پنجمین نشست از سلسله نشست‌های موضوعی دفتر دهم با محور"تدوین برنامه ارتقاء کیفیت زندگی در مرکز تاریخی شهر تهران" و موضوع "دفاتر خدمات نوسازی؛ مروری بر تجاب بهسازی مشارکتی عرصه‌های عمومی مرکز تاریخی تهران" برگزار شد.
این نشست با سخنرانی آقایان مهندس خلیجی، مهندس موسوی و مهندس اسماعیلی و با حضور آقایان مهندس فتح‌اللهی و دکتر سعادتی(اعضای پنل) و آقای دکتر حبیبی(دبیرعلمی) در روز دوشنبه مورخ 29 شهریورماه 95 ساعت 14 در سالن اجتماعات شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران برگزار شد.
در ابتدای نشست آقای مهندس خلیجی به تبیین تغییر در ماموریت ها، تعریف جایگاه و تبیین فرآیندها در دفاتر خدمات نوسازی پرداخت سپس افزود موضوع مسکن مهم ترین اولویت ماموریت ها و وظایف دفاتر خدمات نوسازی است.
سپس ایشان مأموریتهای اصلی دفاتر خدمات نوسازی را برشمرد:
- بروزرسانی بانک اطلاعات محلات و تکمیل پرونده نوسازی
- برداشت اطلاعات فیزیکی معابر
- بروزآوری و پیگیری اجرای سند توسعه محلات
- تدقیق لایه های طرح تفصیلی
- تهیه و تدوین بسته تشویقی ویژه محلات
- بسیج و ترویج محلی و اقدامات تبلیغی ترویجی
- پیگیری تحقق پروژه های تأمین خدمات محله
- پیگیری بهسازی محیطی و ارتقا کیفیت عرصه عمومی
- جذب منابع و بسیج ظرفیت های مالی موجود
- جذب منابع و بسیج ظرفیت های مالی موجود
- پیگیری مسائل ثبتی و حقوقی
- ترویج نوسازی مسکن با الگوی بهینه
- تهیه طرح نما با الگوی مناسب
- انجام مطالعات کاربردی
- مستندسازی، تهیه کتاب محله و...
سپس وی با تأکید بر تدوین سند ویژه بازآفرینی(توسعه محلات) جهت تبیین اقدامات موثر بر ارتقاء کیفیت زندگی در بافت های تاریخی، به تشکیل کمیته ارتقاء کیفیت سکونت در منطقه 12 برای اولین بار با حضور دو معاون شهردار تهران، و مدیران عامل سازمان ها و شرکت های تابعه شهرداری تهران اشاره کرد.
در ادامه ایشان به تبیین اقدامات اولویت دار، تدقیق لایه‌های شبکه معابر و طرح تفصیلی، تهیه و تدوین بسته تشویقی ویژه محلات، بسیج و ترویج محلی و اقدامات تبلیغی ترویجی، پیگیری بهسازی محیطی و ارتقاء کیفیت عرصه عمومی و طراحی پروژه های ارتقاء کیفیت عرصه عمومی پیش و پس از اجرا پرداخت.
در نهایت مهندس خلیجی، به منظور جمع‌بندی نتایج زیر را مطرح کرد:
• ارتقاء کیفیت محیطی در بافت های تاریخی نیازمند مشارکت فعال تمامی ذینفعان(اعم از دستگاه های عمومی و دولتی) است.
• تا توان و انگیزه کافی از سوی دستگاه های اجرایی وجود نداشته باشد، هر گونه اقدام در عرصه عمومی نارضایتی های گسترده ای از سوی ساکنین ایجاد خواهد نمود.
• اقدام در عرصه عمومی بدون مشارکت ساکنین، قطعا پایدار نخواهد ماند.
سپس مهندس اسماعیلی به موضوع بهسازی محیطی با رویکرد ساماندهی فعالیت‌ها و مشاغل
(ساماندهی لاستیک فروشان خیابان ری) پرداخت. ایشان اولویت اول ساماندهی مشاغل در شهر تهران را منطقه 12 عنوان کرد و موقعیت مهم ترین راسته های اولویت ساماندهی را در منطقه برشمرد. در ادامه ایشان ابزارهای قانونی و روش‌های مورد استفاده شهرداری جهت ساماندهی مشاغل منطقه را برشمرد. سپس چالشهای پیش روی ساماندهی مشاغل در منطقه12 از جمله قدرتمند بودن برخي از اصناف و ضعف مواد قانوني مورد استفاده در امر ساماندهي را عنوان کرد.
