هشتمین کنفرانس بین‌المللی توسعه پایدار عمران و بازآفرینی شهری با حضور محمدسعید ایزدی، معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی، منا عرفانیان عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری و برخی از مسئولان محلی در سالن همایش‌های بین المللی قم برگزار شد.
نمی توان برای نوسازی تمامی بافت ها راه حل های مشترک ارائه داد
به گزارش روابط عمومی شرکت بازآفرینی شهری ایران، محمد سعید ایزدی، معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی در این کنفرانس با اشاره به اینکه از شروع دولت یازدهم سیاست بازآفرینی شهری مطرح و به نوعی جایگزین سیاست های قبلی در حوزه بهسازی و نوسازی شهری شده است، گفت: بازآفرینی به دنبال هم پیوندی با گذشته و پرهیز از انقطاعی است که در نظام شهری رخ داده است.
وی افزود: برنامه بازآفرینی شهری به غیر از جنبه های کالبدی که در تجربه های های گذشته نوسازی شهری مورد توجه قرار می گرفت و صرفا کالبدی و فیزیکی بود، ابعاد فرهنگی اجتماعی، زیست محیطی و اقتصادی را نیز مورد توجه قرار می دهد.
معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی اظهارکرد: در سال 84 بعد از زلزله بم، به دلیل ملتهب بودن جامعه، با عجله مصوبه ای در شورای عالی شهرسازی تدوین شد به منظور اینکه بافت هایی که دارای شاخص های ریزدانگی، ناپایداری و نفوذ ناپذیری بودند جزو بافت های فرسوده محسوب شوند.
وی افزود: مصوبه سال 84 شورای عالی شهرسازی موجب شد، بخش های عظیمی از شهرها با برچسب های ناپایداری، ریزدانگی و نفوذ ناپذیری، جزو بافت فرسوده محسوب شوند در حالیکه بسیاری از این محلات در بافت های تاریخی و عرصه بافت میانی شهر واقع شده یا اساسا سکونتگاه غیررسمی بودند.
ایزدی با اشاره به اینکه تنها به دلیل وجوه مشترک نمی شود، محلات قدیمی و تاریخی را با محلات میانی که طی 30 تا 40 سال اخیر ساخته شده اند، مقایسه کرد، گفت: نمی توان برای نوسازی تمامی بافت ها راه حل های مشترک ارائه داد.
وی بیان کرد: یکی از موضوعات برنامه بازآفرینی این است که اساسا نباید برای نوسازی و بهسازی بافت های تاریخی میانی و سکونتگاه های غیررسمی به سمت فرمول واحد رفت.
معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی اظهارکرد: تفاوت برنامه بازآفرینی با سیاست های قبلی توجه به چهار حوزه فرهنگی و اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و فضای کالبدی به صورت توامان است و همچنین به هیچ عنوان نباید پیشینه بافت و شهر را فراموش کرد.
وی تاکید کرد: باید برای مردم محله به عنوان استفاده کننده اصلی از نتایج برنامه های بازآفرینی شهری ارزش قائل بود و از مشارکت آنها در پیشبرد برنامه ها استفاده کرد.
ایزدی با اشاره به تصویب 18 اصل به عنوان تبیین سیاست های بازآفرینی در شورای عالی معماری و شهرسازی وزارت راه و شهرسازی، بیان کرد: این اصول باید از سوی همه افراد دانشگاهی، مدیران شهری و مهندسان مشاور مورد توجه و مطالبه قرار گیرد.
استفاده دوباره از ساختمان های ارزشمند عرصه های تاریخی
وی با اشاره به اینکه می توان از موجودیت ساختمان های ارزشمند در عرصه های تاریخی استفاده مجدد کرد، اظهارکرد: در حال حاضر خانه وارطان در تهران با این رویکرد تبدیل به کانونی برای متخصصان، هنرمندان و معماران مختلف شده تا نقطه نظرات خود را طی نشست هایی در آن مطرح کنند. در شهرهای گرگان و کرمان نیز این مسیر ادامه پیدا کرده و در حال حاضر خانه تاریخی کویر در گرگان تبدیل به محل گفتگو و برگزاری مراسم مختلف تبدیل شده است.
ایزدی گفت: خانه گفتمان قم نیز در آینده در خانه تاریخی لاجوردی راه اندازی می شود و این آمادگی از طرف مسئولان در قم اعلام شده و امیدواریم این کار انجام شود.
