یازدهمین نشست "خانه گفتمان شهر گرگان" با حضور علاقمندان در مجموعه خانه تاریخی کبیر عصر چهارشنبه برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران به نقل از دفتر بهسازی و احیا بافت تاریخی گرگان، در این جلسه محمود اخوان مهدوی، محمدرضا اثنی عشری، سید عباسعلی محسن مفیدی و حجت اله خواجه میرزایی پیرامون موضوع "آئینهای نوروزی در فرهنگ عامه گرگان" صحبت کردند.
آئین شب عرفه، مشاغل نوروزی و خوراک نوروزی موضوعاتی بود که در این نشست مطرح شد.
قرائت اشعاری با گویش گرگانی و موضوع نوروزخوانی از دیگر برنامه های یازدهمین نشست "خانه گفتمان شهر گرگان" بود که برای علاقمندان اجرا شد.
آئین های نوروزی استرآباد مهمترین یادگار این منطقه است
پژوهشگر تاریخ و فرهنگ گرگان با بیان اینکه آئین های نوروزی استرآباد مهمترین یادگار این منطقه است، می افزاید: یکی از سنتهای مردم استرآباد این بوده که هنگام ورود به منزل پس از تحویل سال نو برگ درخت سرو با خود همراه داشته باشند.
محمود اخوان مهدوی در یازدهمین نشست "خانه گفتمان شهر گرگان" این سنت را باقیمانده از دوره باستان می داند و می گوید: در گذشته برخی درختان از جمله سرو برای مردم از تقدس خاصی برخوردار بوده است.
وی به وجود درختی کهنسال در شاهکوه و روستای زیارت اشاره می کند و می افزاید: در گذشته این درختان به عنوان عبادتگاه مردم به شمار می رفتند.
اخوان از درخت سرو در محله پاسرو و درخت پیر در محله میرکریم یاد می کند و ادامه می دهد: در محله میخچه گران گرگان هنوز مکانی به نام خانه موردی ها وجود دارد که در آن درخت مورد باقی مانده است.
وی در بخشی دیگری از سخنانش استرآباد را منطقه ای متشکل از مهاجرین می داند و می گوید: بافت اجتماعی این منطقه تا دوره صفویه مدام در حال تغییر بوده و حتی پس از دوره صفویه هم بسیاری از مهاجرین در استرآباد ساکن شدند که این افراد هریک با پیشینه فرهنگی خاص سبب تحولات فرهنگی مردم این منطقه شدند.
به گفته این پژوهشگر تاریخ استرآباد، مجموعه اقوام مهاجر به استرآباد تبدیل به فرهنگ استرآبادی شده است.
وی در خاتمه می گوید: به عنوان مثال مراسم 40 منبر شب عاشورای گرگان در بیش از 30 شهر کشور هم برگزار می شود؛ این امر نشانگر انتقال فرهنگ اقوام مهاجر در استرآباد است.
گفتنی است سلسه نشستهای تخصصی "خانه گفتمان شهر گرگان" با هدف گفتمان سازی تخصصی پیرامون مباحث شهری، افزايش سطح آگاهي و دانش تخصصی شهروندان،کاهش فاصله بین مردم، متخصصین و مدیریت شهری و حرکت به سمت بازآفرینی شهری پایدار هر چهارشنبه در مجموعه تاریخی کبیر برگزار می شود.
شب عرفه آئین کهن پیش از آغاز سال نو است
یک پژوهشگر تاریخ فرهنگ عامه مردم با بیان اینکه نوروز را به سه بخش مراسم قبل از سال نو، مراسم تحویل سال نو و پس از نوروز می توان تقسیم کرد، می افزاید: شب عرفه از جمله آئین قبل از سال نو است.
محمدرضا اثنی عشری یازدهمین نشست "خانه گفتمان شهر گرگان"، می افزاید: در اسلام هم شب قبل از هر عید را عرفه می دانند که مصداق آن به عید قربان می توان اشاره کرد.
