حدود ده درصد بافت فرسوده کشور در استان اصفهان است و در برنامه پنج ساله ششم توسعه، طرح بازآفريني در ۳۳ محله شهر اصفهان اجرا مي‌شود.
به گزارش روابط عمومی شرکت مادر تخصصی عمران وبهسازی شهری ایران به نقل از خبرگزاری صدا و سیما ، مرکز اصفهان ؛ بافتهای فرسوده به مرور زمان ، عملکرد گذشته خود را از دست داده و امروزه به عنوان بزرگ‌ترین معضل در شهرها مطرح اند.بافت های فرسوده، هسته هاي قديمي شهرها بوده يا در دوران معاصر بدون رعايت مقررات معماري و شهرسازي شكل گرفته است.
ضعف در ویژگی های کالبدی ومنظر شهری، كمبود شبکه های دسترسی، زیرساخت ها و تأسیسات شهری، سهم پايين بهره مندي از خدمات شهری و فقدان برخی خدمات فرهنگی، آموزشی و شهری به لحاظ کمی و کیفی و از همه مهم تر نقش پايين در اقتصاد شهري و فرار سرمايه از ویژگی های های بافت فرسوده است.
در سال های اخیر با توجه به دگرگونی در ساختار کالبدی، اقتصادی و اجتماعی شهرها همچنین مطرح شدن نظریه توسعه پایدار شهری، باعث شده بافت های فرسوده در رأس برنامه ریزی های توسعه شهری قرار گیرد.
سهم بافت فرسوده در برنامه ششم توسعه ₌ بازسازی دست کم 270 محله
141هزار هکتاراززمین های شهری و در مجموع دو هزارو 700 محله به عنوان بافت های فرسوده وناکارآمد شهری درکشور شناسایی شده اند؛در واقع در حدود 30 درصد جمعیت کشور با جمعیت حدود 19 میلیون نفر دچار بد مسکنی هستند.
طبق ماده ۵۹ قانون برنامه ششم توسعه كشور،وزارتخانه‌هاي راه و شهرسازي و كشور و شهرداري‌هامكلف اند ،بهسازي،نوسازي،مقاوم‌سازي وبازآفريني ســـالانه دست کم ۲۷۰ محله در قالــــب مطالعات مصوب ستاد ملي بازآفريني شهري وارتقاي دسترسي به خدمات و بهبودزيرساخت‌هابارويكرد محله‌محور اقدام كنند.
به گفته مهندس هوشنگ عشایری معاون وزیر راه و شهرسازی ، رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل شرکت عمران واهمیت نوسازی بافت های فرسوده دربرنامه توسعه پایدار شهریبهسازی شهری ایران طبق برنامه ششم توسعه ، تا به امروز مطالعات دقیق 100 محله انجام شده است و از امسال تا سال ۱۴۰۱ مطالعات ۲۵۰ محله آغاز می شود.
مهندس عشایری افزود: بازسازی یک محله در صورت وجود همه امکانات لازم از جمله آب، برق، گاز به طور میانگین بین 10 تا 12 سال زمان می برد.
از بهمن پارسال با دستور رییس جمهور عزم دولت برای نوسازی بافتهای ناکارآمد، جدی شد، اما بنا به اذعان برخی کارشناسان ، بودجه عمرانی امسال کم است ؛چرا که عمده مخارج دولت درنظام توزیعی صرف می‌شودودراین شرایط برنامه‌ریزی برای بافت فرسوده در کشور که معادل دو برابر مساحت پایتخت است با مشکل روبروست و بخش خصوصی هم به علت توجیه نشدن سرمایه گذاری، رغبت چندانی در این زمینه نشان نداده است.
اکبر ترکان مشاور رییس جمهور در امور هماهنگی نوسازی بافتهای فرسوده می گوید: در طرح جدید نوسازی می‌خواهیم محله و بافت را اصلاح کنیم و شرایط زیستی را برای ساکنان این محلات بهبود ببخشیم بر این اساس در هر محله در يک قطعه زمين دولتي ساخت و ساز آغاز سپس محله دوم با آن جايگزين مي شود.
دولت برای نوسازی املاک واقع در بافت های فرسوده تا زمان ساخت، 200 میلیون ریال به ازای هر واحد به عنوان ودیعه مسکن با کارمزد چهار درصد و برای ساخت هر واحد مسکونی نیز 500 میلیون ریال تسهیلات با کارمزد شش درصد پرداخت می کند.
ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی پیش بینی کرد برای بازسازی بافت فرسوده در کشور ،امسال بیش از 68 هزار میلیارد ریال اعتبار اختصاص یابد .
سهم استان اصفهان حدود 10 درصد بافت فرسوده کشور
کمبود خدمات ،سرانه هاي فرهنگي و آموزشي ، ناکافی بودن زیر ساخت ها و دسترسی ها مشکلات بافت هاي فرسوده شهري اند؛ به‌طوري‌كه امنيت آنها دچارخدشه وبيشتر بافت هاي فرسوده از ساكنان بومي خالي شده است.
به گفته مدیر کل راه و شهرسازی استان اصفهان، از 107 شهر استان در حال حاضر 66 شهر ،حدود 13 هزار و 500 هكتار بافت فرسوده دارند كه اين وسعت 9 و نیم درصد از سهم كل بافت هاي فرسوده كشوراست.
