بعد از 10 سال بزرگترین گردهمایی مدیران روابط عمومی اداره کل راه و شهرسازی سراسر کشور رقم خورد. آنها روز یکشنبه همین هفته با هدف تبیین سیاست های برنامه ملی بازآفرینی شهری در شرکت بازآفرینی شهری ایران گرد هم آمدند.
به گزارش روابط عمومی شرکت بازآفرینی شهری ایران، مهندس هوشنگ عشایری، دبیر ستادملی بازآفرینی شهری بر نقش روابط عمومی ها در جریان سازی و آگاهی بخشی تاکید کرد و از مدیران روابط عمومی ها خواست که سیاست های بازآفرینی شهری را که با امضای رییس جمهور تبدیل به برنامه ملی شده است، به همه ارکان و عناصر نقش آفرین در این برنامه تبیین کنند.
دکتر منا عرفانیان، عضو هیات مدیره شرکت هم از روند تاریخی بازآفرینی شهری در ایران گفت. دکتر حبیبی هم از ویژگی های یک شهر خوب گفت و دکتر تشکر هم نقش مشارکت افراد در داشتن محله ای خوب را تبیین کرد. خراسانی هم از لزوم اطلاع رسانی و ویژگی های آن سخن گفت و دکتر اسکندری هم بر لزوم گفتمان شهری در خانه های گفتمان خبر تاکید کرد. مشروح سخنرانی ها را در ادامه بخوانید.
مهندس عشایری در نخستین گردهمایی مدیران روابط عمومی اداره کل راه و شهرسازی کشور:
خواسته های مردم در بخش بازآفرینی برای مسئولان تببین شود
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: در برنامه ملی بازآفرینی شهری ایران قرار بر این نیست تا برای تمام سرزمین ایران و شهرهای هدف برنامه ای یکسان و یک مدل خاص تهیه و تدوین شود.
به گزارش روابط عمومی شرکت بازآفرینی شهری ایران، مهندس هوشنگ عشایری، دبیر ستادملی بازآفرینی شهری در نخستین گردهمایی مدیران روابط عمومی اداره کل راه و شهرسازی کشور با بیان اینکه رویکرد برنامه بازآفرینی، محله محوری، راهبرد آن پایین به بالا و هدف آن ارتقای زندگی شهروندان و زیست پذیری شهری است، گفت: نباید رفتار امروز ما به مفهوم مدرنیته باعث آزار افراد شود.
او بیان کرد: رفتار خلاقانه ما در ارتباطگیری بین سنت و مدرنیته پایه و اساس اصلی شاکله برنامه ملی بازآفرینی شهری است.
معاون وزیر راه و شهرسازی ادامه داد: با چنین ساختاری برنامه ملی بازآفرینی شهری تببین و تدوین شده و این برنامه وظایف تمام دستگاهها در این حوزه را مشخص کرده است.
مهندش عشایری افزود: در این برنامه برای دولت در حوزه زیربناها و روبناها، برای شهرداریها در حوزه خدمات شهری و برای بخش خصوصی هم در حوزه نوسازی و مقام سازی مسکن وظایفی در نظر گرفته شده که نتیجه همه این اقدامات کالبدی رسیدن به توسعه است.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران با طرح این پرسش که آیا توسعه محله بدون توجه به بعد توانافزایی اقتصادی و اجتماعی ساکنین محله معنا پیدا میکند، تصریح کرد: توسعه محله زمانی اتفاق میافتد که مشارکت عمومی اتفاق افتاده باشد، اما قبل از انجام این اقدامات باید اعتماد در جامعه ایجاد شده باشد که این موضوع یکی از اقدامات مهم روابط عمومیها است.
او ادامه داد: با شکلگیری جریان ارتباطات، شاکله اصلی مشارکت عمومی شکل می گیرد و برای به سرانجام رسیدن این موضوع باید همه کنشگران در این حوزه آموزش ببینند. همچنین جامعه هدفمان از افراد محله تا مدیران بالادستی باید در جریان بازآفرینی شهری و اهداف آن قرار گیرند.
مهندس عشایری با بیان اینکه جریان سازی اقدام دیگری است که باید انجام شود، گفت: آگاهی بدون جریان سازی ابتر می ماند، که برای جلویگری از این موضوع، باید آگاهی در حوزه اجتماعی ترویج شود.
دبیر ستاد ملی بازآفرینی شهری تاکید کرد: زمانی که آگاهی بالا برود، مطالبه گری شکل می گیرد و در نتیجه ناخودآگاه شبکه سازی می شود.
او بیان کرد: نهادسازی رکن برنامه توانمندسازی است و برای این موضوع باید بین تسهیل گران، سمن ها و... ظرفیت لازم ایجاد شود.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران با تاکید بر اینکه به نتیجه رسیدن جریان بازآفرینی شهری حوصله، صبر و شکیبایی می خواهد، گفت: اهمیت موضوع بازآفرینی شهری باعث شد که به موضوع مرکز مطالعات و ارتباطات توجه خاصی داشته باشیم و گروه روابط عمومی در شرکت بازآفرینی شهری را در جایگاه دوم سازمانی یعنی بعد از مدیر عامل با عنوان مرکز مطالعات کاربردی و ارتباطات تعریف کنیم.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: در برنامه ملی بازآفرینی شهری ایران قرار بر این نیست تا برای تمام سرزمین ایران و شهرهای هدف برنامه ای یکسان و یک مدل خاص تهیه و تدوین کنیم.
مهندس عشایری ادامه داد: هر محله ای در هر شهری، برنامه و رفتار متفاوت خود را دارد، حتی نمی توانیم برای دو محله که در یک منطقه قرار دارند برنامه ای واحد تهیه کنیم.
