منظور پولی است که نظام مهندسی دریافت می کند که ما هم قبلاً غیرقانونی بودن این موضوع را اعلام کرده بودیم.
وی در مورد کمک به پیگیری تعهدات دولت، توضیح داد: این موضوع را از رئیس جمهور، معاون اول و رییس سازمان برنامه و بودجه پیگیری می کنم هر چند که می دانید دولت در چه تنگنای مالی قرار دارد.
آخوندی با اشاره به اعطای تسهیلات به ساکنان بافت های فرسوده، گفت: باید تبصره 18 را زودتر عملیاتی کنیم و نوبخت هم قول داده که این موضوع زودتر محقق شود. مبلغ پنج هزار میلیارد تومان تسهیلات برای بازآفرینی در محلات ایران تامین می شود که امیدوارم نوبخت در این دو هفته بحث را به جایی برساند و خبر خوبی را به تمام مردم و ساکنان محلات بدهیم.
ایزدی:
مدیریت یکپارچه در مجموعه شهری تهران جدی است
معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی، اظهار داشت: مدیریت یکپارچه در مجموعه شهری تهران بسیار جدی است.
محمدسعید ایزدی گفت: موضوع شهر تهران صرفاً وابسته به این شهر نیست و طبق مطالعات صورت گرفته، به مجموعه شهری تهران هم ارتباط دارد. در مطالعات انجام شده، 10 راهکار برای آن پیش بینی شده است.
معاون وزیر راه و شهرسازی تاکید کرد: ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار می تواند در 10 پیشنهاد ارائه شده ورود یابد. این ستاد، وزارت راه و شهرسازی نیست بلکه وزارتخانه، دبیرخانه ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار است. حداقل 20 دستگاه عضو ستاد هستند که باید تقسیم کار بین دستگاه ها انجام شود.
وی افزود: مدیریت یکپارچه در مجموعه شهری تهران و حل تداخل ها و مغایرت های محدوده حریم، بحث بسیار جدی است. مصوبه حریم شهر تهران که هنوز ابلاغ نشده در حل بخشی از مشکلات مجموعه شهری تهران موثر است.
به گفته ایزدی، سازمان نوسازی رویکرد محله محور در بازآفرینی دارد در حالیکه اقدامات صورت گرفته در شهرداری ها کاملاً متفاوت است.
هاشمی: باید کاری کنیم پول در بافت فرسوده هزینه شود
رئیس شورای شهر تهران گفت: باید کاری کنیم پول در باغات هزینه نشود، بلکه در بافت فرسوده هزینه شود و ارزش زمین در بافت فرسوده افزایش یابد.
محسن هاشمی رفسنجانی گفت: به نظر می رسد، همه از روش بازآفرینی راضی هستند. برخی مشکلات باعث کندی زندگی شده و همه برای رفع این کندی ها عمل می کنند.
وی افزود: بر اساس طرح بازآفرینی قرار است برخی معابر وسیعتر شده، یک سری امور زیربنایی انجام شود و مردم در این زمینه همکاری مستقیم داشته باشند.
هاشمی رفسنجانی تاکید کرد: باید کاری کنیم پول در باغات هزینه نشود، بلکه در بافت فرسوده هزینه شود و ارزش زمین در بافت فرسوده افزایش یابد.
رئیس شورای شهر تهران، اظهار داشت: اگر در بافت های فرسوده نوسازی صورت می گیرد حداقل باید ساختمان های دو طبقه ساخته شود.
محمدزاده: نوسازی در محدوده های شهر نیازمند پایین آمدن هزینه هاست
نادر محمد زاده، مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران اظهار داشت: پایتختی تهران در ایران طولانی ترین سابقه پایتختی را دارد و از 200 سال گذشته تاکنون، تهران را به عنوان پایتخت می شناسیم که انتخاب هوشمندانه ای است. فارغ از اینکه ما در توسعه تهران به طبیعت این شهر توجه لازم را نکردیم.