حجت اله غلامي افزود: 50 درصد بافت های فرسوده استان اصفهان درمرکز قرار دارد.
وی ادامه داد:برنامه ملی بازآفرینی درمحلات ناکارآمد شهری در استان اصفهان اواخر بهمن پارسال همزمان باهفت استان بادستور رئيس جمهوري آغاز شد.براین اساس احداث 502 واحد مسکوني درمحله های همت آباد و سرچشمه شهر اصفهان، صدره و سرفره کاشان و خوزان خميني شهر آغاز شد.در مرحله اول اجرای طرح مساحت یک و شش دهم هکتاری شامل 113 واحد قدیمی تخریب و 12 بلوک 750 مترمربعي ساخته مي شود.
بافت فرسوده همچون بمب ساعتی تهدیدی برای نصف جهان
متراکم بودن ونفوذ ناپذیری دو ویژگی بافت هاي فرسوده هستند که مانند بمب ساعتي، کلانشهر اصفهان را که نیمی از بافت هاي استان را داراست ،تهديد مي کند.براي برداشتن سايه تهديد اين بافت ها با حدود 550 هزار سکنه،در زمان اجراي برنامه ششم توسعه، ۲۵ محله فرسوده نصف جهان باز آفريني مي شوند.
هم اکنون خالي شــــدن بیشتر بافت های فرسوده اصفهان از ســـكنه سبب ايجــــــاد ناهنجاري‌هايي شده وورود مهاجران به اين بافت ها مشكلات آنها را دو چندان كرده است. سال هاست مهمان ناخوانده اي به نام آسيب هاي اجتماعي ميزبان این بافت ها و باعث شده بیشتر محله های دارای بافت فرسوده کلانشهر اصفهان علاوه بر تحمل مسائل كالبدي و فيزيكي، ازنظر اجتماعي و فرهنگي هم دچار مشكل شوند ،در واقع مشكل اين بافت‌ها نه تنها ناپايداري دربرابر زلزله بلكه نوعي زلزله فرهنگي و اقتصادي همدر اين بافت‌ها رخ داده است. بافت هايي در برخي ازمحلات اصفهان وجود دارد که چون ساكنان آن هرگز حاضر به ترك محله خود نيستند،همچنان فرسوده اند و در حسرت امكانات زندگي شهري اند. بافت‌هاي ناكارآمدي كه در بيشتر آنها ساخت وساز با مصالح كم دوام بوده است و هر چه زمان بگذرد، فرسوده‌تر از قبل مي شوند. ريزدانه‌بودن، عرض كم معابر، ناپايداري و مستحكم نبودن بناهاي موجودسه‌شاخص شناسايي اين بافت‌ها هستند.شاخص هايي كه در مسيرخدمت‌‌رساني به شهروندان وايجادامكانات زيربنايي در اين بافت مانع ايجاد مي كنند.
مديرعامل سازمان نوسازي و بهسازي شهرداري اصفهان از دوهزارو 100 هكتار بافت فرسوده در مناطق 15 گانه شهر درقالب 232 لكه می گوید و به 25 محله ایی اشاره دارد كه بايد بازآفريني شود و پيشنهاد نوسازي آنها در ستاد بازآفريني شهر مصوب شده است.
به گفته حسین جعفری قراراست طرح باز آفرینی این محله های مصوب در ستاد ملی باز آفريني بافت هاي فرسوده کشور مطرح تا بودجه مورد نياز براي آن در بودجه کشور پيش‌بيني در مدت زمان اجراي برنامه ششم توسعه کشور اجرا شود.
وی با بیان اینکه پیش‌بيني شده در برنامه پنج ساله ششم، طرح بازآفريني در ۳۳ محله شهر اصفهان اجرا شود افزود: پارسال طرح احياء محله‌هاي همت آباد و زينبيه آغازو برای پي گيري مشکلات مردم دفاتر تسهيل گري در این محله ها راه اندازی شد.
مديرعامل سازمان نوسازي و بهسازي شهرداري اصفهان ادامه داد: بیش از نیمی از املاک دربافت فرسوده سند مالکیت ندارند و این موضوع روند نوسازی این بافت ها را با مشکل مواجه کرده است چراکه املاک دارای سند می توانند از تسهیلات دولتی استفاده کنند.
وی گفت: در حال حاضر شهرداری اصفهان به میزان 70 درصد در قالب بسته‌هاي تشويقي ساخت و ساز بخشودگی عوارض را لحاظ می کند.
اهمیت نوسازی بافتهای فرسوده کمتر از ساخت شهرهای جدید نیست زیرا خسارت‌های مالی و جانی ناشی از تخریب این بافت‌ها را کاهش داده و امکان استفاده از بناهای جدید را ممکن می‌سازد .استفاده از تجربه کشور های موفق در زمینه مرمت و احیا بافت فرسوده می تواند، چراغ راهی باشد، هرچند متاسفانه برخی مهندسان یا برنامه ریزان شهرسازی بیشتردرپی انتقال دقیق این تجربه ها بدون در نظر گرفتن شرایط اقلیمی این بافت ها در کشور هستند.
نگارنده: سیده پروین امامی