او افزود: برنامه ملی بازآفرینی تا قبل از دولت یازدهم بار رویکرد بالا به پایین اجرا شد اما حالا با عبرت از تجربیات گذشته رویکرد آن پایین به بالا تعیین شد. یعنی جنس سیاست های و اقداماتی که در محلات انجام می شود، از جنس مردم و فرهنگ حاکم بر محلات است.
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اقدامات دولت در برنامه بازآفرینی شهری ایران گفت: اولین اقدام دولت از این برنامه حمایت مادی و معنوی است.
دبیر ستاد ملی بازآفرینی شهری ایران ادامه داد: دومین اقدامی که دولت آن را در دستور کار دارد، توسعه خدمات روبنایی است و بعد از آن هم توسعه خدمات زیربنایی که شامل آب، برق و ... می شود، در پیش گرفته خواهد شد.
مهندس هوشنگ عشایری افزود: چهارمین اقدام دولت در این حوزه به برنامه نوسازی و مقاوم سازی مسکن که توسط بخش خصوصی انجام می شود، باز می گردد. در این بخش دولت به عنوان تسهیل گر و حمایت گر نقش آفرینی می کند.
او تصریح کرد: اولین اقدام تسهیل گری و حمایتی دولت تسهیلاتی است که به عنوان وام مسکن یکم در اختیار سازندگان و خریداران قرار داده می شود. میزان این وام در تهران 160میلیون تومان و در شهرستان ها 120 میلیون تومان است که با سود 6 درصد در اختیار متقاضیان قرار می گیرد.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران ادامه داد: اقدام دیگر دولت اعطای وام 40 و 50 میلیون تومانی و ودیعه 15 و 20 میلیون تومانی به سازندگان است.
مهندس عشایری با بیان اینکه اقدام مهم دیگر دولت در اختیار گذاشتن اراضی تحت مالکیت خود به بازآفرینی است، بیان کرد: در چهار ماه گذشته نزدیک به 10 هزار واحد در اراضیای که دستگاه های دولتی در اختیار سازندگان قرار داده بودند در حال ساخت است. متقاضیان 20 هزار واحد هم از تسهیلاتی که دولت برایشان در نظر گرفته بود، استفاده کرده اند. در مجموع در حال حاضر 30 هزار واحد مسکن در حال ساخت است.
دبیر ستاد ملی بازآفرینی شهری ایران تاکید کرد: اما اگر برنامه های بازافرینی با مشارکت مردم تهیه و تدوین نشود هیچ کارایی نخواهند داشت و تکرار همان تجربه های گذشته می شود. بنابراین باید خواسته های مردم محلات هدف دریافت و برای مسئولین تببین شود.
مهندس هوشنگ عشایری در پایان با بیان اینکه باید در مردم مطالبه گری ایجاد شود، گفت: طرح و برنامه محلات هدف باید توسط تسهیلگرانی که از جنس جامعه هستند و کارشناسانی که به آنها محلق شده اند، تدوین شود.
عضو هیئت مدیره شرکت بازآفرینی شهری:
سال ها شاهد سیاست های نادرست در عمران و شهرسازی بوده ایم
برای رسیدن به نگرش فعلی بهای سنگینی پرداخت کرده ایم.
به گزارش روابط عمومی شرکت بازآفرینی شهری ایران دکتر مناعرفانیان، عضو هیئت مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران در نخستین گردهمایی مدیران روابط عمومی ادره کل راه و شهرسازی سراسر کشور گفت: در سال 1367 پروژه هایی تحت عنوان روان بخشی با تمرکز بر بافت های تاریخی در وزارت مسکن و شهرسازی پیگیری می شد که عمده دغدغه این پروژه هویت بخشی به بافت های تاریخی بود. این پروژه زمانی در دستور کار قرار گرفت که آقای دکتر آخوندی مسئولیت مقام عالی وزارت را به عهده داشت. در ابتدا مشکلات بافت ها از طریق یک دفتر در وزارتخانه پیگیری می شد. گستردگی و وسعت این مناطق در شهرها و جدی شدن این مسئله باعث شد وزارتخانه به این نتیجه برسد که برای رسیدگی به موضوع و حل مسئله این بافت ها نیاز به یک ساختار متمرکز، منسجم و روش مندی دارد. به همین دلیل نیز هیئت محترم وزیران در سال74 مصوب کرد که شرکتی با نام شرکت عمران و بهسازی شهری ایران شکل گیرد.
وی افزود: از همان ابتدا دو رویکرد در مواجه با این بافت ها وجود داشت. رویکردی که تمرکزش بر خواست مردم بود و به شکل سلولی و با احتیاط وارد مسئله می شد اما رویکرد دیگر رویکرد مداخله گرایانه بود که تقریبا اغلب کشورها در محدوده های مشابه همین مسیر تکاملی را طی کرده اند. رویکرد مداخله های قابل توجه در دستور کار قرار گرفت که در شهرهایی مانند مشهد، شیراز، کرمانشاه نمونه اش را شاهد هستیم.
دکتر عرفانیان تصریح کرد: خانه ها توسط شرکت های مسکن سازان که زیر مجموعه شرکت عمران و بهسازی شهری ایران بودند ، خریداری شد به این امید که دولت بتواند خودش وارد کار شده و پروژه ها را اجرا کند. طرح هایی هم به عنوان طرح های بافت تاریخی روی کاغذ کشیده شد اما با توجه به این که نگاه مهندسی و کالبدی به موضوع وجود داشت تعداد زیادی از طرح ها به طور کامل اجرا نشد. اصل اتفاقی که افتاد این بود که تملک و تخریب انجام شد درحالیکه دولت و شرکت ها برای ورود به ساخت و ساز توان لازم را نداشتند. بنابراین نه تنها نتوانستیم مسئله را حل کنیم بلکه خود نیز به مسئله دامن زدیم و اراضی تخریب شده و بایری را در شهرها ایجاد کردیم که این خود به معضل افزود.