خرید 121 اثر و ساختمان ارزشمند در 5 سال گذشته
وی با اشاره به اینکه 121 اثر و ساختمان ارزشمند طی 5 سال گذشته خریداری شده و مورد استفاده مجدد قرار گرفته است، گفت: باید این فعالیت ها تا جایی که بخش خصوصی به آن ورود کند ادامه داده شود.
اوصیا، اولین خیر بازآفرینی شهری
معاون شهرسازی و معماری وزارت راه و شهرسازی با اشاره به اینکه فردی به نام اوصیا در بابل منزل خود را به محله اهدا و آن را به کانون فرهنگی محلی، تبدیل کرده است، گفت: تاکنون خیرین مسکن ساز و مدرسه ساز داشتیم، اما خیرینی که در بازآفرینی شهری فعالیت کنند، وجود نداشتند. در حال حاضر به نظر می رسد می توان چنین فعالیت هایی را در دیگر شهرها نیز شاهد بود.
ایزدی بیان کرد: اقدامات انجام شده در حوزه بازآفرینی شهری از نظر نرم افزاری و سخت افزاری زمینه توانمندی و اشتیاق ساکنان را فراهم می کند تا با بخشودگی، مشوق ها و تسهیلاتی که توسط دولت و شهرداری ارائه می شود با کمک بخش خصوصی و توسعه گر بخش مسکن را توسعه دهند و نوسازی و مقاوم سازی کنند.
عرفانیان:
مشکل از زمانی شروع شد که شهرها از مسیر آرام توسعه خارج شدند
منا عرفانیان، عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران در ادامه این کنفرانس، اظهارکرد: مشکل شهرهای ما از زمانی شروع شد که شهرها از روند توسعه آرامی که داشتند خارج شدند و شکل کالبدی خود را با توجه به مولفه های توسعه تغییر دادند.
وی افزود: در بسیاری از کشورهایی که فرآیند توسعه را با سرعت طی می کردند و همچنین در کشور ما هم مواجهه مهندسی با شهرها انجام شد، در این میان توجهی به درهم تنیدگی مولفه ها وجود نداشت.
عرفانیان گفت: با گذشت زمان دیگر دانش ها نیز به بحث های عمرانی و مهندسی شهری اضافه شد و آنچه امروز به عنوان بازآفرینی از آن یاد می شود، پدید آمد که سعی می کند به همه وجوه توسعه برای ارتقا کیفیت زندگی در شهرها توجه کند.
در بازآفرینی، نسخه واحد برای شهرها پیچیده نمی شود
عرفانیان با بیان اینکه ذات بازآفرینی شهری به ظرفیت ها و ویژگی های بومی و درونی محلات تاکید می کند، اظهار کرد: در برنامه بازآفرینی برای همه شهرها، نسخه واحد پیچیده نمی شود اما اصول و چارچوب هایی در عین حال رعایت می شود.
وی ادامه داد: بازآفرینی رویکرد و چشم انداز جامع در برگیرنده اقداماتی است که منجر به حل مسائل شهری و خلق فرآیندهای مستمر و پویا در ارتقا و تحول اقتصادی کالبدی و محیطی و اجتماعی در محدوده های شهری که با تغییر و دگرگونی مواجه هستند، می شود.
این عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به اهداف و سیاست های برنامه بازآفرینی، گفت: هدف اصلی بازآفرینی، ارتقا کیفیت زندگی شهروندان و قابلیت زیست پذیری است و بدیهی است که نمی توان از طریق شهرداری ها، وزارت راه و شهرسازی و مدیریت شهری به همه مفاهیم کیفیت دست پیدا کرد اما می توان به شقوقی از آن رسید که ذیل عملکرد این طرح ها و ماموریت های نظام توسعه شهری قرار می گیرد.
کاهش فقر شهری یکی از اهداف بازآفرینی
عرفانیان در خصوص اهداف خرد برنامه بازآفرینی شهری، تصریح کرد: کاهش فقر شهری یکی از این اهداف است. اگرچه از طریق طرح های توسعه محله نمی توان فقر را ریشه کن کرد اما می توان در کاهش آن موثر بود.
عرفانیان اظهار کرد: در برنامه بازآفرینی شهری، محله گرایی و توجه به محله به عنوان تمامیتی که توسعه آن به همه مولفه ها به صورت توامان وابسته است، مورد تاکید است.
