اولین نشست از سلسله نشست‌های ایران شهر قزوین توسط شرکت عمران و بهسازی شهری ایران با همت دبیرخانه طرح توسعه اندیشه ایران شهر و همکاری انجمن دوستداران یادمان‌ها و دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین در تاریخ 24 مهرماه 1395 خورشیدی در آمفی تئاتر علامه رفیعی دانشگاه آزاد اسلامی با سخنرانی مهندس سید محمد بهشتی برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی شرکت مادر تخصصی عمران وبهسازی شهری ایران ، در آغاز برگزاری نشست، دکتر معززی ، مدیر اجرایی دبیرخانه ایران شهر به شرح این جریان فکری پرداختند و عنوان داشتند که خواستگاه اصلی این جریان به سخنرانی مقام عالی وزارت راه و شهرسازی باز می‌گردد. ایشان سه چالش اساسی قابل زندگی بودن شهرها (فقدان سرزندگی، حس تعلق، آلودگی و ...) ، مساله جا به جایی و مساله کالایی شدن و سوداگری را مهمترین رئوس فرمایشات آقای دکتر آخوندی در تشریح مسائل و مشکلات شهر و شهرنشینی معاصر برشمردند. در ادامه مسئول دبیرخانه ایران شهر بیان داشت که مقام عالی وزارت راه و شهرسازی در آن نشست، راه حلهای پاسخگو به این مسائل را چاره جویی های مقطعی نداستند و بازخوانی اندیشه ایران شهر در دوران معاصر را به عنوان یک راه حل و جریان فکری کمک رسان در پاسخگویی به این چالش ها مطرح کردند.
دکتر معززی سخنرانی مقام عالی وزارت را شروعی بر تعریف برنامه های مختلف در راستای توسعه و تدام این جریان فکری معرفی کرد و با اشاره به نشست های برگزار شده در تهران تحت عنوان سلسله نشست های ایران شهر آن را از جمله این اقدمات و برنامه ها برشمرد.
ایشان با اشاره به ضرورت فراهم کردن فضای گفتگو و بستر سازی بهره مندی از دیدگاه های مختلف به برگزاری نشست های ایران شهر در سایر شهرها اشاره کرد و برگزاری نشست قزوین را مغتنم شمارد.
سپس دکتر سلطان زاده ریاست دانشکده معماری و شهرسازی، ضمن خوشامدگویی به میهمانان و ابراز خرسندی از برگزاری چنین نشستها و رویدادهایی کردند و از حضور مهندس بهشتی در دانشگاه ابزار خرسندی نمودند. ایشان با مروری بر سوابق سخنران نشست از تلاش دبیرخانه ایران شهر و انجمن یادمان های ماندگار جهت برگزاری این رویداد تقدیر به عمل آوردند.
خانم مهندس حاجی ملکی مدیر انجمن دوستداران یادمان‌ها نیز ضمن ابراز خرسندی از ایجاد فضای اندیشه ورزی در جامعه امروز، به سرعت دگرگونی در شهرها اشاره داشتند . ایشان توسعه در ادوار پیشین را با آهنگی آرام و برنامه ریزی شده دانستند که این امکان را به شهر می‌داد تا هر آنچه بدان افزوده می‌گردید با تفکر و رویکرد طراحی درهمان بستر و هماهنگ با محیط تحقق پذیرد اما امروزه شرایط تغییر کرده است و شهر قزوین نیز از این امر مستثنی نمیباشد. در پایان مسئول انجمن دوستداران یادمان ها از شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران در همکاری بابت اعتماد و توجه به یک نهاد غیردولتی تشکر کردند و همکاری بیشتر ارگان‌ها با نهادهای غیردولتی را خواستار شدند.
در ادامه مهندس سید محمد بهشتی در باب بازخوانی مفهوم ایران شهر ایراد سخن نمودند که خلاصه ای از صحبت های ایشان به شرح زیر می باشد:
« توجه به موضوع اندیشه ایران شهری از سوی مقام عالی وزارت راه و شهرسازی اتفاق مبارکی است. این موضوع نشان از این دارد که این اندیشه از حاشیه به متن انتقال یافته است. اما به کار بردن این واژه بدون تامل در واقعیت آن و واکاوی معنا و مفهوم دقیق اندیشه ایران شهری، نگران کننده است.
آنچه در اندیشه ایران شهر مهم است وارداتی نبودن آن است، اندیشه ایران شهری از دیرباز در این سرزمین وجود داشته است . اندیشه ایران شهری قرار نیست ساخته شود یا نظریه پردازی شود، بلکه اندیشه‌ای است که ما هزاران سال مبتنی بر آن در این سرزمین زندگی کردیم . حال چون فراموش شده است تلاش داریم ان را بازخوانی کنیم.
برای مطالعه در حوزه ایران شهری، کتاب ها و مقالاتی وجود دارد که عنوان ایران شهر در آن دیده می‌شود اما ادبیات در این موضوع حجیم نیست. اما جالب است بگویم تمام ادبیات ما درباره اندیشه ایران شهری است. مولانا، حافظ، ابوریحان بیرونی، بوعلی سینا و شاهنامه. اصلا جز اندیشه ایران شهری کسی صحبتی نکرده است منتها اصطلاح اندیشه ایران شهری در ادبیات به روشنی و وضوح به کار نرفته است. ما دچار فقر نیستیم به جای آن از فرط غنا ممکن است از گشنگی بمیریم.
