جلد شهر و شهروند نشریه شهر و شهروند ویژه سکونتگاه‌های غیررسمی استان کردستان با محوریت بررسی حاشیه‌نشینی در سنندج، مریوان، سقز و بانه منتشر شد.
به گزارش روابط عمومی شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران به نقل از پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، نشریه «شهر و شهروند؛ ویژه سکونتگاه‌های غیررسمی استان کردستان» همزمان با برگزاری همایش بین‌المللی «سکونتگاه‌های فقیرنشین شهری؛ به سوی بهسازی و بازآفرینی پایدار» که در ۱۵ اردیبهشت در سنندج آغاز شد به چاپ رسید.
این نشریه که دربرگیرنده سه فصل است، در نخستین بخش به موضوع ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی و وضعیت بافت‌های نابسامان کشور و استان کردستان پرداخته است.
در این بخش گفتگوهایی با محمدسعید ایزدی معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری ایران، مجید روستا عضو هیات مدیره شرکت عمران و بهسازی شهری ایران، نریمان مصطفایی مدیرکل دفتر ستادملی بازآفرینی شهری وزارت راه و شهرسازی، فردین اخلاقیان رئیس دانشگاه کردستان، سید احسن علوی نماینده مجلس شورای اسلامی، محمد صادق وجدی مدیرکل اداره راه و شهرسازی کردستان و دکتر هوشمند علیزاده رئیس گروه شهرسازی دانشکده هنر و معماری منتشر شده است.
در بخشی از مصاحبه دکتر ایزدی آمده است: «توانمندسازی راهکار و سیاستی است که در سکونتگاه‌های غیررسمی سنندج و سایر شهرهای کشور در پیش گرفته‌ایم زیرا معتقدیم توانمندسازی ساکنان باید با فضای مدیریت هماهنگ برای ارتقای زیرساخت‌ها و توسعه خدمات توام شود و اگر بتوانیم این دو وجه را توامان پیش ببریم می‌توانیم روند درمان را به خوبی عملیاتی کنیم. در کنار درمان باید سیاست‌های پیشگیرانه نیز در نظر گرفته شود زیرا ساماندهی مناطق بدون پیشگیری از گسترش حاشیه‌نشینی امکان‌پذیر نخواهد شد. «نایسر» به مثابه یک بمب ساعتی در کنار سنندج وجود دارد و آماده هرگونه انفجار است؛ انفجاری که می‌تواند ناشی از کوچکترین رخداد اجتماعی در آن منطقه باشد.»
ضمن اینکه در این قسمت یادداشتی از کیومرث ایراندوست دبیر علمی همایش و کیومرث حبیبی دانشیار شهرسازی دانشگاه کردستان آمده است که هر یک از زاویه‌ای متفاوت به موضوع پرداخته‌اند.
سنندج؛ شهر هزار تپه در گذر تاریخ
فصل دوم نشریه شهر و شهروند به وضعیت حاشیه‌نشینی در سنندج اختصاص یافته است و با ارایه تاریخچه‌ای از سنندج آغاز می‌شود. علاوه بر چهار گزارش میدانی از چهار ناحیه منفصل شهری سنندج (ننله، نایسر، گریزه و حسن‌آباد) و دو گزارش برای معرفی بیشتر این نواحی منفصل و سیر تحول جمعیت در آن‌ها، گفتگوهایی با امیر قادری معاون امور عمرانی استانداری کردستان، محمدابراهیم زارعی فرماندار سنندج، سالار مرادی نماینده مردم سنندج، دیواندره و کامیاران در مجلس شورای اسلامی آمده است.
در ادامه نیز منوچهر فخری شهردار سنندج، جمشید عندلیبی هنرمند موسیقی اهل سنندج، سید غریب سجادی رئیس شورای شهر سنندج، رضا قادری مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کردستان، حشمت‌اله صیدی مدیرکل فنی استانداری کردستان، فردین زمانی رئیس کمیسیون عمران و خدمات شهری، قطب‌الدین صادقی هنرمند و عضو هیات علمی دانشگاه هنر، سید بهاالدین حسینی رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر سنندج به بررسی حاشیه‌نشینی در سنندج پرداخته‌اند.
