مدیرعامل شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ايران با بيان اينكه همدان یکی از ایرانشهرهای کشور است، بر مرمت «خانه نراقي» در همدان تاكيد كرد و اظهارداشت : به جاست تا با درک درستی از حفظ آثار، بناهای ارزشمند باقیمانده را برای آیندگان نگه داریم.
به گزارش خبرنگار روابط عمومی شرکت عمران و بهسازی شهری ایران، دكتر «محمدسعيد ايزدي» پنجشنبه هفتم بهمن ماه در کنگره تاریخ معماری و شهرسازی در همدان، با اشاره به اینکه نحوه استقرار شهر همدان یکی از ویژگی‌های بارز این شهر است که در بازسازی و بهسازی آن تاثیر بسزایی دارد ، عنوان نمود شهر همدان دلایل خاص و روشنی برای استقرار خود دارد. نه تنها همدان بلکه سایر زیستگاه‌های کشور هم از این ویژگی برخوردارند. هم‌نشینی همدان با رودخانه و همجواری با عرصه‌های پیرامونی باغات در دوره‌های مختلف، این مکان‌یابی را دقیق‌تر کرده است.
وی با تاکید بر اینکه به تعیین موقعیت دقیق شهر همدان و عدم امکان جابجایی آن طی ادوار، ادامه داد: گاهی اوقات شهرهایی مثل همدان و قزوین امکان جابجایی از نقطه‌ای که تکامل یافته‌اند را نداشتند چراکه شهرها دقیق و حساب‌شده شکل گرفته بودند؛ بر عکس دوره معاصر که شهرها دارای سکونتگاه زیستی ایمن نیستند.
ایزدی در ادامه سخنان خود به قلعه اشکانی اشاره کرد که در عکس هوایی ثبت شده سال 1335 پله‌های آن دیده می‌شد اما حالا اثری از آن باقی نمانده است.
معاون وزیر راه و شهرسازی درباره بازارها و کاروانسراهای همدان نیز ، توضیح داد: بازارهای واقع در خارج دروازه‌های شهر در دوره‌های بعدی به بازارهای خود شهر تبدیل و شهر کامل‌تر شد. عناصر شکل‌دهنده بازار بی‌نظیر است اما متاسفانه بازخوانی درستی از مولفه‌های آن صورت نگرفته است.
به گفته مدیرعامل شرکت عمران و بهسازی شهری، ترکیب بین شالوده‌ها و میان‌شالوده‌ها یعنی بازار، مراکز و محلات، یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد شهر همدان است که نه تنها عناصر خدماتی بلکه عرصه‌های فرهنگی اجتماعی آن نقش بی‌نظیری داشتند. رودخانه‌ها و پل‌ها هر کدام تعریف و جایگاه خود را دارد؛ حتی محلات گورستان‌هایی داشتند که برای آن حد و مرزی تعریف می‌کردند.
ایزدی درباره بازار قدیم همدان نيز اظهار داشت: یکی از منحصر به فردترین مجموعه‌های موجود در شهر همدان، بازار است. بر اساس نقشه‌های بازسازی شده، شکل این بازار، منطبق با بازارهای ایرانی است. مبادی اصلی شهر دلایل اصلی شکل‌گیری بازار محسوب می‌شود. کاروانسراها و سراها ویژگی‌های ممتاز بازار همدان محسوب می‌شدند؛ این سراها دارای ویژگی‌های معماری خاص خود هستند و محل باراندازی کاروانیان بود. هر چه به سمت قلب بازار پیش می‌رویم، این کاروانسراها شهری‌تر می‌شوند.
وی افزود: این کاروانسراها با نسبت فضاهای میانی بزرگتر تبدیل به سراهای شهری با ورودی‌های متعدد می‌شوند و به جای انبار نقش مبادله کالا به خود می‌گیرند.
