بیانیه پایانی نخستین همایش «شهرسازی ریل‌پایه؛ توسعه شهری و منطقه‌ای بر مبنای حمل و نقل ریلی» در قالب ۱۱ ماده در راستای تحقق اهداف دیرینه کشور در این حوزه و ارتقای سطح خدمات‌رسانی منتشر و در مراسم اختتامیه این همایش قرائت شد.
به گزارش روابط عمومی شرکت مادر تخصصی عمران وبهسازی شهری ایران به نقل از پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، اولین همایش شهرسازی ریل‌پایه توسعه شهری و منطقه‌ای بر مبنای حمل و نقل ریلی یکشنبه ۱۱ بهمن با حضور وزیر راه و شهرسازی و هفت تن از معاونانش و همچنین نمایندگانی از شهرداری، استانداری، وزارت کشور و تعدادی از کارشناسان و دانشگاهیان در محل هتل المپیک تهران برگزار شد.
در این همایش یک روزه مباحث گوناگونی درخصوص چگونگی توسعه شهری بر پایه حمل و نقل ریلی موردد بررسی و گفتگو قرار گرفت.
در مراسم اختتامیه این مراسم ضمن ارائه سخنانی از سوی مدیرعامل شرکت راه‌آهن بیانیه‌ای نیز به وسیله دبیر اجرایی این همایش قرائت شد که متن کامل آن در ادامه آمده است:
بسمه‌تعالی
رویکرد شهرسازی ریل‌پایه تلفیقی است از دو عرصه مهم حمل و نقل و شهرسازی که در این راستا همکاری و همراهی هر دو بخش را در کنار هم می‌طلبد. تحقق این بیانیه می‌تواند آغازی بر دستیابی آرمان‌های ارزشمند و دیرینه از شعار تا واقعیت باشد.
از آنجایی که طبق روند جهانی، در آینده نزدیك، مسافر و بار ریلی ستون فقرات سیستم حمل و نقل کشورها و شهرها را تشکیل خواهد داد و قطب‌های بزرگ شهری را به هم متصل کرده و شبکه‌های محلی حمل و نقل چندوجهی را تغذیه خواهند کرد، کشور ما باید این مهم را مد نظر داشته و عقب‌ماندگی خود را در توجه به حمل و نقل ریلی جبران کند. بدین منظور توافق می‌گردد:
۱) با توجه به اهمیت یکپارچگی حمل و نقل و از آنجائیکه راه آهن می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در آن داشته باشد، ضرورت دارد در تمامی طرح‌های جامع شهری به اتصال سیستم راه‌آهن مسافری برون‌شهری به سیستم حمل و نقل عمومی درون شهری (مترو، تراموا، اتوبوس، مینی بوس) توجه کافی شود. ضرورت دارد تا در شرح خدمات طرح‌های توسعه و عمران شهری، باز آفرینی شهرها و طرح‌های جامع حمل و نقل تغییرات لازم جهت تحقق این امر لحاظ گردد.
۲) الزام اتصال حومه شهرها به شهر مادر از طریق خطوط متعدد و پر ظرفیت و منظم ریلی و اولویت جدی حمل ونقل ریلی حومه‌ای نسبت به سایر شقوق از مواردی است که باید به آن تأکید نمود. این موضوع نقش موثری در افزایش ایمنی در جوار شهرها ، جلوگیری از ترافیك شهر مادر و شهرهای اقماری و پیشگیری از توسعه حاشیه‌نشینی در شهرهای مادر خواهد داشت. ضرورت دارد تا در شرح خدمات طرح‌های توسعه و عمران شهری، باز آفرینی شهرها و طرح‌های جامع حمل و نقل تغییرات لازم جهت تحقق این امر لحاظ گردد.
۳) تأکید بر افزایش ایستگاه‌های راه‌آهن درون شهرهای مادر به منظور سهولت دسترسی به حمل و نقل حومه‌ای و پیش‌بینی امکان توقف قطار در یك یا چند ایستگاه مشترك درون‌شهری که در آنجا برخی یا همه مدهای مختلف حمل و نقل درون شهری (ریلی ، اتوبوس ، تاکسی ، غیرموتوری و پارکینگ خودرو و ...) نیز فعال می‌باشند، خود عاملی است در جهت باززنده‌سازی شهری، استفاده از پتانسیل‌های اقتصادی شهر و پیش‌بینی فضاهای ایستگاهی متناسب با توسعه شهری برای حمل و نقل بین شهری و حومه‌ای ریلی به نحوی که به توسعه پایدار بیانجامد و گامی است در جهت توسعه شهر و مجموعه شهری بر مبنای حمل و نقل ضرورت دارد تا در شرح خدمات طرح‌های توسعه و عمران شهری، باز . (TOD)عمومی آفرینی شهرها و طرح‌های جامع حمل و نقل تغییرات لازم جهت تحقق این امر لحاظ گردد.