وی بیان کرد: از سوی دیگر بحث سکونت های غیررسمی مطرح بود که در آن زمان چندان به این موضوع توجه نمی شد و اگر هم می شد، تجربه هایی مانند خاک سفید رخ داد. متاسفانه دیدگاه خوبی نسبت به این مناطق وجود نداشت. حتی از نگاه مسئولان شهری این مناطق، جرم خیز محسوب می شدند که نباید به آنها وارد می شدیم.
این عضو هیات مدیره با بیان اینکه این پروژه از ملاشیه اهواز آغاز شد، افزود: همکاران ما تلاش بسیاری کردند تا نگاهی به غیر از کالبدی را وارد برنامه و سیستم بودجه ای کنند. زیرا تا قبل از آن نگاه بولدوزری و تخریب گرایانه در مواجهه با بافت های ناکارآمد و فرسوده وجود داشت و پاسخی برای اینکه بعد از تخریب ها ساکنان این مناطق کجا بروند و ساکن شوند، وجود نداشت.
به گفته دکتر عرفانیان، به همین ترتیب پیش رفتیم تا اینکه تجربه بانک جهانی در سال 80 پیش آمد. بانک جهانی قرار بود برای پروژه های جاری در سکونتگاه های غیررسمی، وامی اختصاص دهد که شرکت را وارد تجربه متفاوت تری کرد. یعنی نگاه ما را که متمرکز بر ساخت و ساز بود به مسیر دیگری سوق داد. به همین دلیل مجموعه ای از نهادها و سازمان ها دور یک میز نشستند و در خصوص این موضوع تصمیم گرفتند. در ابتدای دولت یازدهم اولین دستور کاری که به شرکت عمران و بهسازی ابلاغ شد بازنگری و تدوین سندی بود که همه بافت های هدف را در بر گیرد. بنابراین در سال 1393 هیئت محترم دولت مصوبه ای را صادر کرد که براساس آن ستاد بازآفرینی شهری تشکیل شد.
وی گفت: در این جریان، موضوع مهم نگرشی بود که از نگاه صرفا تک مدیریتی به سمت مشارکت محوری، محله محوری و مدیریت یکپارچه و شبکه ای تغییر کرد. در واقع همه ما به این باور رسیدیم که با یک سازمان و یک نهاد نمی توان به مشکلات بافت های ناکارآمد رسیدگی کرد بلکه تمام کنشگران و دست اندرکاران در فرایند بازآفرینی شهری تاثیرگذار هستند. البته برای رسیدن به این مهم بهای سنگینی در چند سال گذشته پرداخته شده است.
دکترعرفانیان در پایان خطاب به مدیران روابط عمومی گفت: چیزی که همه ما به شدت به آن نیاز داریم آموزش و ترویج مفاهیم مربوط به بازآفرینی شهری است. دست شما را به یاری می طلبیم تا با مشارکت جمعی در امر اطلاع رسانی و آگاهی بخشی، موضوعات مربوط به بازآفرینی به ویژه مشارکت مردم در محله های هدف را تبیین کنیم.
عضو شورای سیاستگذاری شرکت بازآفرینی شهری ایران بیان کرد:
هدف بازآفرینی و مرمت شهری، اجتماعی و فرهنگی است
عضو شورای سیاستگذاری شرکت بازآفرینی شهری ایران گفت: هدف بازآفرینی و مرمت شهری قبل از اینکه کالبدی باشد، اجتماعی و فرهنگی است.
به گزارش روابط عمومی شرکت بازآفرینی شهری ایران، دکترمحسن حبیبی، استاد شهرسازی دانشگاه تهران، در نخستین گردهمایی مدیران روابط عمومی اداره کل راه و شهرسازی سراسر کشور با بیان اینکه نباید شهر را مانند یک جسد مرده ببینیم گفت: شهر زنده است و ما در عمر کوتاهمان در آن زندگی می کنیم و بنابراین در تاریخ شهر حضور داریم.
او تصریح کرد: ایران جزو 10 کشور هزارهای دنیا است و بنابراین ما با کشوری مواجه هستیم که شهرهایش گاهی تا هزار و دو هزار سال قدمت دارند. به این معنا که افراد زیادی در آن زندگی کرده اند و حالا ما به آن رسیده ایم.
دکترحبیبی ادامه داد: معمولا ما که در این عصر در حال زندگی هستیم، تصورمان این است که قبل از ما، افراد دیگری در حال زندگی نبوده اند و بعد از ما هم کسی نیست، و توضیح این موضوع که چگونه این شهر خودش را به ما رسانده و در هر زمانهای لباسی جدید به تن کرده، مهم است.
استاد شهرسازی دانشگاه تهران افزود: باید توجه داشته باشیم که شهر، سر درگذشته و رو به آینده دارد و مهمترین زمان شهر حال است. بنابراین حال شهر باید خوب باشد.
*داستان سه شهر
عضو شورای سیاستگذاری شرکت بازآفرینی شهری ایران با بیان اینکه سه گونه شهر داریم، توضیح داد: شهر اول شهر پیشاصنعتی است که تقریبا در تمام دنیا این شهر یک مفهوم دارد که با سه دانش ترکیب شده که اولین دانش، تاریخ زیست سرزمین است. به این معنا که اصفهان، اصفهان است و تبریز، تبریز است. یعنی اصلا نمی توانیم با یک الگو درباره این دو شهر صحبت کنیم و به همین خاطر است که در اصفهان، اصفهانی صحبت می کنند و در تبریزی، آذری سخن می گویند. چرا که هر کدام از این شهرها، زبان و فرهنگ خاص خودشان را دارند.
او ادامه داد: دانش دوم طبیعت پیرامون شهر است. یعنی یزد، کاشان و کرمان هر سه در یک زیست اقلیمی قرار دارند، اما کاملا از یکدیگر متفاوت هستند. یعنی هم معماری آنها و هم لهجه و زبانشان از یکدیگر متفاوت است.
