معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی «طرح جامع شهری» تهران را منشا بسیاری از مشکلات شهری پایتخت دانست و گفت: اگر منابع ۱۷۵ هزار میلیارد ریال بودجه شهرداری تهران را جستوجو کنیم ریشه بحران شهری در پایتخت مشخص می شود.
به گزارش روابط عمومی شرکت مادر تخصصی عمران و بهسازی شهری ایران به نقل از پایگاه اطلاع رسانی دولت، دکتر پیروز حناچی در واکنش به انتقادهای شهردار تهران در اجلاس بینالمللی شوراها و شهرداریها درباره اجرای طرح جامع شهری افزود: طرح جامع شهری و همچنین طرح تفصیلی تهران که از این طرح تبعیت میکند، منشا بسیاری از مشکلات شهری در تهران است. همچنین در شهرسازی مانیفستی وجود دارد که براساس آن هر طرح بالادستی، چارچوب طرحهای پاییندست را تهیه میکند. به عنوان نمونه طرح تفصیلی از طرح جامع شهری تبعیت میکند، طرح جامع از طرح مجموع شهری و همچنین طرح مجموع شهری از طرحهای منطقهای؛ این سلسله مراتب همیشه و همه جا در شهرسازی وجود دارد.
عضو شورای عالی معماری و شهرسازی اضافه کرد: طرحی که اکنون در تهران اجرا میشود با طرح جامع تهران ارتباط منطقی و معقولی ندارد و در بسیاری از موارد احکامی فراتر از طرح جامع مصوب را فراهم کرده است. در واقع طرح تفصیلی تهران 450 صفحه شیت نقشه دارد که کمیسیون ماده پنج آن را امضا کرده است اما به طور مستقیم مصوبهای در این زمینه نه در ماده پنج و نه در شورایعالی شهرسازی، وجود ندارد.
به گفته معاون وزیر راه و شهرسازی، این طرح هیچ تناسبی با طرح جامع تهران ندارد. حتی طرح جامع کنونی نیز با طرح جامع گذشته تفاوت ماهوی دارد و ریشه ناهنجاریهای کنونی شهر تهران نیز در این ناهماهنگیهاست.
وی گفت: به عنوان نمونه بر اساس طرح مجموع شهری، منطقه22 تهران دیگر نباید بارگذاری مسکونی اضافه داشته باشد و حداکثر میزان جمعیتپذیری آن در افق طرح، حدود 220 هزار تا 230 هزار نفر تعیین شده است. طبق طرح، بقیه فضای این منطقه باید برای کاربریهای خاص تهران در آینده استفاده شود اما تاکنون برای استقرار 650 هزار نفر در منطقه22، پروانه صادر شده است.
دکتر حناچی تصریح کرد: انحراف های متعددی در طرح تفصیلی دیده میشود و با وجود آنکه به گفته شهردار تهران، طرحهای شهری اجرا میشوند اما نتیجه به دست آمده رضایتبخش نیست.
حراج منابع درآمدهای پایدار شهری
در سالهای گذشته درباره چگونگی تامین بودجه شهرداری تهران جار و جنجال بسیاری ایجاد شده است. در بودجه امسال نیز کمیسیون تلفیق شورای شهر رقم پیشنهادی بودجه شهرداری را از 187 هزار و 160 میلیارد ریال به 178 هزار میلیارد ریال کاهش داد.
معاون وزیر راه و شهرسازی درباره بودجه شهرداری تهران در سالهای گذشته گفت: در اواخر دوره آقای کرباسچی، بودجه شهرداری تهران 2هزار میلیارد ریال بود که در دوران آقای الویری به پنج هزار میلیارد و 500 میلیون ریال رسید و آقای ملکمدنی پیشنهاد بودجه 12هزار میلیارد ریالی را به شورای شهر ارایه کرد.
دکتر حناچی ادامه داد: آقای احمدینژاد بودجه شهرداری را 23هزار میلیارد ریال در نظر گرفت و اگر در این میان، دورههای سرپرستی شهرداری را نایده بگیریم، به دوران آقای قالیباف میرسیم که بودجه شهرداری در دوره اول تصدی ایشان 80 هزار میلیارد، در دوره بعدی 150 هزار میلیارد و در این دوره نیز 175 هزار میلیارد ریال است.
وی افزود: پس از روی کارآمدن دولت یازدهم، نرخ رشد بودجه شهرداری کندتر شده است و از این بابت باید از شورای شهر تشکر کنیم؛ زیرا بودجه پیشنهادی شهرداری به شورا با احتساب موارد غیرنقدی بیش از این بود. اکنون مهمترین سوال این است که 175 هزار میلیارد ریال بودجه شهرداری تهران از چه منابعی تامین میشود؟ اگر در این زمینه جستوجو کنیم ریشه بحران شهری در تهران را به دست میآوریم.
