پنج منطقه فرسوده و حاشیه ای همدان با تامین وبهسازی زیرساختها به منظور کاهش گسست کالبدی از پیکره اصلی شهر و رفع محرومیت در سفر مقام معظم رهبری به این استان در قالب طرح توانمندسازی قرار گرفت.
کوچه های باریک، نماهای خشتی و کاهگلی، دیوارهایی که قسمتی از آن تخریب شده و بخشی از آن هم احتمال ریزش نابهنگام می رود نمای کوچکی از بافتهای فرسوده همدان است که در بهترین توصیف می توان از این منطق به عنوان 'آلونک' یاد کرد.
مناطقی کمتر توسعه یافته ای که اغلب ساکنان آن را مهاجران غیربومی و روستایی و افراد کم توان مالی تشکیل می دهند.
با توجه به اینکه بیشتر سکونتگاهای این مناطق فاقد سند ثبتی و رسمی بوده بر این اساس همواره در برنامه های شهری ازخدمات زیرساختی بی بهره مانده چرا که خارج از برنامه ریزی رسمی و قانونی توسعه شهری بوده اند.
وجود خانه های مخروبه و نیم کاره علاوه بر اینکه منظر پلشتی از این مناطق را به نمایش گذاشته بستری برای بروز ناهنجاری های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی فراهم آورده است.
تولد قارچ گونه سکونتگاه های غیررسمی و افزایش و گسترش حاشیه نشینی به همراه آسیبها و معضلاتی که این مناطق از منظر امنیتی اجتماعی داشت ضرورت توجه به این مناطق و جلوگیری از پیشروی آنها را برای برنامه ریزان پر اهمیت جلوه داد.
فقر حاکم در این مناطق به همراه افزایش پذیرش آسیب های اجتماعی از سوی ساکنان توجه کارشناسان و اعضای هیات دولت ضرورت ساماندهی این وضعیت معطوف کرد و ماحصل اندیشه کارشناسان منتج به تصویب 'سند ملی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاههای غیررسمی' در بهمن ماه سال 82 شد.
در این سند راهبردی بر اهدافی همچون بهسازی زیرساخت ها و رفع تبعیض وخدمات رسانی به ویژه برای گروههای کم درآمد آسیب پذیر به عنوان اولویت اصلی و کالبدی تاکید شد.
به دنبال سفر پرخیر و برکت رهبر معظم انقلاب به همدان دارالمومنین در تیرماه سال 83 و در جلسه ای با حضور وزیر وقت مسکن و شهرسازی و جمعی از وزرا بر لزوم اجرای پروژه های توانمندسازی در شهر همدان تاکید شد.
پس از آن قرارداد تهیه طرح توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی شهر همدان با مهندسان مشاور 'تدبیر شهر' در مرداد 1384 منعقد شد که بعد از مطالعه و بررسی های صورت گرفته در نهایت این طرح سال 85 در همدان مصوب شد.
زمینه سازی در راستای ارائه خدمات پایه و زیربنایی، بستر سازی مناسب برای استفاده از امکانات شهری به همراه مشارکت همه جانبه ساکنان این سکونتگاهها در تصمیم گیری ها و اقدامات محلی، ارتقا سطح فرهنگ و آگاهی های اقتصادی و اجتماعی ساکنان، بهسازی و تامین زیر ساخت ها به منظور کاهش فاصله کالبدی از پیکره اصلی شهر و خدمات رسانی فراگیر به عنوان مهمترین اهداف اجرای طرح توانمندسازی سکونتگاههای غیررسمی مورد توجه قرار گرفت.
برنامه ریزان و کارشناسان امور شهری در تدوین طرح توانمندسازی به دیگر شاخصه های مهم و اثرگذار از جمله ارتقای محلات در حوزه های کالبدی، زیرساختی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، مسکن و زیست محیطی و همچنین ظرفیت سازی های نهادی مورد نیاز اعم از ظرفیت سازی های بخش دولتی و مردمی توجه داشتند.
بعد ازمطالعه 10 منطقه شهر همدان در نهایت پنج منطقه از محلات حاشیه ای با نام های 'منوچهری' ، 'شهرک ولیعصر (عج)' ، 'مزدقینه' ، 'خضر' ، 'حصار امام خمینی (ره)' (که به تنهایی شامل سه منطقه اسلامشهر ، حصارراه علی آباد و حصار امام خمینی (ره) می شود) با مساحتی بالغ بر 595 هکتار جزو محلات هدف برای اجرای طرح قرار گرفتند.
طرحهای های پیشنهادی در طرح توانمندسازی اسکان غیر رسمی شهر همدان در هفت گروه کالبدی ، زیر ساختی ، اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی ، زیست محیطی و ظرفیت سازی و مسکن سرپناه ارائه شد.
