به گزارش روابط عمومی شرکت بازآفرینی شهری ایران، صدوچهلوسومین نشست از سلسله نشستهای تخصصی پژوهشکده سوانح طبیعی با حضور ۷۰۰ نفر از متخصصین و علاقمندان بهصورت حضوری و برخط برگزار شد.
مجید روستا، عضو هیئتمدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران، در ابتدای سخنرانی خود به بیان مفاهیم مربوط به سکونتگاههای غیررسمی و فقر شهری پرداخت و بیان کرد مسئله امروز در شهرها، رشد جمعیت شهری با الگوی نامتوازن، محدودیت منابع و ظرفیتها، نابرخورداری و کنار گذاشته شدن گروه عمدهای از شهرنشینان، تشدید مسئله با قوانین و مقررات محدودکننده، اسکان غیررسمی و خودانگیخته و در نهایت ناپایداری شهری است. او راهحلهای متداول در این زمینه را نادیده گرفتن موضوع، نادیده گرفتن و امید بستن به اقدامات ساختاری کلان، اقدام موردی برای واردکردن این بافتها به محدوده شهری، اقدام موردی بنا بر دلسوزی یا در شرایط تهدید و فشار، اقدام بولدوزری و پاککردن صورتمسئله و در مقابل، رویکرد توانمندسازی برشمرد.
در ادامه، روستا با بیان سیر تاریخی مواجهه با سکونتگاههای غیررسمی در کشور، نخستین مصوبه رسمی در این حوزه را مصوبه مشترک شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و ستاد ملی توانمندسازی در سال ۱۳۸۵ معرفی کرد. او سپس به سیر زمانی تغییرات نهادی در زمینه توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی اشاره کرده و نخستین گام را تصویب «سند ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی» در سال ۱۳۸۲ دانست.
وی با اشاره به سه تجربه در برنامههای ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی، به سابقه تدوین سند ملی اشاره کرد که نتیجه آن «سند ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی» در سال ۱۳۸۲ بوده و در ادامه به دستاوردهای این سند اشاره کرد که شامل پذیرفتهشدن اسکان غیررسمی در ادبیات شهرسازی، بهرسمیتشناختن سکونتگاههای غیررسمی در کشور، تدوین ظرفیتهای قانونی برای این سکونتگاهها و … است.
وی با اشاره به «سند ملی راهبردی احیا، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری» مصوب ۱۳۹۳، به اصول هادی و حاکم بر فرایندها و مراحل اقدامات بازآفرینی شهری و ابزارهای تحقق این سند پرداخت. او با بررسی اهداف سند ملی بازآفرینی شهری پایدار، آنها را در دو حوزه پیشگیری و درمان مسائل محدودهها و محلات هدف از جمله ارتقای فرهنگ شهروندی و مشارکت و همکاری نهادهای محلی، ارتقای کیفیت، ایمنی و پایداری و برخورداری ساکنان از زیرساختها و خدمات مطلوب شهری و بهبود وضعیت اجتماعی ساکنان با توجه به ظرفیتهای توسعهای محدودهها تشریح کرد.
وی با بیان سه رکن اصلی بازآفرینی شهری شامل بهسازی و نوسازی مسکن، توسعه امکانات و خدمات روبنایی و ارتقا زیرساخت شهری و محلهای و بهسازی و ارتقای فضاهای شهری و محلهای و توسعه قلمرو عمومی و تقویت شاخص های اجتماعی ؛ تأکید کرد ارتقای توانمندیهای اقتصادی، اجتماعی و نهادی در گرو ظرفیتسازی، نهادسازی و ابزارسازی است.
او با مرور سیر تحول برنامه بازآفرینی، به ساختار ستادهای ملی، استانی و شهرستانی و کارگروههای مرتبط اشاره کرد. وی با یادآوری تصویب برنامه ملی بازآفرینی در سال ۱۳۹۳ و هدفگذاری بازآفرینی ۱۳۳۴ محله در ۵۴۳ شهر تا پایان برنامه ششم، به مهمترین دستاوردهای این برنامه شامل تغییر پارادایم از توانمندسازی و نوسازی به بازآفرینی شهری، تدوین شیوههای اقدام در بافتهای ناکارآمد، بازنگری شاخصهای شناسایی بافتها با افزودن ابعاد اجتماعی و اقتصادی و تشکیل کارگروههای تخصصی ذیل ستادهای استانی و شهرستانی پرداخت.
او ضرورت تهیه سند ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی را نیز ناشی از تکلیف قانون برنامه ششم، الزامات و نیازهای جدید این سکونتگاهها و روند رو به رشد آنها دانست. او در پایان به اقدامات انجامشده در سکونتگاههای غیررسمی شهرهای سنندج، بندرعباس و شیراز اشاره کرد و دستاوردهای این تجارب را ارزشمند خواند.
موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران به عنوان دومین سخنران این برنامه آموزشی، با اشاره به سیاستگذاریهای حوزه بازآفرینی شهری طی سه دهه گذشته و توجه به مباحث اجتماعی، این موضوع را محوری کلیدی و نیازمند بازخوانی دقیق تجربهها دانست و ارائه روستا عضو هیئتمدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران را خلاصهای جامع از مسیر سیاستهای بازآفرینی در کشور ارزیابی کرد و گفت بدون سیاستهای بازآفرینی در ارتقا محلات هدف و سکونتگاهی به شدت دچار چالش های عمیق خواهیم شد .
وی به تجربه بازآفرینی در شهر سبزوار اشاره کرد؛ تجربهای که به دلیل گستردگی ابعاد و اهمیت، ارائه کامل آن به نشست دیگری موکول شد. موسوی چلک تأکید کرد که بخش عمده موفقیت تجربه سبزوار نه در پروژههای کالبدی، بلکه در پروژههای اجتماعی نهفته بوده است. این اقدامات طی سه سال انجام شد و نتیجه آن، خروج یکی از محلات هدف از فهرست محدودههای نیازمند پشتیبانی در ابتدای راه بود؛ دستاوردی که به گفته موسوی اهمیت توجه به مداخلههای اجتماعی را دوچندان میکند.
