به گزارش روابط عمومی شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران، دکتر محمد سعید ایزدی، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران، در کنفرانس مدیریت کلانشهرها با رویکرد زیست‌محیطی، که در محل سازمان حفاظت از محیط زیست برگزار شد، شهرنشینی شتابان بعد از دهه‌های 30 و ۴۰ و درنتیجه توسعه بی‌رویه و گسترش نامتعادل و نامتوازن شهری را از مهمترین معضلات شهری عنوان نمودند که تقریباً در تمامی شهرهای کشور، از مشهد گرفته تا تهران، سبزه‌وار، کاشان و ...، سرمنشأ مشکلات و آسیب‌های شهری و زیست محیطی بسیاری بوده‌اند.
ایشان چالش‌های اصلی نظام توسعه شهری را مشتمل بر "زیست‌پذیری پایین شهرها" و "نزول کیفیت زندگی در شهرها"دانستند و عوامل ایجادکننده هر یک از این دو را در حوزه‌های شهرسازی و معماری، برشمردند.
به زعم ایشان، شش چالش فقر شهری و قطبی شدن؛ گسترش آسیب‌های اجتماعی؛ بحران زیست‌محیطی؛ ایمنی و تاب‌آوری پایین شهرها در برابر بلایا؛ ناکارآمدی نظام جابه‌جایی و حمل‌و نقل و بحران هویت و بی‌توجهی به ارزش‌ها از جمله آسیب‌های اصلی حوزه شهرسازی و سه چالش کالایی شدن؛ بحران هویت؛ و ضعف نظام آموزش معماری و مهندسی ساختمان از آسیب‌های اصلی حوزه معماری می‌باشند.
در ادامه ایشان به تشریح هر یک از چالش‌های نامبرده پرداختند و تأکید کردند: امروزه شاهد آن هستیم که شهرها بسیار شتابان به محیط زیست اطراف خود حمله ور می‌شوند و آن را نابود می‌سازند؛ شهرهای امروز ما ضریب تاب‌آوری کمی دارند و به عنوان مثال با بروز سیل یا طوفانی، دچار چالش‌های جدی می‌شوند.
دکترایزدی یادآور شدند: طی برنامه‌های سوم تا پنجم توسعه، پهنه‌های حاشیه‌نشین در اکثر شهرها به‌لحاظ وسعت و جمعیت دو برابر شده‌اند؛ اعتیاد، جرائم، خشونت و بزهکاری‌های اجتماعی، نزول اعتماد اجتماعی و بی‌توجهی به گروه‌های اجتماعی و جوامع محلی از مشکلات حادی هستند که در این پهنه‌ها در حال افزایش است. از سویی آسیب‌های اجتماعی، شهرهای ما را تهدید می‌کنند و از سوی دیگر، شاخص‌های زیست‌پذیری در شهرهای ما دچار مشکل شده‌اند. امروزه بیش از ۱۳۰ هزار هکتار از شهرهای ما دچار آسیب هستند. ۱۹ میلیون نفر که یک سوم از جمعیت ایران را شامل می‌شود در این مکان‌های آسیب پذیر زندگی می‌کنند و در بیش از ۹۱ شهر ایران، بیش از ۱۱ میلیون حاشیه نشین سکونت دارند.
در ادامه ایشان اظهار داشتند که ۹۰درصد جمعیت کشور در معرض خطرات ناشی از حوادث طبیعی هستند. بر اساس آمارهای موجود، از ۴۱ نوع بلای طبیعی شناخته‌شده در جهان، ۳۱ نوع آن در ایران مشاهده شده است و ایران از نظر آمار وقوع حوادث طبیعی، در مقام ششم جهان قرار دارد.
ایشان همچنین به بحران هویت و بی‌توجهی به ارزش‌ها اشاره داشتند و عنوان نمودند که میراث با ارزش شهری، فقط مشتمل بر میراث ملموس و کالبدی نیست؛ بلکه میراث ناملموس و همچنین میراث طبیعی شهرها نیز، می‌بایست در اولویت توجه قرار گیرند. تاکنون بیش از 300 میراث طبیعی، در فهرست آثار ملی ثبت شده اما این کافی نیست و برای مواجهه با تهدیدهای فزاینده مخرب زیست بوم‌ها باید چاره‌ای اندیشید.
دکترایزدی اظهار داشتند، بر مبنای آسیب‌شناسی انجام‌شده در وزارت راه و شهرسازی، یکی از بزرگترین دلایل ایجاد چالش‌های به‌وجودآمده در نظام شهرنشینی کشور، استفاده از نظام‌های ناکارآمد طرح‌های توسعه شهری می‌باشد. تهیه وکاربست بیش از سه دهه طرح‌های جامع و تفصیلی، با رویکردی صرفاً کالبدی، تمرکزگرا و بدون توجه به مباحث آمایش سرزمین، نگرش ایستا به ماهیت شهر و چالش‌های آن و اتخاذ فرایندهای خطی در برنامه‌ریزی توسعه شهری با دیدگاهی از بالا به پائین، استفاده دوباره از این طرح‌ها برای رفع چالش‌های موجود را بی‌اعتبار می‌سازد.
از این‌رو، نیاز به دستورکار جدیدی‌ست که در چارچوب آن بتوان تغییرات لازم برای مواجهه با چالش‌های شهری موجود را به منصه ظهور رساند؛ این امر در قالب رویکرد بازآفرینی شهری قابل‌حصول است. این رویکرد با نگرشی جامع و یکپارچه به مسائل شهری، پاسخ‌های کیفی برای پیشگیری و حل مشکلات شهری را به همراه دارد و به تبیین و تعیین چشم‌انداز و چارچوبی راهبردی، یکپارچه، بلند مدت، منعطف و زمینه‌گرا برای توسعه شهر می‌پردازد که همپای ابعاد کالبدی، اجتماعی، اقتصادی، بر ابعاد زیست‌محیطی توسعه نیز تأکید دارد و در مسیر تحقق اهداف توسعه همه‌جانبه و پایدار، از مشارکت حداکثری تمام کنشگران و دخیلان توسعه شهری بهره می‌جوید.
بنابراین تأکیدات مورد توجه در رویکرد بازآفرینی شهری، همان دستورکاری‌ست که برای رشد و شکوفایی شهری، ارتقای کیفیت زندگی شهروندان و در مجموع دستیابی به توسعه شهری پایدار، ضرورت دارد.
