دوره آموزشی «بازآفرینی شهری پایدار در راستای ارتقاء قابلیت زیست‌پذیری شهرها» دیروز در دانشگاه تهران با همکاری شرکت بازآفرینی شهری ایران برگزار شد.
اسکندری: تمرکز روی "تاب آوری شهری" است
به گزارش خبرنگار روابط عمومی شرکت بازآفرینی شهری ایران، زهرا اسکندری، مدیر کل دفتر امور کاربردی و مطالعات ترویجی در افتتاحیه دوره آموزشی بازآفرینی شهری پایدار با اشاره به حضور گروه ها، سازمان ها و نهادها، سازمان برنامه و بودجه، مدیران شهرداری ها، فرمانداران و اعضای مختلف ستادهای بازآفرین شهری در دوره آموزشی بازآفرینی شهری پایدار، اظهار کرد: این گروه ها بر اساس مطالعات و نیاز سنجی هایی انجام شده مشخص شدند.
وی بیان کرد: بر اساس مطالعات و بررسی هایی که سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور انجام داده، بخش هایی از سرفصل های آموزشی مورد نیاز شهرداری ها برای ما مشخص شده بود بنابراین یک دوره نیاز سنجی در شرکت بازآفرینی شهری ایران در این رابطه برگزار شد.
مدیر کل دفتر امور کاربردی و مطالعات ترویجی شرکت بازآفرینی شهری ایران بیان کرد: در راستای نیازسنجی های صورت گرفته بحث های آموزشی را بر پایه این سوال ها که بازآفرینی چیست، از چه طریقی باید اجرا شود، نظام بودجه ای آن چه خواهد بود، برنامه اقدام مشترک به چه شکلی است، این برنامه توسط چه کسانی و با چه روشهایی اجرا می شود، پیش خواهیم برد.
وی با بیان اینکه در دوره آموزشی بازآفرینی شهری پایدار تاکید روی بخش مهمی از اهداف سند برنامه است، گفت: در حال حاضر روی واژه "تاب آوری شهری" به سبب جامعیت این نگاه متمرکز هستیم.
اسکندری افزود: بخش نهایی آموزش ها در خصوص روش های تامین مالی است که از اطلاعات کارشناسان و اساتید مختلف در این زمینه در دوره آموزشی بازآفرینی پایدار استفاده خواهد شد.
اسکندری گفت: سعی می کنیم این دوره را به صورت ترکیبی از جریان انتقال تجربه و انتقال مفاهیم نظری در تجربه پیش ببریم.
وی خاطرنشان کرد: همکاران شرکت بازآفرینی شهری ایران از دفاتر مختلف در این دوره آموزشی به سوالات و ابهامات شرکت کنندگان پاسخ می دهند.
اسکندری بیان کرد: برای تداوم دوره های آموزشی بازآفرینی شهری پایدار برنامه ها ریزی هایی شده است تا ابهامات و پرسش هایی که وجود دارد از طریق گروه های کاری در فعالیت های آینده پیگیری شود.
وی خاطرنشان کرد: امیدواریم برگزاری دوره آموزشی بازآفرینی شهری پایدار و این نوع یادگیری موجب تغییر روش های عملیاتی و اجرایی در راستای نیل به هدف افزایش کیفیت زندگی شهری قرار گیرد.
عرفانیان: ایجاد شبکه های همکاری از اهداف دوره بازآفرینی شهری پایدار است
عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به اینکه بازآفرینی یک واژه دستوری نیست، گفت: یکی از نگرانی های جامعه تخصصی تقلیل رفتن و قلب شدن مفهوم بازآفرینی شهری است.
در ادامه این این مراسم منا عرفانیان، عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران اظهار کرد: تلاش برای برگزاری دوره آموزشی بازآفرینی شهری پایدار بیش از یک سال و نیم پیش آغاز شد تا فرآیندی برای آموزش فراگیر در کشور پیگیری شود.
وی ضمن اظهار امیدواری در خصوص برگزاری برنامه های آموزشی مشابه در کشور، گفت: در ابتدا بنا بود که دوره آموزشی بازآفرینی شهری پایدار در تهران برگزار و سپس از طریق شناسایی همکاران استان ها به شکل منطقه ای در فضاهای محدودتر در استان ها پیگیری شود.