دکترحبیبی افزود: دانش سوم هم این است که هر زمانه ای فن زمانه خود را دارد، که مجموعه این سه دانش شهر پیشاصنعتی را شکل داده است.
این استاد دانشگاه در توضیح شهر دوم توضیح داد: بعد از دوران صنعتی تقریبا در همه جای دنیا دانش تاریخی زیست سرزمین و طبیعت پیرامون شهر فراموش شد و توجه ها به سمت دانش سوم یعنی فن و فناوری زمانه جلب شد.
او تصریح کرد: فن و فناوری زمانه به فرد این امکان را داد که فارغ از تاملات اقلیمی و فرهنگی شهر را بسازد، یعنی چون فناوری به او اجازه داده، در کیش و قشم ساختمان شیشه ای با وسایل خنک کننده ساخته است.
دکترحبیبی گفت: تفاوت این شهر با شهر اول، در این است که در شهر اول، شهر با تمام حواس انسان درک می شود. یعنی شهر را می شد با تمام حواس لمس کرد. اما شهر دوم، شهری است که بر مبنای تقسیم کار شهری صورت گرفته است. یعنی کجا اداره ساخته شود، کجا ساختمان ساخته شود و ... که بنابراین فقط فن و فناوری زمانه حرف اول را می زند و تماس مستقیم با شهر از بین می رود.
عضو شورای سیاستگذاری شرکت بازآفرینی شهری ایران در توضیح شهر سوم بیان کرد: شهر سوم شهری است که بر مبنای اطلاعات ساخته شده و از اوایل دهه قرن بیستم به بعد ضرب آهنگ آن بالاتر رفته است.
دکترحبیبی با بیان اینکه در این شهر که در واقع تلفیق جدیدی از فضا، مکان و زمان است، افزود: در شهر اول زمان مستطیل بوده، اما در شهر سوم زمان خطی می شود یعنی به طور مرتب در حال آمد و شد است.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: چیزی به اسم معماری سنتی و شهرسازی سنتی نداریم و در مقابل سنت معماری و سنت شهرسازی داریم که وقتی از این دیدگاه نگاه کنیم، سنت در تعامل با مدرنیته قرار می گیرد.
او بیان کرد: متاسفانه تقریبا حدود 200 سال است که در ایران سنت را در مقابل مدرنیته قرار داده ایم، در حالی که سنت یک امر اجاره ای است. به بیان دیگر زمانی که از سنت صحبت می کنیم، یعنی آن چیزی که امروزه در حال عمل به آن هستیم.
دکترحبیبی ادامه داد: سنت همیشه خودش را نو می کند که اگر اینطور نباشد، سنت منسوخ می شود. بنابراین سنت همیشه در حال نو شدن است.
*گم شدن شهرها با مرمت
استاد تمام رشته شهر سازی در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران با بیان اینکه تقریبا از دهه 60 میلادی مرمت در دستور کار قرار گرفت، گفت: علت آن هم این بود که با بازسازی هایی که بعد از جنگ جهانی دوم اتفاق افتاد، مردم حس کردند که چیزی در شهرها گم شده است و بنابراین از دهه 60 و 70 میلادی بحث حفاظت و احیای شهر در دستور کار قرار گرفت.
او افزود: دوره بعد از جنگ، بازسازی است، بعد تبدیل به نوسازی می شود و بعد از آن هم نوبت به زنده سازی می رسد و امروز هم به بازآفرینی رسیده ایم.
دکترحبیبی تصریح کرد: چیزی که به آن بازآفرینی می گوییم مفهومی جدید از شهر ارائه می کند یعنی جایی که مردمان می خواهند در عرصه عمومی شهر حضور پیدا کنند.
* خاطره ها را خراب نکنیم
این استاد دانشگاه با بیان اینکه باید حواسمان باشد که وقتی دیواری را تخریب می کنیم، همزمان خاطرات شهر هم فرو میریزد، گفت: شهر مانند انسان خاطراتش را از دست می دهد و این مسئولیت ما است که خاطرات شهری را بازسازی کنیم.
او با توضیح اینکه وقتی شهر پر از نشانه را، خالی از نشانه کنیم، جایی ساخته می شود به اسم بازار «ابن بطوطه»، توضیح داد: اما با تمام تلاش ها معلوم است که این شهر دروغین است.
*حفاظت نبض زندگی است
این استاد دانشگاه در بخش دیگر سخنان خود در رابطه با لزوم حفاظت از شهر گفت: حفاظت نبض زندگی است. حفاظت صورت می گیرد، برای اینکه توسعه و رشد انجام شود.
او افزود: اگر حفاظت نباشد، هیچ چیز دیگری نیست. حفاظت به معنای توسعه و رشد است و با توسعه برابر می شود. بنابراین مقصد حفاظت، توسعه و رشد است. اگر همانطور که از خودمان حفاظت نکنیم بیمار می شویم و صدمه می بینیم از شهر هم اگر حفاظت نکنیم، بی تردید زندگیاش را از دست می دهد. بنابراین حفاظت و توسعه باعث می شود که شهر به جلو برود و تداوم فرهنگی مدون تحول فرهنگی می شود.
استاد تمام رشته شهر سازی در دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران در بخش دیگر سخنان خود با اشاره به این موضوع که سازمان یونسکو در متون اخیر خود، دیگر واژه میراث را به کار نمی برد و از ثروت های فرهنگ استفاده می کند، گفت: باید بدانیم که شهر ما دارای ثروت های زیادی است و به همین علت باید به شهروندان گفت که از این ثروت ها چطور می توانیم استفاده کنیم.
