همزمان با مراسم گرامی داشت هشتاد و چهارمین سالگرد ثبت ملی بافت تاریخی شهر گرگان، با حضور مهندس حمیدرضا سپهری مشاور مدیرعامل شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران و جمعی از مسؤولان محلی و مردم، دفتر بهسازی و احیای این بافت نیز فعالیت خود را آغاز کرد.
در این مراسم که با همکاری انجمن حامیان بافت ها و محوطه های تاریخی سرزمین گرگان روز سه شنبه بیست و پنجم شهریورماه در خانه تاریخی کبیر در محله دوشنبه ای در بافت تاریخی این شهر برگزار شد، رییس و چند تن از اعضای شورای اسلامی شهر گرگان، عیسی امامی نماینده مردم گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی، دو تن از مشاوران استاندار گلستان، برخی از شهرداران مناطق شهرداری و اعضای خانواده کبیر و جمعی از علاقمندان و دوستداران بافت تاریخی حضور داشتند.
در این مراسم، مهندس سپهری مشاور معاون وزیر راه و شهرسازی در سخنانی ضمن برشمردن خصوصیاتی از شهر گرگان به ویژه مهمان پذیری آن در طول تاریخ، این ویژگی را رمز ماندگاری این شهر دانست. وی وجود بافت تاریخی در گرگان و برخی از شهرهای کشور را داشتن یک «گوهر» دانست که عامل انسان و خرد، فن و دانش و استفاده از مصالح و امکانات به هم پیوسته در هر مکان این گوهر را با ویژگی های متفاوت ایجاد کرده است.
مهندس سپهری، هدف از تملک خانه کبیر را فعالیت دفتر بهسازی و احیا بافت تاریخی و کاربری نهایی آن را خانه فرهنگ گرگان ذکر کرد و افزود: این ساختمان حیاتش به دست شماست. شما می توانید جریان زندگی را در این خانه و بافت تاریخی گرگان حفظ کنید.
پیش از سخنان مهندس سپهری، حسین کتولی کارگزار شرکت عمران و بهسازی شهری ایران در بافت تاریخی گرگان در سخنانی ضمن تقدیر از خانواده کبیر به جهت همکاری برای تملک و حفظ این خانه تاریخی، از تلاش های عیسی امامی نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی و رستمی مدیرکل راه و شهرسازی گلستان در این راستا تشکر کرد و گفت:
خانه کبیر، خانه ای است که از زمان ساخته شدن تا پیش از خریداری توسط شرکت عمران و بهسازی، مالکان در آن ساکن بودند. این خانه یکی از مجموعه‌های گران قدر بافت تاریخی گرگان است.
این دانشجوی دکترای مرمت افزود: این خانه به عنوان پایگاهی برای حفاظت و پژوهش بر بافت تاریخی گرگان، تا زمانی که برای کاربری اصلی آن آماده شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی همچنین گفت: این دفتر برای نخستین بار از میان تمام استان‌ها در گرگان بازگشایی شد. این دفتر ویژگی خاصی چون مبنای مردمی بودن دارد. بعد از روی کار آمدن دولت تدبیر و حضور دکتر آخوندی در وزارت راه و شهرسازی و مدیریت دکتر ایزدی از استادان بنام حوزه مرمت شهری در راس شرکت عمران و بهسازی شهری ایران، رویکرد خاصی در این وزارت خانه نسبت به بافت‌های تاریخی ایجاد شد. اهمیت خاص به بافت تاریخی و تمایز آن از بافت فرسوده، به عنوان الگوی زندگی که ویژگی‌های ایرانی و اسلامی را به همراه دارد، رویکرد اصلی این مجموعه شد.
کتولی ادامه داد: به دلیل ریزدانگی، نفوذ ناپذیری و ناپایداری بافت تاریخی، آن را تهدید به حساب می آوردند و همه تلاش می‌کردند تا صورت مساله را پاک کنند. اما این رویکرد تغییر کرد و اکنون این دفتر برای پیگیری امور بافت تاریخی به عنوان مجموعه ای شهری که زنده و پویاست، راه اندازی شده است.
عضو هیأت علمی دانشگاه جامع گلستان در توضیح برخی از ویژگی‌های بافت تاریخی گفت: بافت تاریخی یک سری ویژگی‌های کالبدی دارد و مجموعه ای از ویژگی‌های غیر کالبدی مانند روابط اجتماعی، مذهبی ، نحوه تعامل انسان و محیط و ... این کالبد را در طول تاریخ معنا می بخشد. بنابر این، این دفتر نیز برنامه‌های حفظ و حراستش را بر هر دوی این محورها قرار داده است. این دفتر به دنبال پژوهش، مستند سازی و آموزش در این حوزه است. مرکز اسنادی هم خواهیم داشت که در این دو محور کارهای بنیادین صورت خواهد پذیرفت. این پژوهش در کنار تلاش ما برای حفظ کالبد بافت خواهد بود.
کتولی ادامه داد: یکی از نخستین اقدامات ما، با کمک دوستان، جمع آوری مصالح بود. به عنوان مثال دوستان و همکاران ما تا کوره‌های آجر پزی به دنبال در و پنجره‌های گره چینی با ارزشی گشتند که برای سوخته شدن در کوره‌ها فروخته شده بود!.
گفتنی است بافت تاریخی گرگان بیست و چهارم شهریورماه سال 1310 خورشیدی به ثبت آثار ملی رسیده است. این بافت افزون بر دویست هکتار بوده که در چند دهه گذشته خسارت های زیادی دیده است و اکنون مساحتی در حدود یکصد وسی هکتار با آثار معماری پابرجایی از دوران سلاجقه، صفوی، قاجار و پهلوی باقی است.
چ