طبق بند 2 مصوبه مشترک شورای عالی شهرسازی و معماری و دبیرخانه ستاد ملی توانمندسازی سکونتگاههای غیر رسمی، تمامی دستگاههای خدماتی موظف شدند پس از ابلاغ طرح های ساماندهی و توانمندسازی مصوب استانی با استفاده از ظرفیت و اعتبارات پیش بینی شده در ردیف های خود نسبت به برنامه ریزی و اجرای این طرح ها در مناطق دارای اولویت ، به نحوی اقدام کنند که تا پایان برنامه پنجم، متوسط سطح خدمات این مناطق با متوسط سطح خدمات شهر ( با شاخص متوسط سال 85 ) برابری نماید.
شهریور ماه سال گذشته در جلسه هیات وزیران سند ملی راهبردی احیا، بهسازی، نوسازی و توانمندسازی بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری در راستای راهبری و مدیریت یکپارچه ، ایجاد وحدت رویه و مشارکت عوامل مرتبط در سطح ملی و محلی مصوب شد.
ستاد بازآفرینی شهری پایدار با ریاست استاندار و دبیری راه و شهرسازی و حضور و مشارکت 20 تا 27 دستگاه اجرایی فعالیت خود را در همدان آغاز کرده است.
استاندار همدان به تازگی در دیداری با معتمدان مردمی محلات شهر همدان بیان کرد: باید نیازهای محلات را بررسی و اولویت بندی کرده و با توجه به منابع و نیازها برای آنها برنامه ریزی منسجمی ارائه داد
محمد ناصر نیکبخت افزود: بیشتر شهروندان از نبود محل های تفریحی، فرهنگی و آموزشی در محلات سخن گفته اند که این موارد باید در برنامه ریزی ها بر اساس طرح توانمندسازی دیده شود.
استاندار خاطرنشان کرد: برای پیشبرد برنامه ها و پاسخ به بخشی از نیازها 150 میلیارد ریال توسط استانداری، راه و شهرسازی و شهرداری به طرح های دبیرخانه توانمندسازی اختصاص می یابد.
وی تاکید کرد: تنها راهی که بتوان جلوی گسترش ساخت و ساز غیرمجاز در برخی محلات را گرفت ، ایجاد فضای سبز است و باید بتوانیم از مساله توانمندسازی و بازآفرینی نهایت استفاده را داشته باشیم.
مدیرعامل شرکت عمران و مسکن سازان استان همدان رفع محرومیت با هدایت اعتبارات به سمت مناطق حاشیه ای را از اولویت کاری مجموعه مدیریت شهری با ابلاغ این طرح برشمرد و به ایرنا گفت: طرح توانمندسازی اسکان غیر رسمی شهر همدان در سه بخش تاسیسات زیر بنایی، طرح های کالبدی و در مرحله سوم طرح های اجتماعی و فرهنگی آغاز شد.
محمد علی اسدی افزود: 80 درصد تاسیسات زیر بنایی با همکاری نهادهای خدمات رسان عملیاتی و به سرانجام رسیده است و علت معطل ماندن 20 درصد دیگر و تاخیر در اجرای آن ، گسترش ساخت و سازهای غیر قانونی جدید در حین اجرای این طرح بوده است.
وی در زمینه اعتبارات پیش بینی شده برای اجرای این طرح توضیح داد: یک میلیارد ریال برای مطالعه این طرح از سوی شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران در اختیار شرکت عمران و مسکن سازان همدان قرار گرفت.
وی یادآوری کرد: همچنین از محل اعتبارات ملی 65 میلیارد ریال برای اجرای 32 طرح زیرساختی، کالبدی، عمرانی و فرهنگی اختصاص یافت و برخلاف دیگر استان ها همدان از اعتبارات بانک جهانی استفاده نکرده است.
وی اظهار کرد: استان همدان بواسطه استفاده نکردن از اعتبارات بانک جهانی در هنگام حضور نیکزاد وزیر راه و شهرسازی در دولت نهم ، پایلوت اجرای این طرح شد .
وی اضافه کرد: با در نظر گرفتن اعتبارات استانی هزینه شده برای این طرح در مجموع 556 میلیارد ریال تا پایان سال 92 برای اجرای شدن این طرح راهبردی اختصاص و هزینه شده است.
مدیرعامل شرکت عمران و مسکن سازان استان همدان گفت: اقدامات صورت گرفته در مناطق مورد نظر با توجه به افق طرح مناسب است ولی با در نظر گرفتن افزایش مهاجرت و حاشیه نشینی، تغییر آداب و رسوم و فرهنگ بازنگری در نوع خدمات صورت خواهد گرفت.
اسدی یادآوری کرد: 595 هکتار از مساحت پنج هزار و 600 هکتاری شهر همدان در محدوده توانمند سازی و ساماندهی سکونت گاه های غیر رسمی قرار دارد که جمعیتی معادل 130 هزار نفر در این مناطق ساکن هستند.
وی گفت: منطقه حصار امام خمینی (ره) با 193 هکتار 33 درصد نسبت مساحت کل محدوده توانمندسازی را به خود اختصاص داده است.
اسدی اضافه کرد: افزون بر 74 میلیارد و 463 میلیون ریال از سوی 40 دستگاه اجرایی و خدمات رسان شهر همدان برای توانمند سازی منطقه حصار امام خمینی (ره) هزینه شده است.