در ادامه ایشان به تبیین طرح بهسازی خیابان ری«ساماندهی فعالیتی و عملکردی» با رویکرد مشارکتی توسط دفتر خدمات نوسازی بافت فرسوده محلات قیام و کوثر پرداخت. ایشان ضمن اشاره به سیر تحولات فعالیتی خیابان ری، به مسائل و مشکلات موجود در خیابان ناشی از فعالیت لاستیک کهنه فروشان پرداخت:
• پارک حاشیه ای
• انبار لاستیک فرسوده و خطر آتش سوزی
• تجمع بزهکاران در انبارها در هنگام شب
• خطرات مربوط به فروش لاستیک فرسوده
پس از آن وی تأکید کرد براساس نظرخواهی از تمامی کنشگران و دخیلان در خصوص مسائل موجود، جلسات و کارگروه‌هایی در راستای رسیدن به راهکارهایی جهت ساماندهی لاستیک فروشان با مشارکت ذینفعان تشکیل و درنهایت به عقد تفاهم نامه با مالک زمین جهت انتقال فعالیت‌های ناسازگار و مزاحم به محلی دیگر منجر شد. و پروژه های مجاور محور خیابان ری با هدف ایجاد فعالیت های جاذب خانواده اینگونه تعریف شد:
- تبدیل خانه فرهنگ کوثر به موزه حمل و نقل
- مرمت بنگاه فرد شیشه (به دلیل ارزش معماری آن) و اختصاص آن به پیشه های رو به فراموشی
- ساماندهی پارک ری و کوثر با توجه به نقش جدید محور ری
- کف سازی پیاده روی خیابان و مناسب سازی آن
- تجهیز مبلمان مناسب در پیاده روی خیابان و ایجاد فضاهای مکث
در ادامه آقای مهندس موسوی به ارائه تجربه دفاتر تسهیلگری خدمات نوسازی(محله سیروس-بازار و سنگلج( پرداخت. ایشان ضمن مروری بر پیشینه فعالیت دفتر خدمات نوسازی و توسعه محلی سیروس-بازار و سنگلج در مرکز تاریخی تهران به چالشهای پیش روی تسهیلگران در هر یک از دفاتر به شرح زیر پرداخت:
دفتر سیروس-بازار: اعتماد سازی(دولت سیروس را ویران کرده بود)، امنیت اجتماعی(اعتیاد عریان و پخش در خرابه های محله)، تدوین برنامه توسعه(طرح تفصیلی، ناکارآمد و نیازمند بازنگری).
دفتر سنگلج: کیفیت زندگی(هجوم بازار و اختلال در محله)، حفاظت از ارزشهای تاریخی (آثار ارزشمند در معرض هجوم نوسازی)، تجهیز عرصه های عمومی(پاتوق های متروک نیازمند ساماندهی).
سپس مهندس موسوی به معرفی موقعیت محلات سیروس، بازار، سنگلج و سازمان فضایی آنها پرداخت.
در ادامه ایشان ماموریت‌های دفاتر خدمات نوسازی محله‌های سیروس، بازار، سنگلج را در راستای ارتقای کیفیت زندگی در محله های تاریخی تهران تشریح کرد.
در پایان به ارائه دستاوردهای دفاتر مذکور در عرصه های عمومی زیر اشاره کرد:
- پیاده راه سنگلج: بازارچه طرخانی– بازارچه معیر (بازار شاپور)
- محور اصلی محله سیروس: خیابان موسوی کیانی
- محور اصلی محله سیروس: بازارچه نایب السلطنه و گذر آل آقا
مهمترین دستاوردها عبارتند از:
- شناساندن ارزشهای بافت تاریخی و تاکید و سماجت بر حفاظت، مرمت و احیای آن
- مستندسازی و تهیه شناسنامه بناها و آثار تاریخی (بانک اطلاعات)
- تهیه سند ویژه توسعه محلی و برنامه اقدامات اولویت دار محله (ارائه شده به ستاد ارتقای کیفیت)
- آگاهی بخشی و آموزش به ساکنان در زمینه حق آنان بر شهر و حق بافت تاریخی بر آنان
- تسهیلگری برای اجرای طرح های بهسازی محیطی برای اعتماد سازی در ساکنان
- تهیه بانک اطلاعات سازندگان و سرمایه گذاران فعال در عرصه نوسازی محله
- جلب نظر دانشگاه ها و دانشجویان برای انجام مطالعات و پایان نامه های مرتبط با محله ها
- کادرسازی و آموزش نیروهای تسهیلگر (ارتقای جایگاه حرفه و اشتغال علاقمندان به بافت)
- کمک به ایجاد انجمن حامی حفاظت بافت تاریخی و جنبش استقرار مشاوران در بافت تاریخی تهران
- کارگزاری امور فنی و حقوقی و اداری برای تسهیل جریان نوسازی و تسریع در آن
- مشارکت در تدوین بسته حمایتی/تشویقی ویژه بافت تاریخی تهران
پس از ارائه سخنرانان، جناب آقای مهندس فتح‌اللهی بعنوان عضو پنل به تبیین جایگاه دفاتر خدمات نوسازی در تحقق مدیریت هماهنگ نوسازی و بازآفرینی شهری پرداخت.
ایشان ضرورت حضور دفاتر خدمات نوسازی را اینگونه برشمرد:
• تکمیل ساختار مدیریت هماهنگ نوسازی و بازآفرینی شهری در مقیاس عملیاتی
• جلب مشارکت کنشگران در مقیاس اجرایی
• محله محوری و توسعه متوازن و پایدار اجتماع محلی
• بهره گیری از دانش مشاوران و جامعه دانشگاهی و نخبه کشور در حوزه بازآفرینی شهری
• توجه به ارزش ها، هویت محلی، حس تعلق ساکنان و واقعیت های اجرایی
• تولید و انتقال دانش و بهبود فرآیندها و برنامه ها از طریق مستندسازی و انعکاس بازخوردهای ناشی از اجرای تصمیمات متولیان
• به عنوان عامل چهار دستگاه‌های بخشی در فرآیند بازآفرینی محلات و محدوده‌های هدف
• نمایندگی تخصصی مطالبات مردمی و متولیان امور و ایفای نقش میانجی‌گرانه
سپس ایشان ضمن اشاره به الزامات و پشتوانه های حقوقی، نقش دفاتر خدمات نوسازی در ستاد بازآفرینی پایدار مناطق(نهادینه کردن نقش تشکل‌های تخصصی در ساختارهای تصمیم‌گیری) را عنوان کرد.
در ادامه آقای دکتر سعادتی با اشاره به اهمیت بازار تهران بعنوان مهمترین قطب اقتصادی ، تأکید کرد در اقدامات موضعی و اجرایی منطقه سعی بر کاهش اقدامات کنترلی بوده است.
در پایان جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد و سخنرانان به سؤالات شرکت‌کنندگان پاسخ گفتند.
