راهبردها و سیاستهای باززنده سازی و بازآفرینی محدودههای تاریخی- فرهنگی به تصویب ستاد ملی بازآفرینی شهری رسید. این سند بعنوان نخستین بیانیه رسمی با رویکردی جدید به بافتهای تاریخی در تعریف و تبیین رویکرد متعادل حفاظت و توسعه این پهنه های ارزشمند و ثروتهای فرهنگی کشور تنظیم و ابلاغ میگردد. کلیه صاحبنظران، دستگاههای مختلف مسئول و حرفه مندان میتوانند دیدگاهها و نظرات خود را حداکثر ظرف مدت دو هفته از انتشار این سند به دبیرخانه ستاد ملی بازآفرینی شهری ( شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران) ارائه تا پس از جمع بندی نقطه نظرات به شکل سندی جامع در اختیار کلیه ذی نفعان قرار گیرد.
محدوده های تاریخی- فرهنگی به بخش یا بخشهایی از شهر اطلاق میشوند که منعکس کننده ارزشهای فرهنگی- تاریخی شهر بوده و از تعامل پیوسته سه دانش تاریخی زیست سرزمینی (فرهنگ)، دانش زیست اقلیمی یا زیستبوم (طبیعت) و دانش فنی زمانه انسانهای ساکن در یک پهنه زیستی در طول تاریخ شکل گرفته و به لحاظ ویژگیهای شکلی و ساختار متشکله، قابل تمایز از سایر پهنههای شهری اند. این بخشها در قالب محدودههای تاریخی- فرهنگی شهر توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تعیین میشوند.
· محدودههای تاریخی – فرهنگی شهرها با توجه به ویژگیهای شکلی ( ریختشناسی)، عناصر و اجزاء متشکله، ساختارهای فرهنگی– اجتماعی قابل شناسائی اند. این پهنه های شهری ارزشمند نیازمند رویکردی ویژه در نظام سیاستگذاری ، برنامه ریزی و طرحریزی توسعهاند.
· محدوده های تاریخی– فرهنگی شهرها بعنوان ثروتهای فرهنگی، بیانگر ارزشهای فرهنگی– اجتماعی، فضایی- کالبدی و مواهب زیست محیطی اند. لذا توجه توامان به حفاظت از میراث ناملموس ( معنوی)- طبیعی و ملموس در این محدوده ها ضروری است.
· محدوده های تاریخی- فرهنگی به منزله بخشی جدایی ناپذیر از پیکره و استخوانبندی شهر امروزاند. لذا پرداختن به موضوع بهسازی و باززنده سازی این پهنه های ارزشمند باید با رویکردی شهرنگر در مقیاس شهر و سرزمین مورد توجه قرار گیرد.
· بافت های تاریخی- فرهنگی به منزله عرصهای در بردارنده عناصر و مجموعههای تاریخی و ارزشمند، شبکه به هم تنیده ای که ساختار و سازمان فضائی بافت را تشکیل میدهد، فضاهای عمومی که مکان رویداد و قلمرو تعاملات اجتماعی بوده و نیز محلات که پهنه های سکونت را در این محدوده تعریف میکنند شناخته میشوند.
حفاظت از وحدت و یکپارچگی ساختار کالبدی- اجتماعی و کارکردی در فرایند باززندهسازی و بهسازی این محدودهها ضروری است.
· با توجه به نقش محوری ساکنان در فرایند بهسازی و باز زنده سازی و به منظور جلب مشارکت همه جانبه آنان، ضروری است طرح ها و برنامه های بازآفرینی این محدوده ها با رویکرد توانمندسازی اقتصادی و اجتماعی ساکنان شرایط را برای حضور و مشارکت آنان فراهم نمایند.
· بهسازی و باززنده سازی محدوده های تاریخی_فرهنگی فرایندی جامع، تدریجی و پیوسته از مجموع اقدامات کالبدی و غیر کالبدی
( موضوعی- نرم افزاری) و همچنین زیرساختی با رویکردی حفاظت محور است. اقدامات مقطعی، پروژه محور و صرفا کالبدی به تنهایی پاسخگوی مشکلات نخواهد بود. بازگشت این بخش از مکانهای شهری به جریان جاری حیات شهر، در فرایندی گام به گام وبرنامه محور میسر است.
· یکی از ارکان بازآفرینی محدودههای تاریخی- فرهنگی، تجدید حیات اقتصادی، از طریق باز تعریف نقش و کارکرد آنها با توجه به نیازهای اقتصادی شهر است (هم راستا با راهبرد توسعه شهر).
· فرایند باززنده سازی محدودههای تاریخی– فرهنگی موضوعی چند وجهی و فرابخشی است لذا نیازمند مشارکت و حضور کلیه دستگاهها و کنشگران دخیل است. ایجاد فضای تصمیمسازی و تصمیمگیری مشترک از طریق تشکیل کارگروههای تخصصی با حضور نمایندگان سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، وزارت راه و شهرسازی، وزارت کشور، شورای عالی استانها و همچنین کمیسیونهای تخصصی مجلس شورای اسلامی و نمایندگان سازمان های مردم نهاد ضروری است.
· ضمن تاکید بر نقش محوری مدیریت شهری (شوراها و شهرداری ها)، با توجه به ضرورت ایجاد فضای مدیریتی هماهنگ، یکپارچه و با اختیارات جامع و کافی، تشکیل مدیریت حفاظت و باز زنده سازی محدوده های تاریخی- فرهنگی متناسب با ظرفیت و توان هر شهر پیشنهاد می گردد.
· تدوین نظامنامه نحوه اقدام در زمینه حفاظت و باززنده سازی محدودههای تاریخی– فرهنگی شهرها توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با همکاری وزارت راه شهرسازی- وزارت کشور و شورای عالی استانها ضروری است این طرح پس از تصویب در شورای عالی شهرسازی و معماری ایران ملاک عمل خواهد بود.
· با توجه به ضرورت تعمیم و ترویج این رویکرد نوین به بافت های تاریخی- فرهنگی و گسترش این نگرش به ابعاد و سطوح مختلف حرفه، نظام مدیریت و جامعه دانشگاهی، "برنامه نظام مدیریت تغییر" توسط دبیرخانه با همکاری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تنظیم و به ستاد ملی بازآفرینی شهری جهت بررسی و تصویب ارائه می گردد. مستندسازی، اطلاع رسانی، آموزش و ترویج از اهم ارکان این برنامه خواهند بود.