وی ادامه داد: استان تهران کمترین سهم روستایی را دارد و 94 درصد آن شهرنشینی است. تراکم تهران به طور میانگین 970 نفر در کیلومتر مربع است. خالص مهاجرت تهران کاهش دارد و مهاجرت فرست است.
به گفته مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران، بهارستان بالاترین تراکم را دارد که معادل 8500 نفر در کیلومتر مربع است و از این منظر تهران در ردیف دوم قرار دارد.
محمدزاده اظهار داشت: تهران بالاترین وسعت را دارد و از نظر بافت فرسوده هم تهران بیشترین میزان را دارد. در اسلامشهر سکونتگاه و در ورامین، بافت مسئله اصلی است.
وی گفت: مناطق 10،11 و 17 در تهران بیشتر مساحت بافت فرسوده را دارند. شهر تهران در شمال و جنوب تقریباً حریم ندارد. تداخل حریم و محدوده مشکلات زیادی به وجود آورده است که باید در سکونتگاهها این مسائل را مدیریت کرد.
این مقام مسئول در استان تهران، گفت: جمعیت شهری تهران معادل جمعیت شهری 12 استان است. شهرستانها در امر بازآفرینی همکاری بسیار مناسبی دارند. بازآفرینی هر محله 100 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. امسال نباید شهر بدون مطالعه نداشته باشیم و 110 هزار تسهیلات در این سالها ارائه شده است.
وی بیان کرد: نمی توان تهران را مستقل دید و به این شکل مسئله ما حل نمی شود بلکه باید به این موضوع به صورت جامع نگاه کرد. همچنین موضوع حمل و نقل بین تهران و حومه خیلی جدی است. امسال 110هزار دانش آموز بر تعداد دانش آموزان در شهرستان های استان تهران و نزدیک به 180 هزار خانوار به شهرستان های اطراف تهران افزوده شده اند.
محمدزاده، گفت: طرح بازآفرینی با محله در تهران پاسخگو نیست بلکه باید بتوان کل مسئله را در شهر برطرف کرد. تهران 20 درصد بافت ناکارآمد را به خود اختصاص داده که امیدواریم مسئله اعتبارات هم برطرف شود. نوسازی در محدوده های شهر نیازمند پایین آمدن هزینه هاست که در تهران، هزینه های جانبی به مراتب بیشتر از قسمت های دیگر است.
حناچی: نتوانستیم انسجام را در حوزه مدیریت شهری تهران ایجاد کنیم
پیروز حناچی، معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران در این نشست، گفت: تصویری که در خصوص استان تهران و مجموعه شهری تهران ارائه شد، نشان می دهد که نتوانستیم انسجام را در حوزه مدیریت شهری تهران ایجاد کنیم. نگرانی دستگاه های حاکمیتی در حوزه مسئولان محلی احساس نمی شود و این حساسیت ها به دلایل مختلف وجود ندارد.
وی افزود: تمام اقداماتی که ظرف چند دهه اخیر در پیش گرفته شده نه تنها ما را به سمت حل مسئله هدایت نکرده بلکه آن را حادتر کرده است.
معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران، تاکید کرد: در تهران با احتساب استان البرز، 22 فرمانداری داریم. استان تهران با احتساب البرز 55 شهر دارد. خرد کردن تقسیمات کشور و تعدد مدیریت هایی که انسجام شان سخت است کار را دشوارتر می کند.
حناچی تاکید کرد: این موضوع در مقیاس کل کشور یک تهدید تلقی می شود. ما سومین کلانشهر کشور را در کرج داریم و اتفاقاتی که در جنوب و اطراف کرج رخ می دهد این وضعیت را حادتر می کند.
