در شهرستان سمنان چند روز مانده به ماه محرم، زنان و مردان هر محله به نظافت مساجد و حسنییه ها پرداخته، علاوه بر آن سر در خانهها و بازار را سیاه پوش میکنند.چادر بزرگی موسوم به پوش یا خیمه به نشانه آغاز عزاداری برروی تکایای نقاط شهری و روستایی بر پا میگردد.
از رایج ترین مراسم عزاداری مربوط به ماه محرم میتوان به روضه خوانی، دسته گردانی، علم بندان، نخل گردانی و ادای نذورات اشاره نمود. در تمام نقاط استان سمنان بوبژه در محلات بازآفرینی شهری و سکونتگاههای غیررسمی در محلات و مناطق شهر های سمنان:محور کهنه دژ – محور خیابان امام-شاهرود: محور تکیه زنجیری –محور مسجد آقا شهر شاهرود-دامغان: محور قیصریه شهر دامغان - مهدیشهر:محور حسینیه اعظم و محور خیل خان مهدیشهر- شهمیرزاد:کوچه مریخ چشمه سر شهمیرزاد – محور طباطبایی شهمیرزاد- سرخه:خیابان فیض – خیابان شهدا در طول شبهای دهه اول محرم، پس از نماز مغرب و عشاء مجالس عزاداری و سوگواری در مساجد شهرها با حضور روحانیون و مداحان انجام میشود.
در ذیل گوشه ای از آئین ها و مراسم سنتی که در این استان در ایام محرم برگزار می گردد، آمده است .
آیین علم بندان:
علم ،چوب بلندی است که یک پنجه فلزی در راس آن نصب شده است. علم بندان از دیگر آئینهای محرم در سمنان است که در بیشتر نقاط شهرستان با اندکی تفاوت در زمان و نحوه اجرا، انجام میشود.بسیاری از مردان و زنان به جهت بر آورده شدن حاجات خود در این مراسم شرکت نموده و نذورات خود شامل پول و پارچهها را به علم میبندند.
بدین ترتیب بدنه علم از پارچههای نذری اهالی پوشیده میشود.پس از پوشیدن علم، آن را با احترام بلند کرده و در این لحظه همگان صلوات میفرستند. برخی از افراد بنا به نذر خود در جلوی علم گاو یا گوسفند قربانی میکنند.
فریاد یا عباس یا عباس پنجم محرم شاهرود
در پنجمین روز از ماه محرم ، همه ساله.تمام شاهرودیها آیین «یا عباس یا عباس» را به یاد جانفشانی های سردار دشت کربلا حضرت ابوالفضل العباس(ع) برگزار می کنند.. مراسمی که مشابه آن در هیچ جای ایران وجود ندارد .تکیه بازار شاهرود که به تکیه زنجیری نیز معروف در بافت قدیمی این شهراست و از بزرگترین تکایای این شهر به حساب می آید وظیفه جمع آوری طوقها و برگزاری دسته طوق بندان را بر عهده دارد.
بعدازظهر روز پنجم محرم،خادمان تکیه بازار با چاوشی خوانی و صلوات طوقها راازمسجدآقا،تکیههای شریعت،گلشن،یزدیها،حاج رضاعلی،اخیانیها و تکیه مدرسه قلعه ومنبر خانههای برخی افراد جمع آوری کرده و در محله قلعه و در کوچه جنب مسجد نجفقلی نجفیان به هم وصل میکنند. نگهداری هر طوق و حرکت آن به عهده خدام مربوطه است، دراین موقع دسته طوق بنای داد از این عزارا سر میدهند و سپس دسته معروف به یا عباس یا عباس راه میافتد. حرکت دسته در مسیر خیابان شهید صدوقی (خیابان مزار) شاهرود ادامه پیدا میکند تا به نزدیکی مزار قدیمی شهر که مدفن علمای بزرگی چون مرحوم آیت الله سبزواری است میرسد، در این موقع سینه زنی و نوحه خوانی به اوج خود میرسد، آنگاه طوقها را به صورت خوابیده بر روی دوش خود می گذارند و یا عباس یا عباس گویان به تکیه بازار میروند.سوگواران در این مکان پس از نوحه و مصیبت خوانی درحالی که بر سر و روی خود میزنند مراسم را خاتمه میدهند و خدام هر تکیه، طوق را به محل خود برده و در شاه نشین تکیه مربوطه نصب میکند.
آیین نخل گردانی:
یکی دیگر از نشانه های عزادار