دکترمحسن حبیبی تصریح کرد: تنها کاری که یک مکان یا شهر را از میراث به ثروت تبدیل می کند، استفاده از آن در زمان حال است.
*باید میراث کشور را از حالت موزه خارج کنیم
عضو شورای سیاستگذاری شرکت بازآفرینی شهری ایران ادامه داد: باید میراث کشور را از حالت موزه خارج کنیم و حفاظت و توسعه هم فقط منوط به بافت های داخل شهر خلاصه نیست، بلکه به عرصه های باز شهری هم کشیده می شود که چگونه زندگی را در زمان حال توسعه داد و چگونه راه و رسم روزگار را به شهر تزریق کرد.
این استاد دانشگاه بیان کرد: همه بافت ها، تاریخی هستند اما وقتی می گوییم بافت تاریخی با چند عنصر تعریف می شوند که اولین عنصر آنها دوام و قدمت است.
او افزود: عنصر دوم نشانه ای از تمدن خاص و سومین عنصر هم نشانه از یک تحول خاص دارد.
دکترحبیبی با بیان اینکه «ارگ بم» و «کهن دژ» جزو بافت های متروکه کشورمان هستند که کسی در آن زندگی نمی کند، اما جزو بخش تاریخی کشورمان هستند و گردشگران به آن مراجعه می کنند، بیان کرد: بنابراین باید به موضوع بافت های متروکه هم توجه جدی داشت چرا که این بافت ممکن است نشانه ای از یک تمدن خاص داشته باشد مانند ارگ بم یا شهر «پومپئی» در ایتالیا که مردمان آن شهر در اثر فعال شدن آتشفشان از بین رفته اند و هنوز هم اجساد آن به همان شکل باقی مانده اند که گردشگران از آن بازدید کنند.
او ادامه داد: در کشورمان یک سری بافت های سرزمینی داریم که این بافت ها از ماسوله و کرند در شمال و غرب کشور تا کندوان و جنوب و کناره های بندرعباس قرار دارند که این بافت ها هم نیاز به بازآفرینی دارند و می توانند منبع قدرتمندی از ثروت سرزمینی کشورمان باشند.
این استاد دانشگاه توضیح داد: در کشور بافت رویدادی هم داریم که فرق نمی کند طوس باشد یا خمین یا خانه نیما یوشیج در یوش.
دکترحبیبی افزود: این بافت ها از مکان به مکین تبدیل شده اند و آنها را باید حفظ کنیم اما متاسفانه کمتر به آنها توجه کرده ایم.
عضو شورای سیاستگذاری شرکت بازآفرینی شهری ایران با بیان اینکه بافت های خاصی هم داریم که هنوز هم مردم در آن در حال زندگی هستند که نمونه آن مورچه خورت اصفهان است و هنوز زندگی در آن جریان دارد، گفت: بنابراین می توانیم از آن استفاده کنیم؛ هم از آن بیاموزیم و هم ارزش پژوهشی برایمان دارد.
*شهر مکان واقعه و خاطره است
دکترمحسن حبیبی در بخش دیگر سخنان خود گفت: خاطره همیشه با واقعه اتفاق می افتد و هیچ فردی، خاطره ای در ذهن ندارد که با واقعه ای درگیر نشود.
او ادامه داد: شهر مکان واقعه و خاطره است. بنابراین ما در مقیاس شهر نیاز داریم که خاطرات را حفظ کنیم و آنها را یادآور شویم.
این استاد دانشگاه توضیح داد: اگر شهر دچار فراموشی شده است، باید خاطراتش را به آن یادآوری کنیم و برای این کار باید صحنه آرایی کنیم و هرچه صحنه آرایی شکیلتر باشد، مانند میدان شهرداری تبریز، یک معنای دیگری پیدا می کند.
*از زمان حال شهرها غافل شده ایم
عضو شورای سیاستگذاری شرکت بازآفرینی شهری ایران با بیان اینکه کل بحثی که در بازآفرینی شهری مطرح است، انتقال ارزش های کالبد یافته در مکان است. یعنی اینکه چطور می توانیم ارزش ها را به آینده منتقل کنیم و چگونه این ارزش ها را باز تعریف کنیم، گفت: دل مشغولی آینده و افسوس گذشته را به شهر هم تعمیم داده ایم و همین باعث شده است که از زمان حال غافل بمانیم.
او ادامه داد: امروز فردای دیروز است. همان فردایی که ما منتظرش هستیم. بنابراین باید بدانیم که زمان حال مهم است و آن نکته ای که در بازآفرینی شهری مطرح می شود، این است که حال شهر چگونه خوب می شود. بنابراین هدف بازآفرینی و مرمت شهری قبل از اینکه کالبدی باشد، اجتماعی و فرهنگی است.
دکترحبیبی افزود: هدف این است که ما چگونه نقش خودمان را بر فضا و مکان دوره ای که در آن در حال زندگی هستیم، بزنیم و این اجازه را به آیندگان بدهیم که در نقش ما دخل و تصرف داشته باشند.
عضو شورای سیاستگذاری شرکت بازآفرینی شهری ایران گفت: حضور زمان در مکان بسیار مهم است، که اگر اینطور نباشد مکان را به شیء تبدیل کرده ایم و به همین دلیل است که اگر اجازه حضور زمان در شهر را بدهیم، آن زمان است که می توانیم بگوییم میراث را به ثروت تبدیل کردهایم.
تشکر، جامعه شناس:
بدون مشارکت مردم، بازآفرینی شهری به نتیجه نمی رسد
اگر قرار است مشارکت جدی گرفته نشودباز آفرینی شهری به نتیجه مطلوب نمی رسد.
