در ماه های اخیر و پس از رونمایی از اجزا طرح اقدام ملی تولید مسکن توسط وزارت راه و شهرسازی برخی از منتقدان با کلید واژه مشخصی به ارزیابی آن پرداخته اند. این منتقدان ضمن همانند سازی طرح اقدام ملی تولید مسکن با طرح مسکن مهر بی محابا و در نشریات عمدتا همسو به صورت مستمر به این موضوع پرداخته اند.
اما شاید تشریح مشخصات هریک از این طرح ها بهتر بتواند به قضاوت افکار عمومی و کارشناسان یاری رساند.
مهمترین ویژگی طرح مسکن مهر ساخت مسکن بر روی اراضی ملی بصورت اجاره بلند مدت و با هدف حذف قیمت زمین از بهای تمام شده مسکن بوده است.در این طرح پیمانکاران و تعاونی های تولید مسکن با استفاده ازتسهیلات کم بهره که عمدتا با منابع بانک مرکزی و فشار بر پایه پولی محقق شد به عرصه ساخت مسکن برای اقشار فاقد مسکن وارد شدند.
مهمترین اشکال طرح تبدیل شدن دولت به کارفرمای اجرای طرح و مداخله مستقیم در تولید مسکن بود.این مداخله موجب شد که به دلیل تعدیل قیمت های ساخت، قراردادهای پیمانکاری به دعاوی متعدد منجر گردد و اجرای طرح به بالغ بر 10 سال به درازا کشیده شود.
اشکال دیگر در نحوه تامین مالی طرح بود، ناکافی بودن منابع بانک ها برای تامین مالی طرح موجب شد که با فشار دولت منابع بانک مرکزی در اختیار بانک ها قرارگیرد و عملا زمینه فشار بر پایه پولی و رشد نقدینگی و نرخ تورم فراهم گردد.
اما در طرح اقدام ملی تولید مسکن با بهره گیری از تجارب گذشته سعی شده است از مداخله مستقیم دولت در تولید مسکن پرهیز شود و نقش دولت از کارفرمای بزرگ به تسهیل گر و شریک تغییر یابد.
در طرح اقدام ملی تولید مسکن، زمین های دولتی در اختیار شرکای سازنده و سرمایه گذاران قرار می گیرد تا مبتنی بر قرارداد مشارکت به تولید مسکن بپردازند، نقش دولت دیگر کارفرما نیست بلکه شریک است لذا سود سازنده در اتمام به موقع پروژه خواهد بود، ضمن آنکه در چارچوب قرارداد و اخذ تضامین کافی از تاخیرات غیر مجاز جلوگیری خواهد شد.
وجه تمایز دیگر و عمده طرح اقدام ملی تولید مسکن، تامین مالی از طریق بخش خصوصی و منابع تلفیقی مردمی و بانک هاست. لذا از فشار بر منابع بانک مرکزی و پایه پولی که خط قرمز دولت است اجتناب خواهد شد. نرخ تسهیلات نیز جز در محدوده بافت های فرسوده و ناکارآمد شهری منطبق بر نرخ مصوب شورای پول و اعتبار خواهد بود.
در کنار این برنامه ها که جنبه عمومی دارد دولت در دو سال باقیمانده برای تامین مسکن گروه های خاص نیز اقدام می نماید که طرح مسکن حمایتی و نیز طرح مسکن ویژه کارکنان دولت و کارکنان نیروهای مسلح و نیز توسعه اجاره داری حرفه ای از آن جمله اند.
لذا انتظار می رود برخی از منتقدان طرح که عمدتاً در گروهی از نشریات خاص اقتصادی تمرکز یافته اند به دور از حواشی سیاسی و نقدهای جهت دار ضمن ارائه نظرات کارشناسی منصفانه که در جای خود بسیار مغتنم است از دادن آدرس غلط به افکار عمومی مانند شبیه سازی طرح اقدام ملی تولید مسکن با مسکن مهر اجتناب ورزند.
عباس شفیعی عضو هیئت مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران
منبع: روابط عمومی شرکت بازآفرینی شهری ایران