هادی ضیاالدینی هنرمند مجسمه‌سازی از استان کردستان نیز درباره علل گسترش حاشیه‌نشینی سخن گفته و راهکارهای یک هنرمند برای بهبود وضعیت موجود را تشریح کرده است. در بخشی از گفتگو با این هنرمند آمده است: «اینکه برخی از افراد قدیمی سنندج راضی به زندگی در آپارتمان‌های جدید نیستند و حاضرند به رغم امکانات کمی که وجود دارد در همان محیط قبلی خود که از خشت و گل ساخته شده زندگی کنند به حس تعلق ارتباط دارد و اگرچه عده‌ای آن را عادت تلقی می‌کنند که در صورت ایجاد عادت جدید می‌تواند برطرف شود اما واقعیت این است که این مساله‌ای است که تحت‌عنوان نوستالژی یا حس تعلق می‌شناسیم. مساله‌ای که نه عادت‌بردار است و نه می‌توان از آن چشم‌پوشی کرد. هرکسی به محیطی که در آن پرورش پیدا کرده حس نوستالژی دارد.»
در ادامه بخش دوم نشریه شهر و شهروند نیز قنبر موسی‌نژاد مدیرکل کمیته امداد امام خمینی (ره) کردستان، محمدرضا شریفی رئیس اداره بافت فرسوده اداره کل راه و شهرسازی کردستان، فرزام فاروقی مدیرعامل شرکت عمران و مسکن‌سازان کردستان، بهرام نصرالهی زاده معاون برنامه‌ریزی استانداری کردستان، سید جمیل احمدی مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای کردستان درباره اقدام‌های انجام شده در سکونتگاه‌های غیررسمی استان کردستان و به طور خاص شهر سنندج سخن گفته‌اند.
همچنین در این بخش گزارش‌هایی با عناوین «شهر هزار تپه در گذر تاریخ»، «میراث شهر سنندج در محدوده بافت قدیم»، «بافت با هویت و قدیم شهر و مشکلات آن»، «سکونتگاه‌های غیررسمی دیروز و محلات نابسامان شهری امروز»، «روستاهای پیرامون شهر سنندج؛ کانون زایش غیررسمی»، «شاخص‌های تراکم و تجهیزات مسکن»، «ویژگی‌های اجتماعی شهر سنندج و حوزه پیرامون آن» به تشریح زوایای مختلف زندگی در حاشیه سنندج پرداخته‌اند.
بررسی دلایل حاشیه‌نشینی در بانه، مریوان و سقز
گزارشی با عنوان «سرزمین طبیعت زیبا و تاریخی در تصرف حاشیه‌نشینی» آغازگر سومین فصل این نشریه است و در ادامه به طور اخص وضعیت سکونتگاه‌های غیررسمی سه شهر بانه، مریوان و سقز در استان کردستان مورد بررسی قرار گرفته است.
حامد قادرمرزی عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در گفتگویی که با این نشریه انجام داده است سنددهی بی‌برنامه را یکی از دلایل اصلی گسترش سکونتگاه‌های غیررسمی اعلام کرده و می‌گوید: «البته اطلاق عنوان سکونتگاه غیررسمی به مناطق حاشیه‌ای درست نیست گرچه این افراد برخلاف قوانین موجود در محلات حاشیه‌ای یا روستاهای اطراف شهر سکونت گزیدند اما قانون اساسی درباره آن‌ها رعایت نشده و این امر سبب شده آن‌ها از محل سکونت اولیه خود به اطراف شهر سنندج بیایند تا دسترسی به امکانات شهری داشته باشند.»
در ادامه این فصل گفتگوهایی با نجفیان مدیرعامل شرکت توزیع نیروی برق کردستان، ضیا نعمانی شهردار سقز، صادق ایوبی هنرمند نقاش، علیرضا تخت شاهی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان کردستان، فواد کریمی شهردار مریوان، رستم‌پور شهردار بانه و حسن پرونی شهردار قروه آمده است.
ضمن اینکه تاریخچه و روند گسترش کالبدی شهر سقز، گزارشی از محلات نابسامان سقز، مریوان و گستره سکونتگاه‌های نابسامان شهری، تاریخچه شکل‌گیری شهر بانه، بافت‌های نابسامان شهر بانه عناوین گزارش‌هایی هستند که در فصل ۳ مخاطب را با وضعیت سه شهر مهم استان کردستان بعد از سنندج آشنا می‌کند.