دکتر آذر تشکر، استاد جامعه شناسی در نخستین گردهمایی مدیران روابط عمومی اداره کل راه و شهرسازی کشور با بیان اینکه مشارکت، موضوعی است که سالهاست مطرح می شود اما عملکردمان به گونه ای است که انگار یک قدم هم به جلو برنداشته ایم، گفت: واقعیت این است که در بازآفرینی شهری اگر قرار است که مشارکت جدی گرفته نشود، مانند بسیاری از سیاست هایی که طی سالهای گذشته در کشورمان پیگیری شده و بعد از مدتی کنار گذاشته شده است، به نتیجه مطلوب نمی رسد.
او افزود: افرادی که در یک محله ساکن هستند باید قدرت این را داشته باشند تا درباره موضوعات محله خود بتوانند صحبت و اظهارنظر کنند.
دکتر تشکر ادامه داد: اگر قرار باشد در یک خانه گفتمان بنشینیم و برای بازآفرینی تصمیم بگیریم اگر افراد ساکن محله در آن جلسه باشد اما صدایشان از بقیه بلندتر نباشد، بازآفرینی به سرانجام نمی رسد.
این استاد دانشگاه بیان کرد: یکی از مسائل مهم در بازآفرینی، قدرت شنیدن صدای آسیب پذیران است و خوب است که راجع به مشارکت، مشارکتی هم فکر کنیم.
او افزود: وقتی از مشارکت سخن می گوییم و می خواهیم برنامه ای را با مشارکت مردم اجرا کنیم، باید تکلیف خیلی از موضوعات روشن شود. مفهوم ساده اش این است که افراد، محله خود را بهتر از هر کسی می شناسند؟ اساسا آن چیزی که در ذهن مردم است با آن چیزی که در نهادها و شهرداریهاست فاصله دارد. در واقع افراد به عنوان ساکنین محله در سرنوشت محله تاثیرگذار هستند.
به گفته این کارشناس، اگر قرار است که شهروندان در برنامه ها و طرح ها فقط مشارکت مالی داشته باشند و فقط کسی شهروند محسوب می شود که دستش به جیبش برسد، برنامه بازآفرینی به جلو نخواهد رفت.
او در خصوص مشارکت افزود: بنابراین در مشارکت، بحث این است که تا جایی که می شود گروه های مختلف مردم را جذب کنیم. موضوع دیگر، منافع است. یعنی شما در چارچوب یک محله بتوانید کاری انجام دهید که همه گروه های اجتماعی در این منافع سهیم باشند و از آن منتفع شوند.
او با اشاره به اینکه مشارکت یک حق است و چیزی نیست که بخواهیم به مردم بدهیم، گفت: نکته دیگر این است که مشارکت مردم مرکز است و به هیچ وجه دولت و شهرداری ها مرکز به حساب نمی آیند. همچنین مشارکت یک مسیر برعکس دارد. همه ما به ابلاغ سیاست ها از بالا به پایین عادت کرده ایم در صورتی که اگر مشارکت واقعی شکل بگیرد باید برعکس و از پایین به بالا باشد.
دکتر تشکر با اعلام اینکه مشارکت فرایندی است که آرام آرام گره های آن باز می شود و اینگونه نیست که همه چیز آسفالت شده و آماده باشد، گفت: بیست سال است که از مشارکت صحبت می کنیم اما از اجرای آن عاجزیم.
به گفته این استاد دانشگاه، مشارکت فرایندی خلاقانه است، افزود: با مشارکت در تصمیم گیری ها، هزینه ها کاهش پیدا می کند در حالیکه در حال حاضر شهروندان تماشاچی هستند و ما می خواهیم آنها را مشارکت فراخوانیم تا تبدیل به شهروندانی کنشگر شوند. آنها باید خودشان در برنامه ریزی، ارزیابی و پایش محله ها مشارکت کنند تا فاصله بین طرح و ها و برنامه ها کاهش یابد. در حال حاضر این فاصله بسیار زیاد است.
دکتر تشکر با بیان اینکه توزیع ناعادلانه خدمات بسیار زیاد است، افزود: ایجاد اعتماد در بین شهروندان بسیار حائز اهمیت است زیرا مبنای مشارکت بر اعتماد است. از منظری دیگر باید بتوانیم پروژه هایمان را حفظ و نگهداری کنیم که این کار هم با مشارکت عملی است. اگر مردم در طرح ها و برنامه ها مشارکت داشته باشند با دلسوزی بیشتری پروژه ها را حفظ و نگهداری می کنند.
به گفته این کارشناس، اگر قرار باشد که یک پرژوه در مرکزیت محله ساخته شود، افراد محله بهتر از سایرین می دانند که آن مرکزیت چگونه باید باشد زیرا آنها دانش زیست روزمره دارند که به آنها کمک می کند از افرادی که بیرون محله هستند، داناتر باشند.
رئیس مرکز مطالعات کاربردی و ارتباطات:
بازآفرینی یک محله به 12 سال زمان نیاز دارد
دفاتر روابط عمومی های ادارت کل راه و شهر سازی استانها می توانند در انتخاب هویت اصلی در محلات هدف بازآفرینی کمک کنند.
به گزارش روابط عمومی شرکت بازآفرینی شهری ایران ، حبیب خراسانی، رئیس مرکز مطالعات کاربردی و ارتباطات شرکت بازآفرینی شهری ایران در اولین گردهمایی مدیران روابط عمومی اداره کل راه و شهرسازی کشور اظهارداشت: مجموعه قوانین بالادستی و پایین دستی در بازآفرینی شهری منتشر شده که باید مدیران شهری در استان ها به آن توجه جدی داشته باشند و براساس آن بهسازی و نوسازی محلات هدف را انجام دهند.
خراسانی با اشاره به اینکه برخی از مدیران شهری دراستانها آگاهی کافی از اصول اولیه بازآفرینی شهری ندارند، گفت: کاهش فقر شهری و پیشگیری از توسعه آن در محلات هدف بازآفرینی شهری؛ ارتقاء تاب آوری شهری؛ ارتقا انسجام اجتماعی شهروندان و ارتقاء و حفاظت از هویت ارزش های فرهنگی و اجتماعی از اهداف کلان برنامه ملی باز آفرینی شهری به شمار می آید.
