محمد آیینی- معاون وزیر راه و شهرسازی
پنجم دی ماه سال 1382 ساعت 5 و 28 دقیقه صبح ناقوس مرگ در شهر بم به صدا درآمد و زلزله‌‌ای با قدرت 6.6 ریشتر جان یک سوم شهروندان بم و به تعبیری 45 هزار نفر را گرفت.
مسئولان وقت از تخریب 100 درصدی خانه‌ها خبر می‌دادند و خاطره تلخ زلزله رودبار و منجیل بار دیگر زنده شد. تعداد زیادی از هموطنان جان عزیز خود را از دست دادند اما شرایط برای بازماندگان هم بسیار غمبار بود، قطع عضو، معلولیت، افسردگی و بیماری‌های روانی سوغات شوم زلزله بم برای مردم این دیار شد.
زمین‌لرزه بم پرتلفات‌ترین زلزله قرن اخیر در کشور ما بوده است اما دلیل اصلی این امر، زلزله 6 ریشتری نبود، دلیل اصلی وجود خانه‌های سست و لرزان بود که بر پایه اصول علمی ساخته نشده بودند و شاید در برابر زلزله با ابعاد کوچکتر نیز همین فاجعه به بار می‌آمد. ساخت و ساز در شهر بم متناسب با الگوهای علمی و توسعه پایدار مبتنی بر کاهش ریسک خطرات طبیعی نبود و متأسفانه این شرایط در شهرهای بسیاری وجود دارد و هر لحظه امکان وقوع فاجعه‌ای مشابه در مناطق پرجمعیت و لرزه‌خیز کشور بخصوص در مناطقی که در بافت‌های فرسوده قرار دارند، می‌رود.
در محدوده بافت‌های فرسوده 2 میلیون و 700 هزار بنای ناپایدار وجود دارد که فاقد سازه فلزی و بتونی بوده و حدود 10 میلیون نفر در این بناها ساکن هستند و می‌توان گفت جان 10 میلیون نفر از هموطنان که زیر سقف‌های لرزان زندگی می‌کنند در خطر قرار دارد و باید تا دیر نشده فکری به حال آنها کرد.
از مهم‌ترین دلایل تلفات جانی بالا در زلزله بم می‌توان به مشکلات کالبدی شهر، استحکام پایین ساختمان‌های عمومی و ساختمان‌های مهم شهر، تراکم بالای جمعیت در بافت‌های فرسوده و تنگ و باریک بودن معابر شهر اشاره کرد. بنابراین نیاز به نوسازی و مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی به شدت احساس می‌شود. در این خصوص علاوه بر مسئولیت‌هایی که دولت و سایر ارگان‌های مرتبط دارند نقش خود مردم بسیار پررنگ است. در واقع نهادهای دولتی فقط می‌توانند نقش تسهیل کننده داشته باشند و این خود مردم هستند که باید از خطرات زندگی در این بافت‌ها آگاه شده و با آگاهی از ضرورت نوسازی و مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی نسبت به این امر اقدام کنند. در واقع مردمی‌سازی فعالیت‌ها و جلب مشارکت بخش خصوصی راه برون‌رفت از این وضعیت و شتاب‌بخشی به نوسازی بافت‌های فرسوده است.
در زمان زلزله بم، مردم این شهر تنها نبودند؛ تمام ایران در کنارشان بود و حالا بعد از گذشت 20 سال از این فاجعه این بار مردم شهر بم تصمیم گرفته‌اند در قامت سفیران نوسازی برای ایران قوی تلاش کنند و تجربیات خود را با تمام مردم ایران به اشتراک بگذارند. در این راستا، شرکت بازآفرینی شهری ایران در نظر دارد به مناسبت پنجم دی‌ماه سالروز زلزله بم پویش جهادی «بم سفیر نوسازی برای ایران قوی» را برگزار کند. این رویداد جهادی به منظور بهره‌گیری از آموزه‌های زلزله بم و با هدف ترویج فرهنگ نوسازی، بهسازی و مقاوم‌سازی مردمی واحدهای فرسوده و لرزان در شهرها و محلات هدف در روزهای سوم تا پنجم دی برگزار می‌شود. برای برگزاری این رویداد 100 شهر بزرگ در کشور انتخاب شده‌اند و طی این پویش در هر سه روز سه جلسه مختلف در هر شهر برگزار خواهد شد.
جلسه اول رویداد بم، با مدیران شهری و اعضای ستاد بازآفرینی شهرستان جهت تبیین و توجیه اهمیت موضوع برگزار خواهد شد. این رویداد آثار وسیعی در حوزه نوسازی و مقاوم‌سازی بافت‌های فرسوده خواهد داشت. این جلسه دو محور اساسی دارد که اولین آن پرداختن به آثار اجتماعی و عاطفی است و در بخش دیگر، سفیران نوسازی که از شرکت بازآفرینی شهری ایران به شهرهای منتخب می‌روند و در خصوص تهیه برنامه جامع بازآفرینی شهری اطلاعات لازم را به مدیران ارائه می‌کنند. جلسه دوم با سازندگان خواهد بود؛ در این جلسه از تمام سازندگانی که تجربه کار در بافت‌های فرسوده را دارند یا علاقه‌مند به فعالیت در این حوزه هستند دعوت می‌شود و در خصوص مسئولیت اجتماعی که بر عهده آن‌هاست و نیز بر رعایت مقررات ملی ساختمان برای حفظ جان ساکنان تأکید خواهد شد. جلسه سوم نیز با حضور شهروندان ساکن در محلات بافت فرسوده برگزار و اطلاعرسانیهای لازم در این خصوص انجام خواهد شد.
یکی از اهداف این رویداد بزرگ اطلاع رسانی در خصوص بسته تشویقی شهرسازانه است که حدود دو ماه پیش از سوی شورای عالی معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی ابلاغ شد. سفیران نوسازی با حضور در این 100 شهر با اطلاع رسانی‌های لازم مردم، سازندگان و توسعه‌گران را به استفاده از این بسته شهرسازانه دعوت می‌کنند. قرار است طی سه روز با یک کار جهادی در ۱۰۰ شهر که ۶۷ درصد بناهای ناپایدار را به خود اختصاص داده‌اند، به جریان نوسازی و بهسازی بافت‌های فرسوده شتاب بدهیم. هر چند نوسازی و مقاوم‌سازی بافت‌های فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی هزینه بر و زمانبر به نظر می‌رسد اما با اتخاذ سازکارهای مناسب و کم هزینه مانند استفاده از فناوری‌های نوین ساختمانی و با همکاری شرکت‌های دانش بنیان در بخش ساخت وساز می‌توان این امر را تسریع کرد.
منبع: روزنامه ایران