به گفته معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی، در بودجه همه نهادها و سازمانها، منابع درآمدی و همچنین هزینهها تعیین میشود که در مورد شهرداری تهران نیز باید این موضوع به خوبی مشخص شود این درآمدها از چه محلی کسب میشود.
وی با اشاره به نتایج مطالعات وزارت راه و شهرسازی در10 کلانشهر کشور گفت: نزدیک 79.6 درصد از درآمدهای شهرداریها به عوارض ناشی از ساختوساز بستگی دارد که این رقم شامل بخشهای قانونی و غیرقانونی شامل درآمدهای ناشی از پروانه عادی ساختمان، فروش تراکم، درآمدهای ناشی از ماده 100 و... میشود.
به گفته دکتر حناچی، بخش زیادی از درآمدهای شهرداریها ناپایدار است زیرا با عوارض ساخت و ساز ارتباط مستقیمی دارد و به همین دلیل در زمان رکود، شهرداریها در تامین هزینه های وظایف جاری نیز با مشکل روبرو میشوند.
معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی افزود: شهرداریها درشرایط رکود مسکن، مجبور به فروش و حراج منابع خود میشوند. اکنون نیز شهرداری تهران سرمایه های درشت خود را مانند اکثریت سهام در بانک شهر فروخته یا با ارایه پیشنهادهایی مانند فروش فروشگاه شهروند در حال فروش آنهاست که این موضوع زیان مالی هنگفتی برای شهر به همراه دارد، زیرا با این اقدام کالاهای سرمایهای که میتواند در کسب درآمدهای پایدار شهر مفید باشد، از دست میرود.
فقدان توجیه اقتصادی پروژههای شهری
دکتر حناچی به سخنان شهردار تهران درباره رقم بودجه شهرداری اشاره کرد و گفت: چندی پیش آقای قالیباف اعلام کرد میتواند با 50 هزار میلیارد ریال شهر تهران را مدیریت کند یعنی هزینه های کف شهر تهران (حفاظت از فضای سبز، جمعآوری زباله و...) در این حد است اما اگر شهرداری برنامهای برای انجام فعالیتهای عمرانی داشته باشد هزینه ها متفاوت میشود.
وی افزود: در بسیاری از کشورها پرداخت همه هزینه های شهری به عهده شهروندان نیست و موفقیت مدیریت شهر در گرو یافتن منابع جدید و سالم است. یکی از معیارهای سنجش موفقیت شهردارها این است که درآمدهای شهری را از چه منابعی تامین میکنند.
معاون معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی اضافه کرد: برخی شهرداریها، پروژههای بزرگ شهری را میفروشند و البته از آنها عوارض نیز دریافت میکنند. دریافت عوارض از مسافران شهری بزرگراهها، سازوکاری برای کنترل سفرهای شهری و کاهش حجم آنهاست اما از این ابزار در تهران و کلانشهرها استفاده نمیشود. از سوی دیگر، شهرداری پروژههایی را تعریف میکند که ممکن است توجیه اقتصادی نداشته باشد، به عنوان نمونه اتوبان دو طبقه صدر در شرایطی ساخته شد که تجربه ناموفق مشابهی در سئول در این زمینه وجود داشت.
وی توضیح داد: چند سال پیش از ساخت اتوبان دوطبقه صدر یکی از اتوبانهای دوطبقه شهر سئول تغییر کاربری داد و به پیادهراه تبدیل شد. پایتخت کره جنوبی (سئول) در دهه 90 میلادی مشکل آلودگی و حمل و نقل داشت و شهرداری این شهر به ساخت بزرگراهی دوطبقه برای بهبود عبور و مرور اقدام کرد اما سرانجام پس از چند سال به دلیل مشکلات ایجاد شده و به منظور ایجاد آرامش در شهر، این بزرگراه دوطبقه تغییر کاربری داد. متاسفانه شهرداریهای ما از این تجربه ها کمتر استفاده میکنند.
به گفته این عضو شورای عالی معماری و شهرسازی، اکنون در دنیا اتوبانهای دوطبقه ساخته نمیشود و در صورت ساخت نیز پس از مدتی تغییر کاربری میدهند. البته در این موضوع بحث توسعه حمل و نقل عمومی بسیار تاثیرگذار است. ناگفته نماند تغییر کاربری بزرگراه دوطبقه شهر سئول کاهش دما و آلودگی، افزایش ارزش زمینهای منطقه و همچنین افزایش حضور نخبگان در این منطقه را به همراه داشت.