به گفته وی، اغلب مردم بر این باور بودند که شب عرفه ارواح درگذشتگان از ابتدای غروب تا نیمه های شب به منازل خود سر می زنند.
این پژوهشگر تاریخ فرهنگ عامه گرگان با اعلام اینکه در این شب یک مناسک سنتی و بومی در گرگان جریان داشت می افزاید: مردم استرآباد در این شب شمع، فانوس و چراغها را روشن گذاشته و دراتاق را علی رغم سردی هوا باز می گذاشتند و فضای خانه را با اسپند و عود معطر نگه می داشتند.
وی اضافه می کند: بر خلاف چهارشنبه سوری که اغلب مراسم آن با سروصدای زیادی اجرا می شد مراسم روز عرفه بسیار ساکت بود زیرا مردم معتقد بودند اموات سرو صدا را دوست ندارند.
اثنی عشری می افزاید: حلوا آردی و پلو به همراه خورشت آلوبخارا و کشمش طعام هایی بود که در این طبخ می شد.
گفتنی است سلسه نشستهای تخصصی "خانه گفتمان شهر گرگان" با هدف گفتمان سازی تخصصی پیرامون مباحث شهری، افزايش سطح آگاهي و دانش تخصصی شهروندان،کاهش فاصله بین مردم، متخصصین و مدیریت شهری و حرکت به سمت بازآفرینی شهری پایدار هر چهارشنبه در مجموعه تاریخی کبیر برگزار می شود.
سفالگردانی، رنگرزی، خیاطی، بنایی مشاغل نوروزی استرآباد بود
یک پژوهشگر تاریخ شفایی گرگان هم در این نشست سفالگردانی، رنگرزی، مسگری، سفیدگری، خیاطی، بنایی و آب حوض پاک کنی را به عنوان مشاغل نوروزی معرفی می داند و می گوید: شغل هایی مثل زغال فروشی، لبو فروشی و هیزم فروشی در زمستان فعال بودند.
حجت اله خواجه میرزایی با بیان اینکه در گذشته اداره ثبت احوال فعلی نام خانوادگی را با توجه به پیشه فرد انتخاب می کرد می افزاید: وجود برخی محلات مانند دباغان، میخچه گران و نعلبندان در گرگان هم به دلیل تعدد این مشاغل به این نام شناخته می شد.
وی در بخشی دیگر از سخنانش به مبادلات تجاری استرآباد اشاره می کند و از بندرگز، گمیشان و خواجه نفس به عنوان شهرهای تجاری یاد می کند و می گوید: بسیاری از کالاهایی که به این منطقه آورده می شد به استانهای خراسان و سمنان فعلی فرستاده می شد.
این پژوهشگر تاریخ شفایی گرگان از وجود کاروانسرا برون شهری و درون شهری در منطقه استرآباد یاد می کند و می گوید: کاروانسرای رباط سفید و قزلق از جمله این کاروانسراها به شمار می روند.
به گفته وی کاروانسرای درون شهری برای سکونت روستائیان پیش بینی شده بود که هنوز هم بخشی از این کاروانسرا در شهر گرگان وجود دارد.
یک پژوهشگر و فعال فرهنگ و ادب گرگان هم قنادی، بزازی، مسگری و لحاف دوزی را به عنوان مشاغل نوروزی معرفی می کند و می افزاید: اغلب مردم مسگرها و لحاف دوزان را برای سهولت در انجام کار به منزل می آوردند.
سید عباسعلی محسن مفیدی ادامه می دهد: کوزه فروشی به عنوان حرفه ای بود که در پایان سال فعال می شد زیرا مردم اعتقاد به تعویض کوزه در پایان سال داشتند.
گفتنی است سلسه نشستهای تخصصی "خانه گفتمان شهر گرگان" با هدف گفتمان سازی تخصصی پیرامون مباحث شهری، افزايش سطح آگاهي و دانش تخصصی شهروندان،کاهش فاصله بین مردم، متخصصین و مدیریت شهری و حرکت به سمت بازآفرینی شهری پایدار هر چهارشنبه در مجموعه تاریخی کبیر برگزار می شود.