رئیس مرکز مطالعات کاربردی و ارتباطات شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به هویت در محلات هدف بازآفرینی شهری گفت: در محلات هدف بازآفرینی باید به دنبال موضوعاتی باشیم که به عنوان هویت اصلی آن محله به شمار می آید.
خراسانی گفت: دفاتر روابط عمومی های ادارت کل راه و شهر سازی استانها می توانند ما در یافتن و انتخاب هویت اصلی در محلات هدف بازآفرینی کمک کنند.
رئیس مرکز مطالعات کاربردی و ارتباطات شرکت بازآفرینی شهری ایران با بیان اینکه تاکنون 140هزار هکتار بافت ناکارآمد شهری در کشور شناسایی شده، اظهارداشت: 30درصد جمعیت شهری در بافت های نارکارآمد شهری زندگی می کنند.
خراسانی با یادآوری اینکه تاکنون 2700 محله در 750 شهر شناسایی شده که جزو بافت های ناکارآمد شهری به حساب می آیند. مساحت این بافت ها بالغ بر 140 هزار هکتار است. در این میان، 1000 محله در 465 شهر بافت های میانی، 600محله در 175 شهر بافت های تاریخی و1100محله در 110 شهر، سکونتگاه غیررسمی محسوب می شوند.
وی در ادامه سخنان خود خواستار توجه جدی مدیران روابط عمومی استانها به اطلاع رسانی در خصوص برنامه ملی بازآفرینی شهری شد و گفت: برای بازآفرینی یک محله نیاز به 12 سال و به طور میانگین به90میلیارد تومان منباع مالی نیاز است.
خراسانی با اشاره به اینکه برای اجرای برنامه ملی بازآفرینی شهری در طول برنامه ششم توسعه به 125 هزار میلیارد تومان بودجه نیاز است، گفت: بهسازی و نوسازی و مقام سازی مسکن؛ توسعه و تجهیز امکانات و خدمات رو بنایی در مقیاس شهری و محله ای و بهسازی و ارتقای زیرساخت های شهری و محله ای و توسعه قلمرو عمومی سه برنامه اصلی در برنامه ملی بازآفرینی شهری به شمار می آیند.
رئیس مرکز مطالعات کاربردی و ارتباطات شرکت بازآفرینی شهری ایران با بیان اینکه مدیران روابط عمومی باید در محلات هدف بازآفرینی شهری به دنبال فرصت های آموزشی باشند، گفت: شرکت بازآفرینی شهری ایران از فرصت های آموزشی بین ساکنین محلات هدف بازآفرینی در استانها حمایت می کند.
خراسانی حمایت از تشکیل و فعالیت تشکل‌های مردمی و سازمان‌های مردم‌نهاد، راهبری دفاتر تسهیلگری و راه‌اندازی نهادهای اجتماعی برای ارتقای سهم گروه‌های مختلف (مردم، اصناف و بخش خصوصی) در فرآیند بازآفرینی شهری را از جمله اقدامات نهادسازی در برنامه ملی بازآفرینی شهری دانست و گفت: باید از ظرفیت دفاتر تسهیلگری در استانها به خوبی استفاده کرد.
وی با بیان اینکه استان مازنداران در جذب تسهیلات نوسازی در محلات هدف بازآفرینی موفق عمل کرده است، گفت: در نشست بعدی تجربیات استانها در اجرای بازآفرینی شهری نظیر جذب تسهیلات نوسازی در استان مازندران مورد بررسی و ارزیابی قرار خواهد گرفت.
رئیس مرکز مطالعات کاربردی و ارتباطات شرکت بازآفرینی شهری ایران با بیان اینکه شبکه سازی در برنامه ملی بازآفرینی شهری از اهمیت بالای برخوردار است، گفت: مدیران روابط عمومی ادارت کل راه و شهرسازی استانها باید در ترویج شبکه سازی در بازآفرینی شهری نهایت تلاش را بکار گیرند.
خراسانی با بیان اینکه مشارکت اجتماعی در بازآفرینی ضروری است، گفت: اگر در بازآفرینی شهری، مشارکت اجتماعی بگار گرفته نشود و اجرای برنامه بازآفرینی محلی به صورت پایین به بالا نباشد و کنشگران سهم خود را به صورت کامل اجرا نکنند، برنامه ملی بازآفرینی شهری به سرانجام نخواهد رسید.
وی با بیان اینکه محله هدف سیروس تهران به عنوان نبض تهران به شمار می آید، گفت: در برنامه ملی بازآفرینی شهری ارتقای توانمندافزایی اقتصادی محله سیروس شهر تهران مورد نظر است و چنانچه محلات هدف در استانها نیز پتانسیل گردشگری و غیره داشته باشند مورد حمایت شرکت بازآفرینی شهری ایران خواهند گرفت.
وی با بیان اینکه دولت و شهرداری و بخش خصوصی به عنوان سه رکن اصلی در برنامه بازآفرینی شهری ایران به شمار می آیند، گفت: اگر هر کدام از این سه رکن در برنامه ملی بازآفرینی شهری به وظایف خود به خوبی آگاه نباشند و اجرا نکند؛ در اجرای برنامه بازآفرینی شهری خلل ایجاد خواهد شد.
خراسانی با اعلام اینکه در آینده نزدیک حوزه آینده پژوهی در دفتر مطالعات کاربردی و امور ترویجی شرکت بازآفرینی شهری ایران راه اندازی خواهد شد، گفت: روابط عمومی استانها دراین حوزه می توانند کمک شایانی به این دفتر داشته باشند.