عرفانیان با اشاره به اینکه بحث اصلی دوره آموزشی بازآفرینی شهری پایدار، برنامه ملی بازآفرینی شهری پایدار است، افزود: اگرچه از ادبیات جهانی برای پیشبرد فعالیت ها درس آموزی می کنیم اما باید دانست بازآفرینی شهری واژه ای نیست که از ادبیات غیربومی گرفته شده باشد.
وی تاکید کرد: آنچه که ما را به اتخاذ رویکرد بازآفرینی شهری ناچار کرده است، تغییر یک عنوان یا یک واژه نیست و حاصل تجربه هایی است که عرصه مدیریت شهری، نهاد حاکمیتی و مردم تجربه کرده اند.
عرفانیان اظهار کرد: قبل از شکل گیری شرکت بازآفرینی شهری ایران، توجه به بافت های تاریخی بود که تحت نظر دفتری در وزارت راه و شهرسازی بود که فضای و امکانات بسیار جزئی و محدودی داشت و چند شهر را تحت عنوان طرح های روانبخشی و محور های تاریخی، بررسی می کرد.
این عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران گفت: با بزرگتر شدن مساله در سال 76، قرار شد شرکتی ایجاد شود تا پرداختن به بافت های تاریخی و بافت های میانی که در گذشته به عنوان بافت های مساله دار شناخته می شدند را پیگیری و به صورت متمرکز بر موضوع برنامه ریزی و بودجه ریزی آنها فعالیت کند.
وی ادامه داد: اولین باری که به طور جدی و سیستماتیک به موضوعات نوسازی و بهسازی پرداخته شد زمانی بود که شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری و شرکت های مسکن سازان شکل گرفتند.
عرفانیان با بیان اینکه رویکر غالب در زمان تشکیل شرکت عمران و بهسازی، مداخلات مستقیم دولت بود، بیان کرد: در این دوره از طریق شرکت مسکن سازان تملک هایی در شهرها انجام شد که در حال حاضر نیز هنوز خیلی از شهرها با معضل منازل تخریب شده و اراضی بایر به وجود آمده در آن زمان مواجه هستند.
وی اظهار کرد: در زمان تشکیل شرکت عمران و بهسازی رویکرد غالب تمرکز بر مناطق داخلی شهر بود ولی کماکان رویکرد مداخله ای وجود داشت و نقش پررنگ دولت که از طریق شرکت های مسکن سازان اعمال می شد. در این دوره حتی نقش جدی شهرداری ها و مشارکت مردم مورد غفلت واقع شده بود.
این عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران گفت: با وقوع زلزله بم تصمیم عجولانه ای برای تعیین ضابطه ای برای بافت ها اتخاذ شد و در شناسایی بافت ها، معیارها و شاخص هایی تعیین شد که همچنان کالبدی بودند و بر این اساس ریزدانگی، نفوذناپذیری و ناپایداری به عنوان شاخص هایی شناسایی بافت های فرسوده و ناکارآمد به شمار رفتند.
وی افزود: سه شاخص ریزدانگی، نفوذناپذیری و ناپایداری در حالی برای شناسایی مناطق نیازمند نوسازی و بهسازی تعیین شدند که هیچ کدام از این شاخص ها به تنهایی ضد ارزش نیستند و در برخی مواقع و برخی مکان ها می توانند، ارزش های مهمی به خصوص در شهرهای تاریخی محسوب شوند.
وی افزود: در برنامه چهارم توسعه اصول و راهبردهایی اضافه شد و نگاه متفاوتی وارد بحث شد. احیای بافت های فرسوده و ممانعت از گسترس محدوده شهرها نیز در این برنامه در دستور کار قرار گرفت و بهبود محیط زندگی وارد ادبیات شهری شد.
عرفانیان گفت: ورود به مساله بافت های ناکارآمد و تجربه هایی که با بانک جهانی ایجاد شد، دانش شهرسازی و حوزه های اجتماعی در مسیری قرار گرفت که بحث های توان افزایی وارد ادبیات کاری این دوره شد و به تصویب سند ملی توانمند سازی در سال 83 انجامید.