وی با ذکر اینکه طرحهای مصوب ستاد توانمند سازی استان همدان حدود 350 پروژه است گفت: این طرح ها شامل پروژه های زیرساختی شامل ترمیم روسازی آسفالت، زیرسازی و آسفالت معابر، پیاده رو سازی، ایجاد فضای سبز، اصلاح و بهسازی شبکه فاضلاب، اصلاح و بهسازی شبکه های فاضلاب موجود، احداث کابل خود نگهدار، تبدیل شبکه هوایی موجود به کابل خود نگهدار سایز 70 و 121، کابل کشی فشار ضعیف و متوسط، احداث و تجهیز هشت پست زمینی و تقویت سه پست هوایی است.
وی اضافه کرد: برای اجرایی کردن این 350 طرح یک هزار و 100 میلیارد ریال اعتبار پیش بینی شده است که تاکنون 40 درصد از طرحها محقق شده و برای اجرای 60 درصد باقی مانده 700 میلیارد ریال اعتبار نیاز است.
اسدی اضافه کرد: همچنین 30 طرح کالبدی نظیر ساخت مدارس پیش دبستانی، دبستان، راهنمایی، هنرستان فنی دخترانه و پسرانه، مرکز نهضت سواد آوزی، درمانگاه و پایگاه بهداشتی، کانون پرورش فکری، کتابخانه، زمین و سالن ورزشی ، بوستان و خانه محله اجرایی شده است.
وی گفت: منطقه 166 هکتاری شهر ولیعصر (عج) از طیگر مناطق طرح توانمند سازی است که حدود 28 درصد از کل مساحت و 20 درصد جمعیت این مناطق پنجگانه توانمند سازی را دارد.
وی افزود: 17 طرح زیر ساختی به همراه 28 طرح کالبدی با همکاری دستگاه اجرایی و خدمات رسان در منطقه شهرک ولیعصر (عج) در حال اجرا است که بخشی از آن تکمیل شده است.
وی گفت: منطقه خضر با 150 هکتار مساحت معادل 25 درصد از کل مساحت مناطق توانمند سازی را به خود اختصاص داده است.
مدیرعامل شرکت عمران و مسکن سازان استان همدان اضافه کرد: پیاده رو سازی، زیر سازی و آسفالت، ایجاد فضای سبز، جدولگذاری، ساخت شبکه جدید گاز، زمینه سازی شیکه فشار متوسط هوایی بخشی از 19 طرح زیر ساختی این منطقه است.
اسدی همچنین از اجرای 33 طرح کالبدی شامل ساخت دبستان، راهنمایی و هنرستان، درمانگاه و مرکز بهداشت در این منطقه مسکونی خبر داد.
وی در ارتباط با منطقه چرمسازی (منوچهری) گفت: اجرای 26 طرح کالبدی و 18 طرح زیر ساختی برای این منطقه 40 هکتاری پیش بینی شده که بسیاری از این طرح ها به سرانجام رسیده است.
وی بیان کرد: منطقه 46 هکتاری مزدقینه هفت درصد از کل مساحت و چهار درصد از جمعیت مناطق توانمند سازی شده شهر همدان را دارد و 25 طرح کالبدی در این منطقه اجرایی شده است.
وی احداث خانه محل در مناطق توانمند سازی را کاری بسیار ارزشمند دانست و گفت: خانه محله طرحی چند منظوره است که در اختیار سازمان های مردم نهاد گرفته و بهترین فعالیت آن برگزاری دوره های کارآفرینی است مردم علاوه بر این می توانند از این طرح برای رفع نیازهای فرهنگی و اجتماعی و دریافت مشاوره بهره گیرند.
وی تاکید کرد: با توجه به اینکه وزیر راه و شهرسازی دولت یازدهم نظر مساعدی در زمینه بازافرینی مناطق توانمند سازی و بافتهای فرسوده دارد مشارکت تمامی دستگاه ها برای تحقق این امر ضروروی است بگونه ای که در اختصاص اعتبار اولویت خود را به این مناطق اختصاص دهند.
مدیر عامل شرکت عمران و مسکن سازان استان همدان همچنین از تشکیل و راه اندازی سامانه ثبت نام متقاضیان تسهیلات بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده خبر داد.
محمد علی اسدی در خصوص جزئیات راه اندازی سامانه بیان کرد: تمامی متقاضیان اخذ تسهیلات ساخت و نوسازی در محدوده ها و محلات مصوب هدف بازآفرینی شهری با در دست داشتن مدارک مورد نیاز و جهت ثبت مدارک و اطلاعات خود و تشکیل پرونده در این سامانه به شرکت عمران و مسکن سازان همدان واقع مراجعه نمایند.
وی یادآورشد: متقاضیان پس از ثبت نام در سامانه و دریافت کد رهگیری و با توجه به امتیاز کسب شده اولویت بندی شده و به بانک عامل برای دریافت تسهیلات معرفی می شوند.