۴) برای جلوگیری از گسست شهری با احداث خطوط ریلی ، شرکت راه‌آهن ج.ا.ا. باید شرایط عبور سهل و ایمن خودروها و عابرین را بین دو طرف ریل در مقاطع مختلف شهری فراهم نماید. این امر می‌تواند با روش‌های مختلف از جمله ایجاد تقاطع‌های همسطح عابر یا خودرو، ارتقاء سیستم علایمی و هوشمند در برخی تقاطع‌های ریلی همسطح و یا ایجاد تقاطع‌های غیر همسطح صورت پذیرد.
۵) راه‌آهن موظف است برای کاهش ورود آلودگی بصری و صوتی در شهر، سیستم ریلی را به نحوی اصلاح نماید تا این مشکلات به حداقل برسند ، ضمنا قطار های باری خود را منطبق با نوع خدمات، مسافت مورد نظر و نوع کالا طبقه‌بندی نموده و عبور آن را بر اساس حفظ حقوق شهروندی مدیریت نماید.
۶) باید بین حریم راه‌آهن درون شهری و برون شهری تفاوت قائل شد به نحوی که حریم ۳۳ و ۰۳ متری راه‌آهن در درون شهرها کاهش یافته و از فضای باقیمانده برای توسعه شهر استفاده
گردد.
۷) در شهرهایی که تقاضای کافی برای حمل و نقل ریلی وجود داشته باشد با استقرار سیستم ریلی درون شهری می‌توان آن منطقه را از نظر مصرف انرژی، نشر آلاینده‌ها، ایمنی و نظم سفر در موقعیت ممتازی قرار داد؛ اما در مورد آن دسته از شهرها و مناطق شهری که هنوز تقاضای تردد روزانه آنها با آستانه اقتصادی حمل و نقل ریلی فاصله دارد، شبکه حمل و نقلی منطقه‌ای می‌تواند با محوریت "کریدورهای انحصاری ارتقاء پذیر حمل و نقل عمومی" طراحی گردد، بطوری که این کریدورها با وسائط نقلیه عمومی کم ظرفیت تر (مانند اتوبوس عادی یا برقی) محوریت اتصال کانون‌های توسعه را عهده‌دار شده و به مرور زمان و با افزایش تقاضا در آینده، قابلیت تبدیل شدن به تراموا و ریل سبك را داشته باشند. ضرورت دارد تا در شرح خدمات طرح‌های توسعه و عمران شهری، باز آفرینی شهرها و طرح‌های جامع حمل و نقل تغییرات لازم جهت تحقق این امر لحاظ گردد.
۸) ضرورت تغییر نگرش رایج نسبت به "شهر مرکزی در مقابل حومه" به "منطقه شهری یکپارچه" و همچنین نسبت به حرکت از "توسعه شهری و منطقه‌ای خودرو مبنا" به "شهرسازی ریل‌پایه" باید مد نظر قرار گیرد.
۹) سیاست شهرسازی ریل‌پایه بیش از آنکه جنبه درمانی داشته باشد، جنبه پیشگیری و برنامه‌ریزی دارد. با اعمال این سیاست می‌توان از جذب ناخواسته جمعیت به شهرهای بزرگتر خودداری نمود. از اینرو این سیاست می‌تواند در تمامی مجموعه‌های شهری کشور مورد توجه قرار گیرد.
۱۰) شکل‌گیری یك کمیته کاری در وزارت راه و شهرسازی در جهت پیگیری پیاده‌سازی مفاد این بیانیه اجتناب ناپذیر می‌باشد.
۱۱) تشکیل اتاق فکر حمل و نقل و شهرسازی متشکل از بخش دولتی و خصوصی، صاحب نظران شهرسازی، مسکن، حمل و نقل درون شهری و برون شهری، محیط زیست، پژوهشگران علوم اجتماعی و .... در جهت پیشبرد اهداف عالیه فوق و طراحی و پیگیری سایر مواردی که در آینده مطرح خواهند شد امری ضروری است.