وی ادامه داد: اقدام مثبت دیگری که زمینه ساز اقدامات امروز شده است، تهیه و تصویب طرح حمایت از احیا و بهسازی و نوسازی بافت فرسوده در مجلس شورای اسلامی و بسیاری از اتفاقات امروز مرهون مسیری هستند که به موجب تصویب این سند اتفاق افتاده است.
این عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران بیان کرد: تدوین دستورالعمل راه اندازی دفاتر خدمات نوسازی، شروع نگاه مقیاس محله ای بود که ما را به مسیری که هم اکنون در آن هستیم هدایت کرد و نهادینه شدن همکاری های میان بخشی، نهادسازی عملیات محلی و ملی، مشارکت محلی و کاهش فقر شهری از محورهای مورد پیگیری در این دوره بودند.
وی بیان کرد: توسعه اجتماع محور، توجه به زمینه گرایی در طرح ها و نقش حمایت گر و تسهیل گر دولت از جمله رویکردهایی هستند که در دوره آموزشی بازآفرینی شهری پایدار مطرح می شود.
عرفانیان گفت: یکی از اشتباهات بزرگ ما این بوده که تاکنون در حوزه شهری، دولت به جای شهرداری و حاکمیت محلی نقش ایفا کرده است.
وی بیان کرد: در حال حاضر سعی می کنیم هر کدام از کنشگران را در فرایند بازآفرینی شهری شناسایی کنیم تا تحقق اهداف بازآفرینی شهری به سهولت و روانی بیشتری انجام شود.
عرفانیان گفت: فرآیند های مختلفی در گذشته طی شده، اما وضعیت شهرها بهتر از قبل نشده و کیفیت زندگی در شهرها از وضعیت خوبی برخوردار نیست.
عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به در دستور کار قرار گرفتن برنامه ملی بازآفرینی شهری پایدار، اظهار کرد: رویکرد این برنامه به کار گیری یک عنوان دستوری نیست.
عرفانیان با اشاره به اینکه یکی از نگرانی های جامعه تخصصی تقلیل رفتن و قلب شدن مفهوم بازآفرینی شهری است، گفت: یکی از هدفهای دوره آموزشی بازآفرینی شهری پایدار بازکردن و شکافتن مفهوم واقعی بازآفرینی است.
وی تاکید کرد: هر کدام از ما باید دیده بان هایی در شهرهای خود باشیم تا با نام بازآفرینی یک بار دیگر میرایی و تنزل کیفیت در شهرها را رقم نزنیم.
این عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به اینکه بازآفرینی اصول، تعاریف و اهداف خاص خود را دارد، گفت: بعد از سند ملی سعی شده تا جایی که ممکن است این الزامات در همه سیاست ها و بخش های قانون گذاری مورد توجه قرار گیرد.
وی با بیان اینکه یکی از مصوبات خوب شورای عالی شهرسازی و معماری، تغییر انگاره ها از نوسازی به بازآفرینی بود، گفت: به موجب این مصوبه در مواد 59، 60 و 61 احکام برنامه ششم، این رویکرد به عنوان برنامه اجرایی الزام آور همه دستگاه های اجرایی برای تحقق رویکردها و سیاست های بازآفرینی مدنظر قرار داده شده است.
وی ادامه داد: در تلاش هستیم از طریق برنامه ملی بازآفرینی و مصوبه ای که دو هفته پیش در خصوص تغییر سیاست های اجرایی بازآفریینی شهری به استانداران ابلاغ شده است باید و نبایدهایی که باید در این سیاست پیگیری شود را دنبال کنیم.
عرفانیان با اشاره به اینکه فهم مشترک و مشارکت جدی برای تحقق اهداف تاثیر زیادی دارد، گفت: این مساله یکی از تاکیدات جدی رویکرد بازآفرینی شهری است.
وی با اشاره به اهمیت رویکرد مشارکتی در برنامه بازآفرینی شهری،گفت: برنامه بازآفرینی تلاش می کند علاوه بر هدف اصلی آموزش، از فرصت دوره آموزشی بازآفرینی شهری برای آموختن دو سویه استفاده کند.