اندیشه ایران شهری حاصل تعامل تاریخی ایرانیان با محیط خود بوده است به قصد حفظ بقا در شرایط بحران و فراهم کردن حداکثری شرایط زیست در شرایط نرمال پس منشا ایران شهری درختی است که در این سرزمین رشد پیدا می کند.
ایشان بیان داشتند که از 1750 سال پیش تاکنون یعنی از دوره ساسانی تا دوره قاجار توصیفاتی وجود دارد که بلااستثنا سرزمین ایران را بهترین سرزمین‌های جهان توصیف می کنند، اما از نیمه‌ی دوره قاجار تا امروز ما سرزمین‌مان را بدترین سرزمین جهان می‌دانیم. در دوره جدید اتفاقی افتاده است که ما سرزمین‌هان را بدترین سرزمین و فرهنگ‌مان را فرهنگ غلط می‌دانیم.
مهندس بهشتی ویژگی‌های سرزمین ایران موارد زیر برشمرد
- بالقوه بودن سرزمین ایران
- موقعیت جغرافیایی ویژه ایران
- کیفیت پراکندگی زیست‌گاه‌ها در ایران
- قائم‌به‌ذات بودن در ایران
- تعامل با دیگران
وی با اشاره به نامۀ تنسر که سرزمین ایران را سرزمینی بی غلط می‌داند به طرح‌های توسعه‌ای اشاره کرد که بدون شناخت، قصد اصلاح غلط‌های این سرزمین را دارند. او در بحث بالقوه بودن ایران، اشراف به گوهر نهان این سرزمین را مستلزم شناخت دانست که این روند را همان کیمیاگری یعنی از قوه به فعل درآوردن در همه زمینه‌ها؛ معماری، شهرسازی، هنر و... است
.
مهندس بهشتی ویژگی ایران را موقعیت جغرافیایی آن‌که پل ارتباط شرق و غرب است ذکر کرد. او جهان ایرانی ناشی از این موقعیت را جهانی وسیع از اسپانیا تا اروپا و چین می‌داند که سبب شده در بحث‌های جهانی‌شدن و جهانی‌سازی ویژگی ایرانی ها جهانی بودن باشد.
این جهانی بودن سبب رندی ایرانیان به معنای پرده پرده بودن ایرانیان شده که در معماری این سرزمین در معماری اندرونی و بیرونی نمود یافته است.
مهندس بهشتی کیفیت پراکندگی زیست‌گاه‌ها در ایران را با مثال‌هایی در مورد زیستگاه‌های وسیع در اروپا، زیستگاه‌های نواری در حاشیه نیل و زیستگاه‌های پراکنده در ایران روشن کرد. ازنظر او زیستگاه‌های ایران در حاشیه راه‌های مهم شکل‌گرفته حتی اگر شرایط محیطی مناسبی نداشته‌اند. حتی در دو نوار البرز و زاگرس شهرها در کنار راه‌های مهم و محل عبور راه‌ها از این دو نوار شکل‌گرفته‌اند.
او به ویژگی قائم‌به‌ذات بودن به‌عنوان خصیصه‌ای سرزمینی اشاره کرد که از آرش تا دهخدا و پیرنیا و... تداوم داشته و بدون داشتن سازمان و... خود جور همه را کشیده‌اند و کارهایی کارستان کرده‌اند مانند دهخدا که پس از تشکیل سازمان لغت‌نامه چیز زیادی به آن اضافه نشد.
ویژگی دیگر این سرزمین، تعامل با دیگران به معنای چیزی برای عرضه به دیگران داشتن عنوان شد. و ... »
در ادامه جلسه سوالاتی طرح شد که سخنران به آنها پاسخ داد. در این نشست جمع کثیری از مدیران شهری قزوین، اساتید، صاحب نظران و دانشجویان رشته‌های مرتبط در فضا دانشگاهی حضور داشتند. که از آن جمله می توان افراد زیر را نام برد:
مهندس مانی فر؛ مدیرکل اداره راه و شهرسازی استان قزوین، مهندس اسماعیلی، مدیر معماری و شهرسازی قزوین، مهندس ناصری فر؛ مدیر عمران و بهسازی قزوین، مهندس رشوند؛ مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی، مهندس قاسمی؛ معاونت سازمان نوسازی و بهسازی، مهندس حضرتی مدیرکل سازمان میراث فرهنگی، مهندس شیخ الاسلام معاونت سازمان میراث فرهنگی، اساتید برجسته‌ای چون دکتر سلطان زاده؛ ریاست دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر تهرانی؛ عضو هیات علمی دانشگاه شهبد بهشتی، و پژوهشگران و صاحب نظرانی همچونمهندس مجابی، عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت، مهندس خطیبی،معمار و مهندس پرهیزکاری معمار و پژوهشگر شهر و جمعی از فرهیختگان، نهاد های غیردولتی(انجمن) و دانشجویان حوزه های معماری و شهرسازی، مرمت و رشته‌های مرتبط حضور داشتند. در این نشست که به مدت 2 ساعت به طول انجامید بیش از 140 نفر شرکت کردند.
در پایان نشست به رسم ادب یادبودی به مهندس سید محمد بهشتی از سوی برگزار کنندگان تقدیم گردید.