ایزدی با یادآوری اینکه همدان معروف به انبار کالا بوده است، ادامه داد: حداقل 124 کاروانسرا در این شهر دیده می‌شد که متاسفانه تعداد زیادی از آن‌ها تخریب شد. در دوره قاجار مبادله کالای زیادی بین همدان و برخی کشورهای جهان صورت می‌گرفت و کاروانسراها بسیار پر رونق و فعال بودند. جدا از نقش خدماتی تجارتی که بازار همدان داشت، در ماه محرم به حسینیه تبدیل می‌شد.
وی اظهارداشت : هسته اولیه بازار روی راسته‌های شریفیه، گلشن، قیصریه، صحاف خانه، کفشدوزخانه کوچک و بزرگ شکل گرفته و نحوه هم‌پیوندی‌شان با عناصر مختلف بی‌نظیر است. در تاریخ معماری همدان این عناصر قابل بازخوانی هستند. همچنین اولین کتاب بازار ایران را اسفندیار بیگلری به نگارش درآورد که بخش جالبی از این کتاب هم در خصوص بازار همدان است.
ایزدی، استقرار و تفکیک عناصر خدماتی را از دیگر ویژگی‌های بازار همدان دانست و افزود: در این معماری تدابیری اندیشیده شده بود که از ویژگی‌های منحصر به فرد سراهای همدان است. در همدان هم مثل اصفهان تنوع قومی و مذهبی وجود داشته است ..
به گفته مدیرعامل شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ايران، امامزاده «زبیده خاتون» در این شهر بازسازی شد. همچنین یکی از اولین مدارس ایران به نام «آلیانس» یا «اتحاد» هم در همدان و تبریز قرار داشته که اکنون فقط حیاط آن باقی مانده است.
وی گفت: این شهر با عناصر طبیعی هم‌پیوندی و هم‌نشینی زیبایی دارد. تا دوره قاجار مدل توسعه زیبایی در همدان وجود داشت. نقشه 1919 توسط ارتش انگلستان از همدان تهیه شد که مستندترین نقشه برای بازخوانی شهر همدان و عناصر متشکله آن به‌شمار می‌آید. همچنین چهار نقشه از قزوین، همدان، کرمانشاه و تبریز با همین کیفیت وجود دارد. گنبد علویان، شاهزاده حسین و شیرسنگی از قدیم در همدان ساخته شده و هنوز هم در این شهر دیده می‌شوند.
ایزدی در خصوص رودخانه همدان اظهار امیدواری کرد: امیدوارم رودخانه واقع در همدان دوباره بازسازی و تبدیل به یک فضای شهری در همدان شود.
معاون وزیر راه و شهرسازی افزود : برخی آثار تاریخی شهر همدان هنوز زنده اند و نفس می‌کشند اما تا وقتی که جریان شهری شدن بی برنامه و خارج از اصول را وارد محله می‌کنیم؛ نباید از محلات توقع سر زندگی داشته باشیم .
ایزدی از یک آرزوی خود درباره همدان صحبت کرد و اظهار داشت: خانه «نراقی» در همدان یکی از آثار با ارزش تاریخی است . که آرزوی مرمت آن را دارم.
معاون وزیر راه و شهرسازی در پایان سخنان خود، تاکید کرد: همدان یکی از ایرانشهرهای کشور است و هنوز آثار بی‌نظیری دارد، این موضوع فرصتی در اختیارمان قرار می‌دهد که ضمن حفاظت از شهر، به درک درستی از نظام شهرنشینی، فرهنگ و بسیاری از پیچیدگی‌هایی که در این کالبد مجسم شده است برسیم و اجازه دهیم باقیمانده این آثار برای آیندگان حفظ شود.
کنگره تاریخ معماری و شهرسازی در روز پنجشنبه هفتم بهمن ماه 95 با حضور دکتر «محمد سعیدی ایزدی» معاون وزير راه و شهرسازي در قالب یک پنل با عنوان «بررسی سیر تحولات معماری همدان از گذشته تا امروز» برگزار شد.