وی افزود: دوره آموزشی بازآفرینی شهری پایدار، برای گسترش شبکه های همکاری و شناخت تجربه های استان ها برای افزایش همکاری ها در آینده فرصت بزرگی است.
روستا: همه مسائل بازآفرینی با پول حل نمی شود/ نگاه و درک مردم از توسعه برای ما اولویت نداشته است/ لزوم بازتعریف مفهوم مشارکت مردم در بازآفرینی
مجید روستا، عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران اظهار کرد: مسائل شهری امروز ایران پیچیده است و نیاز به ساده سازی دارد اما ما هرگز در کشور نتوانسته ایم این ساده سازی را انجام دهیم و معمولا رویکردها را پیچیده می کنیم.
این عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به اینکه معمولا در برنامه ریزی های شهری دو مشکل عمده داریم، گفت: مشکل اول در ساختار برنامه ریزی های کلان کشور که به نگاه آمایشی وابسته است، وجود دارد و مشکل دوم در نگاه های خرد به مسائل است که در میان کارشناسان و مدیران شهری دیده می شود.
روستا بیان کرد: مادامی که نگاه های خرد و کلان بازتعریف نشوند، مشکلات شهری روز به روز وضعیت حادتری پیدا می کند.
وی با اشاره به اینکه در کشوری زندگی می کنیم که بسیاری از مسائل و مشکلات امروز را نداشت، افزود: ریزگردها مساله جدیدی در کشور است و ما تاکنون با چنین مساله ای مواجه نبوده ایم.
روستا بیان کرد: 8 سال پیش به جرات می توانستیم ادعا کنیم که پدیده حاشیه نشینی ناشی از مهاجرت روستایی در کشور از بین رفته است اما در سال های اخیر به دلیل خشکسالی و بحران های زیست محیطی پدیده مهاجرت روستایی مجددا نقش مسلم خود را در ازدیاد فقر شهری بازی می کند.
وی اظهار کرد: نگاه برنامه ریزی شهری حدود 8 سال پیش با رویکردهای توسعه پایدار بود که در این رویکردها نیز بیشتر مسائل زیست محیطی، اقتصادی و در نهایت پایداری مکان مطرح می شد. بنابراین در حال حاضر ضرورت دارد توسعه شهری با پایداری اجتماعی همگام شود.
روستا با اشاره به اینکه نقطه عزیمت بازآفرینی شهری، پایداری شهری است، افزود: از این منظر باید به مسائل شهری متفاوت نگریسته شود.
این عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران با بیان اینکه ما در ایران فقر نداریم و فقر را می سازیم، اظهار کرد: فقیرترین محدوده های شهری ایران به ما نشان می دهد که نگاه ما به مسائل توسعه غلط است.
وی بیان کرد: هیچوقت نگاه و درک مردم از توسعه برای ما اولویت نداشته است در حالیکه هیچ مدیر محلی به اندازه مردم درکی از توسعه ندارد.
روستا با تاکید بر لزوم بازتعریف مفهوم مشارکت مردم، گفت: نیاز است در بودجه ریزی ادارات دولتی سطح انتظارات، مطالبات و توانایی های مردم را لحاظ کنیم.
وی افزود: از زمانی که تعلیمات اجتماعی را در مدرسه یاد می گرفتیم تا سطوح عالی دانشگاهی تمام آموزش ها مبنی بر این بود که اقتصاد نفتی، صنعتی شدن، جهانی شدن و شهر نشینی چهار عامل بدبختی و سیه روزی شهرها هستند در حالیکه اینها تصورات غلطی است که در ذهن ما نقش بسته است.
وی اظهارکرد: انقلاب صنعتی زیرساخت های توسعه را تغییر داد، نفت ابزار مالی است و شهر محل مولد توسعه است ولی ما نتوانسته ایم استفاده مفیدی از رویکردها و سیاست های شهری داشته باشیم.
این عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران با تاکید بر اینکه ضروت دارد، نگاه را به توسعه خردتر کنیم، افزود: در ایران اتفاقی نمی افتد مگر اینکه توسعه اجتماعی را رقم بزنیم.