به گفته وی، تمام این موارد پیام درشتی را مخابره می کند، اینکه در این محدوده ها بیشتر از ظرفیت، جمعیت مستقر کرده ایم. تا زمانی که درآمد نفتی به اندازه کافی بود از این ابزار برای تعادل استفاده می کردیم و الان که میزان تاثیرگذاری این ابزار به حداقل رسیده در آینده وضعیت حادتری نسبت به این تمرکز خواهیم داشت.
حاج علی اکبری:
50 دفتر تسهیلگری در تهران
کاوه حاج علی اکبری، مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران گفت: بر اساس ممیزی مرحله چهارم که در سال 79 انجام شد، نزدیک به 15 هزار هکتار بلوک شهری ناپایدار در تهران وجود دارد که 37 درصد از جمعیت شهر در این عرصه ها زندگی می کنند. از بین این محدوده، 3268 هکتار بافت فرسوده مصوب است که پنج درصد از سطح شهر و 15 درصد از جمعیت را در خود جا داده است.
وی ادامه داد: 85 درصد از بافت های فرسوده مصوب تهران در پایین محور انقلاب، آزادی و دماوند قرار گرفته است. یعنی در مناطق مرکزی و جنوبی و گستردگی در 196 محله تهران است. از بین محلات تهران که بافت های فرسوده مصوب را در خود جای داده، 20 محله، محدوده تاریخی واجد ارزش، هشت محله سکونتگاه غیررسمی، 16 محله روستاهای الحاق شده به شهر و 168 محله جزء بافت فرسوده میانی است که از دوران معاصر و از دهه 1330 به بعد شکل گرفته است.
به گفته مدیرعامل سازمان نوسازی شهر تهران، از سال 1386 تاکنون در شهرداری تهران رویکرد تسهیلگرانه شکل گرفته است. به همین منظور دفاتر تسهیلگری در محلات دارای بافت فرسوده راه اندازی شد و از ابتدای دولت یازدهم و با تصویب سند ملی، موضوع ضرورت مدیریت هماهنگ مطرح می شود که به راه اندازی ستاد بازآفرینی برای شهر و مناطق شهر تهران منجر شد.
علی اکبری افزود: دفاتر تسهیلگری به 50 دفتر در تهران رسیده است. مهمترین اقدامات دفاتر در یک دهه گذشته به این صورت است که برنامه هایی برای محلات تحت عنوان برنامه های توسعه تهیه کرده اند و ظرفیت اجتماع محلی را افزایش داده اند. برای پروژه های در حال اجرا، نما طراحی می کنند و پیگیر بسته های تشویقی نوسازی هستند.
به گفته وی، شهرداری تهران تاکنون حدود 850 میلیارد تومان تخفیف برای صدور پروانه در بافت های فرسوده اعطا کرده است. برخی مصوبات و برنامه ها تاکنون عملیاتی نشده است. قرار بود بدهی دولت به شهرداری بابت تخفیفات پرداخت شود که تنها 11 میلیارد تومان در قالب اوراق پرداخت شده است.
وی گفت: از ابتدای سال 97 یک برنامه نسبتاً متفاوتی برای نوسازی بافت های فرسوده دیده شده است. یک برنامه پنجساله در رویکرد شهرداری تهران دیده شده است که سه رویکرد اصلی دارد. محور اصلی آن توسعه محله است. در کنار این محور، پروژه های بازآفرینی شهری و مسکن امید به عنوان دو محور دیگر شهرداری تهران وجود دارد. امسال برای اولین بار، منابع مالی قابل توجهی توسط شورای اسلامی شهر تهران به عنوان بودجه نوسازی تهران با رقم 350 میلیارد تومان که در حوزه فضای سبز، بهسازی، تامین کسری پارکینگ و سایر موارد است، تصویب شده.
این مقام مسئول، ادامه داد: یکی از اقدامات شهرداری تهران ، تدوین برنامه توسعه برای محلات دارای بافت فرسوده و ناکارآمد است. این سطح از برنامه ریزی در شورای عالی معماری و شهرسازی تهران تصویب شود.
