معاون وزیر راه و شهرسازی در دومین کنفرانس ملی مدیریت کلانشهرها با رویکرد حفظ محیط زیست، شهرنشینی شتابان و گسترش نامتوازن شهرها را دو دلیل مهم بروز چالش‌های توسعه شهری دانست و گفت: ما در حال حاضر می‌بینیم چطور شهرها به طور ناموزون گسترش یافته و ضمن نابودی محیط زیست اطراف خود از درون نیز دچار مشکلات فراوان می‌شوند.
به گزارش روابط عمومی شرکت مادر تخصصی عمران وبهسازی شهری ایران به نقل از پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی دومین کنفرانس ملی مدیریت کلانشهرها با رویکرد حفظ محیط زیست با سخنرانی محمد سعید ایزدی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری ایران برگزار شد.
دکتر ایزدی در این نشست درخصوص شکوفایی شهری و چالش‌ها و راهبردهای لازم برای رفع این مشکلات در کشور بیان کرد: شهرنشینی شتابان و گسترش نامتوازن شهرها پس از دهه ۴۰ مهم‌ترین علت بروز بحران وچالش‌های شهری در شهرهای امروز ایران است.
معاون وزیر راه و شهرسازی با تأکید براینکه رشد نامتوازن جمعیت بدون شک باعث بروز مسائل و مشکلات بسیاری در سطح کشور می‌شود گفت: ما در حال حاضر می‌بینیم چطور شهرها به طور ناموزون گسترش یافته و ضمن نابودی محیط زیست اطراف خود از درون نیز دچار مشکلات فراوان می‌شوند.
وی در ادامه ضمن اشاره به تغییر الگوهای جابه‌جایی جمعیت در کشور نیز بیان کرد: درحال حاضر روند مهاجرت از روستا به شهر در طی چهار دهه گذشته رو به کاهش بوده و مهاجرت از شهر به شهر رواج بیشتری یافته است. در حقیقت ما در دنیای امروز شاهد ظهور روند جدیدی از مهاجرت تحت عنوان مهاجرت معکوس هستیم.
به گفته مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری ایران مهاجرت از شهر به روستا به میزان ۱۵ درصد کل مهاجرت‌ها، بیش از میزان مهاجرت از روستا به شهر (۱۳ درصد) اعلام شده است. درحال حاضر تهران، اصفهان و خراسان رضوی بیشترین بخش مهاجران ایران را در خود جای داده‌اند و خوزستان، کرمانشاه و آذربایجان غربی نیز بالاترین نرخ مهاجرت منفی را دارا هستند.
دکتر ایزدی در ادامه سخنان خود زیست پذیری پایین و نزول کیفیت زندگی در شهرها را دو چالش مهم نظام توسعه شهری اعلام کرد و افزود: بدون شک این چالش‌ها در حوزه شهرسازی باعث ایجاد مشکلاتی همچون فقر شهری و قطبی شدن، گسترش آسیب‌های اجتماعی، بحران زیست محیطی، ایمنی و تابآوری پایین شهرها در برابر بلایا، ناکارآمدی نظام جابه‌جایی و حمل‌و نقل و بحران هویت و بی‌توجهی به ارزش‌ها شده و در حوزه معماری نیز تبعاتی مانند کالایی شدن، بحران هویت و ضعف نظام آموزش معماری و مهندسی ساختمان را همراه خواهد داشت.
معاون وزیر راه و شهرسازی در این خصوص اضافه کرد: امروزه شهرهای ما با پایین‌ترین ضریب تابآوری روبه‌رو بوده و ایمنی بسیار کمی دارند. این درحالی است که با وقوع یک بارندگی، طوفان و یا زلزله آسیب‌های بسیار جدی و مشکلات فراوانی در حوزه شهری ما به وجود خواهد امد.
مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری ایران در ادامه تأکید کرد: با کاهش شاخص‌های زیست‌پذیری در کشور امنیت برای زندگی در فضاهای شهری کاهش یافته و در مقابل آسیب‌های اجتماعی به شدت افزایش می‌یابد. درحال حاضر بیش از ۲۰ آسیب اجتماعی در کشور وجود دارد که زندگی شهروندان را تهدید می‌کند.
دکتر ایزدی در این‌باره افزود: در حال حاضر نزدیک به ۱۳۰ هکتار از شهرهای کشور با جمعیتی بالغ بر ۱۹ میلیون نفر تحت تأثیر این مشکلات بوده و از مناطق حاشیه‌نشین به شمار می‌روند. در بیش از ۹۱ شهر ایران بیش از ۱۱ میلیون حاشیه‌نشین زندگی می‌کنند که بدون شک برای ما یک فاجعه محسوب می‌شود تا یک مشکل.