وی بیان کرد: در نگاه بازآفرینی شهری، مهمترین اصل این است که مسائل اجتماعی و زیست محیطی و اقتصادی و توسعه کالبدی ساده سازی شود.
روستا بیان کرد: بازتعریف توسعه، رویه های سازمان و تغییر رویه های ساختاری از ملزوماتی است که برای داشتن نگاه متفاوتی در برنامه بازآفرینی شهری به مسائل توسعه باید مد نظر داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه همه مسائل در ایران با پول حل نمی شود، بیان کرد: اگر نگاه ما به منابع و دارایی های مردم و محلات شهری متفاوت شود نیازمند پول نخواهیم بود.
روستا بیان کرد: باید یاد بگیریم از مدرسه می توانیم مکانی اجتماعی بسازیم، بازآفرینی شهری فقط پول نیست و باید از فضاهای شهری به صورت چند عملکردی استفاده کنیم.
این عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به اینکه وضعیت بودجه ای کشور وضعیت مطلوبی نیست، بیان کرد: در شرایطی از بازآفرینی شهری حرف می زنیم که 85 درصد شهرداری ها کشور در پرداخت حقوق کارمندان خود بازمانده اند.
وی ادامه داد: نیاز داریم نگاه خود را به موضوعات ابزاری عوض کنیم و از ظرفیت های محلات استفاده کنیم.
روستا گفت: امروزه ابعاد جغرافیایی توسعه تغییر کرده و ما باید مسائل اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در حوزه شهری را بازتعریف کنیم.
وی تاکید کرد: اگر نتوانیم بازآفرینی شهری را به عنوان سیاست شهری در رویه های برنامه جا بیاندازیم، موفق نخواهیم شد.
این عضو هیات علمی شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به لزوم از بین رفتن تصورات غلط نسبت به رویکرد بازآفرینی شهری، بیان کرد: یک رویکرد پروژه و اقدام زود هنگام نیست. رویکرد باید مطرح و مورد بحث گذاشته شود. سپس به آزمون و خطا گذاشته و پایش و ارزیابی شود. نهایتا در بازده زمانی 10 و 12 ساله نتایج خود را نشان دهد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: بازآفرینی شهری رویکردی است که نیازمند استمرار، تکرار و نهادینه شدن است.
تشکر: خانه های گفتمان در اجرای بازآفرینی شهری نقش مهمی دارند
زهرا تشکر، استاد دانشگاه با بیان اینکه فضا به چه میزان می تواند بر کنش انسان ها تاثیر بگذارد، گفت: دانش یک موضوع مشارکتی است و مانند آیینه ای است که شکسته شده و هر قطعه ای آن در دست یکی است و قرار است در یک فضای مشارکتی، قطعات آن کنار هم چیده شود.
وی با بیان اینکه هر زمان که در بازآفرینی شهری و رویکرد جدید به شهرها سخن از آموزش می شود، باید فضای آموزش به شکل مشارکتی بین استاد و شاگرد باشد، گفت: در این دوره آموزشی غالبا افرادی حضور دارند که در عرصه مدیریت شهری فعالیت می کنند و در این زمینه دارای تجربه هستند.
تشکر با بیان اینکه فضای آموزشی در یادگیری بسیار مهم است گفت: به عبارت دیگر فضاهای آموزشی سیاست های بازآفرینی و یا نقد و بررسی پروژه های بازآفرینی، باید به صورت مشارکتی انجام شود.
وی با بیان اینکه شهرداران و کسانی که در این دوره آموزشی شرکت کرده اند، باید به فضای مشارکت در مباحث توجه کنند، گفت: خانه های گفتمان در اجرای برنامه بازآفرینی شهری نقش بسیار مهمی دارند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: باید از فرصت پیش آمده در رابطه با آموزش بازآفرینی شهری در راستای یادگیری و انتقال تجارب نهایت استفاده را ببریم.
تشکر در پایان اظهارداشت: زمانی که برنامه بر پایه مشارکت شهروندان مطرح و تاکید می شود باید در فرم و ارائه محتوا نیز موضوع مشارکت مورد توجه قرار گیرد و کمتر به سخنرانی پرداخته شود.
