به اعتقاد رئیس مرکز توسعه و سیاست‌های راهبردی وزارت راه و شهرسازی، جامعه امروز مخلوطی از مظاهر چهارگانه هویتی یعنی عصر تقلید از غرب، مبارزه با استعمار، توسعه‌خواهی و بنیادگرایی است و تعریف آن پاسخی سرراست ندارد.
به گزارش روابط عمومی شرکت مادر تخصصی عمران وبهسازی شهری ایران به نقل از پایگاه خبری وزارت راه و شهرسازی، احسان پشت مشهدی، رئیس مرکز توسعه و سیاست‌های راهبردی وزارت راه و شهرسازی در نوزدهمین نشست ایران‌شهر با موضوع «مسئله هویت ایرانی» به مسئله هویت ایرانیان پرداخت و عنوان کرد: گذار از این مساله فلسفی در ملت ایران گامی سیاسی و اجتماعی است و هویت امروز دغدغه و مسئله بسیاری از کشورهای اسلامی شده است.
دکتر پشت مشهدی افزود: اولین بار ارسطو مفهوم هویت را مطرح کرد. هویت پاسخ به کیستی ماست و پدیده‌ای است که اشتراک من و دیگری را تبیین می‌کند. ارسطو مفهوم هویت نوعی را مطرح کرد و انسان را حیوان ناطق و اجتماعی نامید.
وي با بیان اینکه با ورود مسیحیت به غرب دروازه هویتی جدیدی به روی بشر باز شد، گفت: آگوستین در کتاب «شهر خدا» به هویت دینی اشاره می‌کند که مرز نمی‌شناسد و شهروندان خود را از ورای مرزها صلا می‌دهد و فراتر از شهر دنیوی است. شهر خدا در حال رشد است و هر روز مومنان جدیدی به آن وارد می‌شوند و ظهور محسوس آن درقیامت میسر می‌شود. به عبارت دیگر ظهور هویت شهر الهی منوط به آینده است نه گذشته و هویت دینی رو به مقصد است.
دکتر پشت‌مشهدی با بیان اینکه در تاریخ اسلام با برخورد سنت و امر نو یعنی دین و شکل‌‌گیری هویت جدید روبه رو شدیم، افزود: هویت دینی ایرانیان و مصریان ماحصل کشش بین امر نو و سنت قبلی آنهاست که در کشمکش با یکدیگر به هویتی جدید که علت کنش جمعی آنهاست رسیدند.
وي با بیان اینکه به اعتقاد ابن سینا درحالیکه عقل نمی‌تواند نقطعه انقطاع امور عملی را مشخص کند، دین کاریزمایی است که به کمک بشر می‌آید، گفت: پس از ابن سینا خواجه نصیرالدین طوسی اشاره کرد که عاملی دیگر غیر از طبیعت می‌تواند معیار رفتار مشترک و هویت باشد. ابن خلدون اندیشمند مسلمان دیگری بود که اذعان کرد تمدن اسلامی محکوم به شکست است و بن‌بست عقل‌ها را در تمدن مسلمانان نشان داد و به بررسی علوم مختلف مانند کلام، نحو و فلسفه و علوم طبیعی پرداخت. به عبارت دیگر آخرین میوه دوران فکری تمدن اسلامی ابن خلدون بود که راوی انحطاط آن نیز شد.
وی با بیان اینکه در غرب از زمان ظهور دکارت هویت دارای مبنای جدیدی شد، افزود: دکارت مفهوم سوژه را به عنوان انسان عامل عالم به کار برد که دارای اندیشه و عمل است. تمام هویت سوژه با علم و اختیار بازاندیشی می‌شود و سوژه به بازنگری در سنت می‌پردازد. در این برهه با ظهور مدرنیته مواجه می‌‌شویم و راه هویت‌سازی شباهت‌پنداری است.
دکتر پشت مشهدی گفت: اساس هویت جدید بر اساس قرارداد اجتماعی قرار گرفت و در قرن نوزدهم سه عامل زبان، نژاد و تاریخ درغرب معیار هویت شد و می‌توان گفت که هویت امروز ما حاصل برخوردمان با غرب از قرن نوزدهم است که شرق واپاشیده و غرب استعمارمی‌کند.
وي با بیان اینکه با چهار مظهر هویتی در ایرانیان روبه رو هستیم، افزود: اولین دوره عصر تقلید بود که به دنبال ایجاد شباهت میان خود و غرب رفتیم. در دوره دوم متوجه استعمار غربیان شدیم و به قیام بر علیه غرب پرداختیم و به شکوه تاریخی بازگشتیم. در این دوران زیان اهمیت زیادی پیدا کرد و عصر پسامشروطه شکل گرفت. دوره سوم دوران توسعه بود که این مفهوم علت رفتارهای مشترک جمعی شد و به سمت فهم غرب رفتیم و دردوره چهارم وارد بنیادگرایی شدیم و غرب را طاغوتی دانستیم که باید با تمام مظاهرش مبارزه کرد.
وي تصریح کرد: درایران با تمام چهار مظهر هویت ایرانی روبه رو هستیم و جامعه امروز ما مخلوطی از تمام این اندیشه‌هاست پس می‌توان گفت که هویت ما یک مسئله است که پاسخی سرراست ندارد.
گفتنی است این نشست هفتم دی از ساعت ۱۶ تا ۱۸ در خانه گفتمان شهر و معماری(خانه وارطان) برگزار شد.