وی برنامه ملی بازآفرینی شهری را محله محور اعلام کرد و افزود: رئیس جمهور تاکید زیادی بر اجرای برنامه ملی بازآفرینی شهری دارد.
وی خواستارتوجه ویژه در تشکیل کمیته اطلاع رسانی در بازآفرینی شهری در استانها شد و در ادامه از برگزاری جشنواره روبط عمومی های اداره کل راه و شهرسازی با محوریت بازآفرینی شهری در سال آینده خبر داد که موضوع آن بازآفرینی شهری خواهد بود.
وی در پایان از مدیران ادرت کل راه و شهرسازی خواست تا در راستای اجرای برنامه ملی باز آفرینی شهری در موضوعاتی نظیر نظرسنجی و نیازسنجی از محلات و محدوده‌های هدف بازآفرینی در چارچوب اهداف برنامه، تهیه برنامه استانی نظام جامع ارتباطات و اطلاع‌رسانی برنامه ملی بازآفرینی پایدار شهری، استفاده حداکثری از ظرفیت‌های موجود اطلاع‌رسانی استان، هدایت برنامه از طریق نشریات و جراید محلی، برگزاری نشست‌های خبری با هدف تبیین برنامه، تهیه گزارش‌ها و ویژه‌نامه‌های خبری از سطح محلات هدف، مشارکت در برگزاری همایش‌ها و نشست‌ها در چارچوب اهداف برنامه، پایش و ساماندهی پایگاه‌های اطلاع‌رسانی در سطح استانها و بهره‌گیری از ظرفیت سمن‌ها، اجتماعات محلی، بخش خصوصی و عمومی جدیت بیشتری از خود نشان دهند.
مدیر کل دفتر مطالعات کاربردی و امور ترویج شرکت بازآفرینی شهری ایران:
شهرها نیازمند گفتگو با یکدیگر هستند
فعالیت های مشارکتی در روستاها و شهرها سابقه طولانی دارد اما نه تنها مستندی در این زمینه وجود ندارد بلکه در شهر هم گفتگویی درباره آن صورت نگرفته است.
به گزارش روابط عمومی شرکت بازآفرینی شهری ایران، دکتر زهرا اسکندری، مدیر کل دفتر مطالعات کاربردی و امور ترویج در نخستین گردهمایی مدیران روابط عمومی اداره کل راه و شهرسازی کشور با بیان اینکه سابقه کار برنامهریزی سخت افزاری در کشورمان بیش از 50 سال است، گفت: وقتی به اقدامات سخت افزاری مانند ساخت و ساز و توسعه زیرساخت ها در کشور توجه می کنیم، به منابع و اسناد زیادی در مرکز اسناد سازمان برنامه برمی خوریم که سابقه این نوع اقدامات را به تصویر می کشند اما وقتی که به دنبال منابع و اسناد همکاری با مردم و موضوعات مشارکتی می گردیم، می بینیم که این منابع بسیار ناچیز است و در این زمینه به لحاظ تجربه و دانش در سطح کشور فقیر هستیم.
دکتر اسکندری ادامه داد: این درحالی است که در روستاها و شهرها بنیه بسیار قوی ای در زمینه های فعالیت های مشارکتی وجود دارد اما نه تنها مستندی در این زمینه نیست بلکه در شهر هم گفتگویی درباره آن صورت نگرفته است.
مدیر کل دفتر مطالعات کاربردی و امور ترویج شرکت بازآفرینی شهری ایران گفت: به همین علت برای جاری شدن رویکرد و گفتمان در سطح کشور، موضوعی تحت عنوان نهاد گفتمان مطرح شد.
او تصریح کرد: نهاد گفتمان، فقط یک نهاد نیست بلکه خانه ای به اسم خانه گفتمان است که در آن از مسائل مختلف شهر سخن گفته می شود.
دکتر اسکندری با بیان اینکه در تهران خانه تاریخی «وارطان» را به این موضوع اختصاص داده ایم، گفت: حدودا 2 یا 3 سال است که این خانه راه اندازی شده. در شهرهای گرگان و به تازگی سمنان و کرمان هم این خانه ها راه اندازی شده اند.
او بیان کرد: قرار بر این است تا خانه های گفتمان را در مراکز استان ها راه اندازی کنیم تا چندین هدف را با هم عملیاتی کنیم.
مدیر کل دفتر مطالعات کاربردی و امور ترویج شرکت بازآفرینی شهری ایران گفت: هدف از ایجاد خانه های گفتمان این است که در محدوده بافت های تاریخی خانه ای ارزشمند را احیا کنیم و هم گروه های مختلف را در آن گرد هم آوریم تا با یکدیگر گفتگو کنند.
دکتر اسکندری ادامه داد: مسئله دیگر گفتگوی محله ها با شهر است. این موضوع در این خانه ها پیگیری می شود، چرا که شهرها نیازمند گفتگو با یکدیگر هستند.
مدیر کل دفتر مطالعات کاربردی و امور ترویج شرکت بازآفرینی شهری ایران ادامه داد: هم شهرها و هم شهروندان باید با یکدیگر گفتگو کنند و فعالیت و وظیفه اصلیای که این خانه ها بر عهده دارند پاسخ به این نیاز است.
او افزود: این اقدامات در این چند سال توسط همکاران شرکت بازآفرینی شهری ایران و با مدیریت دکتر ایزدی، مدیرعامل سابق شرکت بازآفرینی شهری مطرح شده و پیش رفته است.
دکتر اسکندری بیان کرد: در حال حاضر برای قانونمند کردن خانه های گفتمان شهری، کمیته ای در سطح ملی و شورای راهبری تشکیل شده که هر هفته تشکیل جلسه می دهد تا فعالیت این خانه ها در قالب چارچوبی مشخص، ساماندهی کند. بعد از اینکه طرح اولیه آماده و تصویب شد، نتیجه آن اعلام عمومی خواهد شد.