این مقام مسئول بابیان این مطلب که بحران هویت یکی دیگر از آثار چالش‌های نظام توسعه شهری به شمار می‌رود گفت: ما امروز در حال از دست دادن میراث خود در شهرهای کشور هستیم. نه تنها میراث خود را نابود کرده‌ایم بلکه در آنچه جدید می‌سازیم نیز ارتباطی با گذشته و میراث خود نمی‌بینیم. باید در حفظ میراث طبیعی خود اعم از باغات، رودخانه‌ها و ... و همچنین میراث معنوی خود تلاش کرده و جلوی گسترش این بحران هویتی را بگیریم.
دکتر ایزدی درخصوص بروز بحران زیست‌محیطی و پایین آمدن تابآوری شهرها نیز بیان کرد: بحران زیست محیطی و تخریب زیست‌بوم‌ها از دیگر چالش‌های موجود در نظام توسعه شهری به شمار می‌رود. براساس تحقیقات انجام شده در هر ثانیه ۳۶۰ متر مربع از سطح جنگل‌ها و مراتع کشور تخریب شده و در هر پنج سال یک میلیون هکتار از جنگل‌های ایران نابود می‌شود (یا سالانه یک و نیم درصد از جنگل‌های ایران از دست می‌رود).
به گفته وی اگر این روند ادامه یابد در ۶۰ سال آینده اثری از جنگل‌های امروزی ایران باقی نخواهد ماند.
دکتر ایزدی افزود: ایران یکی از ۱۰ کشور بلاخیز دنیا بوده و از ۴۱ نوع بلای طبیعی شناخته شده در جهان، ۳۱ نوع آن در ایران مشاهده شده است.
به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی۹۰ درصد جمعیت کشور در معرض خطرات ناشی از حوادث طبیعی است و ایران از نظر آمار وقوع حوادث طبیعی در مقام ششم جهان قرار دارد.
مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری ایران با اشاره به این مطلب که طبق آسیب‌شناسی‌های انجام شده، ناکارآمدی طرح‌های توسعه شهری یکی از مشکلات بسیار با اهمیت در این حوزه به شمار می‌رود گفت: تا کنون نظام برنامه‌ریزی ما کمی، اقتدارگرا و تمرکزگرا بوده و شدیدا به تغییر و تحول نیاز دارد چراکه در غیر این صورت در سال‌های آتی شاهد بروز بحران‌ها و مشکلات بیشتر د رکشور خواهیم بود.
این مقام مسئول خاطرنشان کرد: طبق تحلیل‌های صورت‌گرفته در رابطه با طرح‌های جامع و تفصیلی، وجود نظام کمی در بحث برنامه‌ریزی باعث شده تا به کیفیت‌های مورد نیاز در زندگی شهری اعم از ایمنی، امنیت، هویت، مبادی ورودی شهرها، رودخانه‌ها، باغات، زیست‌بوم‌ها و ... توجهی نشود.
وی در ادامه سخنان خود با تأکید براینکه ما سعی کردیم برای رفع این مشکل تغییر رویکردی اساسی در دستور کار شهری داشته باشیم گفت: این دستورکار شهری جدید باید شهرنگر، همه‌جانبه و محلهمحور بوده و علاوه بر مسائل کالبدی باید به کیفیت زندگی شهرها، ارزش‌های ملموس و طبیعی توجه کند.
دکتر ایزدی همچنین اضافه کرد: براساس آنچه بیش از ۲۰ سال در دنیا تجربه شده است، سیاست بازآفرینی شهری می‌تواند راهکار بسیار خوبی برای رویارویی با این مشکلات به شمار رود. در حقیقت بازآفرینی شهری دربرگیرنده نگرش و اقداماتی جامع و یکپارچه برای هدایت روند رشد شهرها در جهت پاسخگویی به چالش‌های برآمده از تغییرات و نیازهای نسل جدید است، به‌گونه‌ای که در نهایت ضمن پیشگیری و حل مشکلات شهری به یک پیشرفت و بهبود پایدار اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و محیطی منجر شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی در این کنفرانس در پاسخ به سؤال شرکت‌کنندگان مبنی بر چگونگی حضور نهادهای مردمی در برنامه‌های توسعه شهری نیز بیان کرد: آنچه در رویکرد نوین توسعه شهری مورد توجه قرار گرفته است اهمیت به نقش همین نهادهای مردم نهاد است. ما در این راه ضمن توجه به ارتباط دولت و بخش خصوصی ایجاد سه نهاد توسعه‌گر، تسهیل‌گر و مردم‌نهاد را در برنامه‌های خود قرار دادیم تا در فرایند بازآفرینی، شکوفایی شهرها و ارتقای کیفیت زندگی به ما کمک کنند.
وی در این‌باره افزود: در این طرح توسعه‌گر به عنوان بخش خصوصی، تسهیل‌گر به عنوان رابط مردم و دولت و سمن‌ها (نهادهای مردمی) به عنوان بخش قابل اعتماد مردم نقش کلیدی در این عرصه را ایفا خواهند کرد.
