رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم با بیان اینکه بافت های تاریخی دارای ارزش تاریخی و هویتی است که معمولا از این بافت ها بعنوان تفاخر ملت ها نام می برند و همچنين به عنوان منابع درآمدزایی و جذب توریست كشورها استفاده می شود، گفت: ما هم اکنون درقم 313 هکتار بافت تاریخی مصوب داریم که آن طور كه شايسته شهر مقدس قم است به اين بافت ها رسيدگي نشده است.
به گزارش روابط عمومی شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران به نقل از روابط عمومی اداره کل راه و شهرسازی استان قم، فهیمه فتاحی زاده در جلسه بنیاد قم پژوهی که با موضوع لزوم حفظ وتقویت هویت شهری قم «ساماندهی محورهای تاریخی - فرهنگی هسته مرکزی شهر که درخانه تاریخی یزدان پناه برگزار شد، افزود: برای استفاده بهتر از بافت تاریخی قم، نیازمند برنامه ریزی منسجم هستیم.
رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم با بیان جايگاه هويت در شهر، اشاره كرد هویت شهری قم قطعاً با ويژگي هاي هویت در شهرهای دیگر فرق می کند و داراي ویژگی های ظاهری و کالبدی، فرهنگي و معنايي است؛ تصریح کرد: یکی از ویژگی های هویت این است که تمایز اشياء يا مكان ها را نشان می دهد، اين همان ويژگي كالبدي هويت است
وی خاطر نشان ساخت: شكل گيري رون هاي شهري، مثل جهت گيري ساختمانها با در نظر گرفتن جهت وزش باد، نوع مصالح ساختمانی و توپوگرافي زمین و وضعيت خاک و.. مواردی بوده که در بعد كالبدي هویت شهری مورد توجه است.
ایشان بر وجود كاربري هاي فرهنگی مثل حرم مطهر و مساجد و.. که در عين حال نقش اِلمان شهری را نيز برعهده دارند اشاره کرد و گفت:آداب و سنن و مراسم مذهبي اشاره به جنبه فرهنگي هويت دارد.جهت گیری ساختمان ها به سمت قبله بخصوص در اماکن مذهبی و فرهنگی از ديگر رويكردهاي توامان كالبدي و فرهنگي در شكل دهي به هويت شهري مي باشد.
فتاحی زاده گفت: در بحث هویت فقط به دنبال كشف ظاهري یک عنصر یا یک شيء نیستیم بلکه به دنبال ارتباطات معنوی اشياء و عناصر نيز بايد باشيم و اين همان شالوده جنبه معنايي و ايدئولوژي هويت است؛ چنانچه ريشه لغوي واژه هويت از "هو" اخذ شده كه اشاره به ذات اقدس اله دارد
هویت شهری یکسری ویژگی ها و شاخص های فکری دارد که باید مدنظر قرار گيرد و ارتباط مستقيم با جهان بيني شهروندان دارد.
فتاحی زاده اظهار داشت : آنچه در نقشه های دوره صفوی قم ديده مي شود، نشان مي دهد شهر قم باغ های زیادی داشته و بعنوان باغ شهر مطرح بوده و عنصر رودخانه قم و وجود آب بعنوان منشاء حيات و عنصر اصلی ساخت شهر مد نظر بوده است، در سنوات بعد و همزمان با توسعه فیزیکی شهر، ضمن حفظ منابع طبيعي، عناصر شهري چون ورودی ها و دروازه های شهر و نشانه هاي شاخص شهري، روي نقشه كاملا مشخص است .
وی درتقسیم بندی بافت های شهر قم با بیان اینکه بافت فرسوده یکی دیگراز بافت های شهر قم محسوب می شود که بافت تاریخی داخل اين بافت قرار دارد گفت: از نظر من بهتر است از واژه بافت فرسوده استفاده نشود، چون این نامگذاري افراد را دچار دل سردي و بی انگیزگی براي ماندگاري و زندگي در اين بافت ها می کند؛ لذا بهتر است عنوان «بافت ناکارآمد درون شهر» جایگزین آن شود، چرا که درون اين هسته هاي مركزي و مياني شهر زيرساخت ها و پتانسيل هاي خوبی وجود دارد که با برنامه ریزی لازم می توان از این ظرفیت برای نوسازی و بهسازی شهراستفاده کرد.
فتاحی زاده با اشاره به وجود گونه ديگري با عنوان بافت های حاشیه ای شهر و سکونتگاه های غیر رسمی درشهرها، گفت: هم اکنون درقم ١١ سكونتگاه غیر رسمی در محدوده شهر وجود دارد كه با احتساب سكونتگاه هاي خارج از محدوده، تعداد آن ها به ١٣ عدد مي رسد.
وی افزود: بافت های با پیشینه روستایی یکی دیگر از گونه هاي بافت شهري است که به شهرها ملحق مي شوند.
رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم با اشاره به ضرورت استفاده از ظرفیت بافت های ناکارآمد گفت: در حاشیه ها پروژه هايي انجام شده ولی از بافت ناکارآمد مركز شهر مغفول مانده ایم، ليكن در حال حاضر تعدادی پروژه و محورهایی در جهت ساماندهي بافت هاي تاريخي پيش بيني شده که برخی از آنها در مراحل اجرايي است.
فتاحی زاده با بیان اینکه در همه ی دنیا رسیدگی به بافت های تاریخی مطرح است و باید در این بافت ها به دنبال تجدید حیات شهري، نوزایی و نوگرایی پايدار شهري باشیم و به همۀ جنبه هاي اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی توجه كنيم، افزود: خانه تاریخی لاجوردی زاده تملک شده و به زودی کار مرمت آن آغاز می شود و همچنین درهمین محله ی باغ پنبه اقدامات موثري صورت گرفته؛ از جمله آن تاسيس دفتر تسهيل گري در محله جهت ارتباط با مردم و جلب مشاركت ايشان و برگزاري كارگاه آموزشی ویژۀ مدیران شهری و نشست تخصصي بود تا مباني بازآفرینی پایدار شهری با زبان واحد و وحدت رويه به ثمر نشيند.
وی با اشاره به بهسازی چند محور تاریخی در قم، افزود: یک محور از بیت امام راحل آغاز می شود و تا گذر خان ادامه دارد که کف سازی آن انجام شده و جداره سازي در دستور کار هست و در نظر داریم که ادامه گذرخان را بهسازی کنیم. محور بعدی از آب انبار لب چال سه مسیر تعریف شده، یکی به سمت امامزاده شاه حمزه، یکی به سمت میدان میر و بیت النور و یک مسير هم از آب انبار لب چال به سمت خانه شاکری که عملیات ساماندهی آن در حال انجام است.
رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم گفت: مسیر بعدی از شاه حمزه به سمت پامنار و از مدرسه غياثيه (پامنار) تا درخت پیر است، جهت ساماندهي بازار هم كار با ساماندهي بازار کفاشان آغاز مي شود.
وي افزود تقاضاي ما این است که معتمدین محلات با توجيه مردم نسبت به اقدامات در پيش رو، ما را در اين مهم ياري رسانند.
رئیس اداره عمران و بهسازی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان قم در پایان تصریح کرد: درخواست ما از بنیاد قم پژوهی این است که در تبيين اجراي برنامه جامع اقدام مشترك دستگاه ها در افق ٥ ساله برنامه ششم توسعه استان، با هدف بازآفريني پايدار شهري، به دولت كمك كنند؛ همچنین موضوع بعدي درخواست همكاري بنياد در تدقيق نقشه محلات عرفی با محلات موجود شهر با رويكرد حفظ هويت و پاسداشت ارزش هاي كهن است.