وی افزود: تجربه نشان داده در همه بافت های ناکارآمد، مشکلات اقتصادی و اجتماعی از جمله چالش های مهم برای ساکنان است. بنابراین تا تمام ساکنان این مناطق توان افزایی نشوند، نمی توان خوب زندگی کردن را به آنها آموخت.
دولت، شهرداری و بخش خصوصی کنشگران برنامه بازآفرینی
این عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به کنشگران مختلف برنامه بازآفرینی شهری، اظهارکرد: دولت، شهرداری و بخش خصوصی از کنشگران این برنامه هستند. در مرکز دایره کنشگران نیز مردم حضور دارند که باید در تمام فرآیند حضور داشته باشند.
عرفانیان با اشاره به اینکه حلقه واسط بین مردم و حاکمیت محلی و ملی، تسهیلگران و توسعه گران هستند، افزود: بر این اساس سعی شده راهکارهای اجرایی برای بازآفرینی طراحی شود و سندی شامل 18 بند در شواری عالی راه و شهرسازی به تصویب رسیده است.
وی بیان کرد: ایجاد شبکه های همکاری و برنامه ریزی مشارکتی، شناسایی و تقویت نهادهای پشتیبان و فراهم کردن ابزار های مالی و قانونی ارتقای رضایتمندی سکونتی از جمله راهکارهای سند سیاست های اجرایی برنامه ملی بازآفرینی شهری پایدار است.
در بازآفرینی، رضایتمندی سکونتی هم مهم است
این عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به اینکه در بازآفرینی شهری هدف فقط مسکن نیست، گفت: در این برنامه رضایتمندی سکونتی مطرح است و باید همه فاکتورهای آموزش، بهداشت و ... در محلات ارتقا پیدا کند.
عرفانیان با اشاره به بند همه شمولی در سند سیاست های اجرایی برنامه بازآفرینی شهری، بیان کرد: نباید در برنامه های بازآفرینی نسخه واحدی برای همه نقاط شهری پیچیده شود.
کودکان، زنان و سالمندان مورد توجه برنامه بازآفرینی
وی تاکید کرد: به دلیل شرایط زندگی اقشار مختلف، کودکان، زنان و سالمندان باید در برنامه های بازآفرینی مورد توجه ویژه قرار بگیرند.
این عضو هیات مدیره شرکت بازآفرینی شهری ایران با اشاره به لزوم نهادینه سازی سیاست ها راهبردها و راهکارها از طریق آموزش و گفتمان سازی و فعالیت های فرهنگی و ترویجی، گفت: این مساله مشارکت گروهای دولتی، عمومی و غیردولتی را نیازمند است. دانشگاه ها و تشکل های غیردولتی و انجمن های صنفی می توانند در نهادینه شدن این جریان اثر بخش باشند.
عرفانیان با تاکید بر لزوم پرهیز از اقداماتی که موجب از هم گسیختگی بافت اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و کالبدی و اجتماعات محلی می شود، گفت: فعالان حوزه رسانه، دانشگاه و مدیریت شهری باید توجه کافی به این موضوع راداشته باشند.
وی با اشاره به اینکه معمولا امکان انحراف برنامه های در دست اقدام زیاد است، گفت: اگر از هر اقدامی که در کشور انجام می شود به عنوان برنامه بازآفرینی یاد شود موجب تقلیل دادن این برنامه که انرژی زیادی برای آن صرف شده، خواهد شد.
این عضو هیات مدیره برنامه بازآفرینی شهری ایران با اشاره به ضمانت های اجرایی سیاست های برنامه بازآفرینی، گفت: یکی از وظیفه های سطوح مختلف در سیاست گذاری و تصمیم سازی ضمانت اجرایی است که موجب می شود برنامه در مرحله حرف و تئوری باقی نماند. بنابراین اقداماتی در این زمینه انجام گرفته و در برنامه اجرایی محلات هدف هم آمده است.
در بازآفرینی، انتظار نمی رود یک شبه راه صد ساله رفت
عرفانیان ادامه داد: در برنامه بازآفرینی شهری انتظار نمی رود که یک شبه راه صد ساله برویم و باید با مشارکت و تون افزایی و کنار هم قرار گرفتن کنشگران، فعالیت های مثبتی را در طول زمان رقم بزنیم.
