نشست سیزدهم ایران‌شهر با سخنرانی دکتر حمید احمدی و موضوع «بنیادهای هویت ملی ایرانی» در روز سه‌شنبه 5 مردادماه سال 1395، ساعت 16 در خانه گفتمان شهر و معماری برگزار شد.
در ابتدای نشست، خانم دکتر عرفانیان‌سلیم؛ مدیر کل دفتر مطالعات کاربردی و امور ترویجی، ضمن خوش‌آمدگویی و ارائه خلاصه‌ای از سوابق علمی و حرفه‌ای جناب آقای دکتر حمید احمدی، از ایشان جهت ایراد سخنرانی دعوت به عمل آوردند.
جناب دکتر احمدی نسبت به ایجاد فضای گفتمانی از طرف نهاد دولتی در حوزه هویت ملی، ابراز خرسندی کرده و سپس سخنرانی خود را آغاز نمودند.
ایشان ضمن اشاره به این موضوع که واژه ایران‌شهر در گستره زمان دچار تحولات عظیمی گردیده، و عمدتاً در متون اوستایی، پهلوی از واژه‌هایی نظیر airyå daiŋhāvō ایریا دینگهو به معنای سرزمین مردمان ایران یا airyō.šayanəm ایریو شایانم استفاده شده است، همچنین در متون اوستایی از واژه خونیرس که بعدها واژه airyanəm vaējō ایریانم وءیجو یا ایران ویج جایگزین این واژه گردید، و در دوره ساسانی واژه ایران‌شهر به کار گرفته، و در دوره قاجار نیز از واژه ممالک محروسه ایران استفاده شده، افزود:
امروزه واژه ایران‌شهر به عنوان یک سازه معنایی و واژه هویتی مطرح گردیده اما این موضوع در تاریخ ایران بی‌سابقه نمی‌باشد، تاریخ ایران در نوع خود بحران و رستاخیز مواجه بوده که در دوره بحران امروزی به هر دلیلی هویت ایرانی به فراموشی سپرده شده و تلاشی برای احیای مجدد آن صورت گرفته است که ادوار بازسازی اندیشه ایران‌شهر به قرار زیر است:
- اولین تلاش در دوره ساسانی بعد از تهاجمات اسکندر انجام گرفت؛
- در قرن‌های دوم، سوم، چهارم و پنجم که در اثر تهاجمات عرب و تلاش‌های فراوان خلافای عباسی برای از بین بردن هویت و استقلال ایران تلاشی مجدد صورت گرفت که حاصل آن شاهنامه فردوسی است؛
- دوره ایلخانی با سقوط غزنویان و به سلطه رسیدن سلجوقیان؛ کم کم ایده ایران‌شهر به حاشیه رانده شد و بعد از آن حمله مغول به ایران رخ داد که حدود دو قرن مسئله هویت ایرانی به دست فراموشی سپرده شد؛
- در قرن نوزدهم بعد از شکست ایران از روس، تلاش گسترده‌ای برای طرح ایده ایران‌شهر که همزمان با آن ترجمه آثار تاریخی ایران توسط غربی‌ها صورت می‌گرفت روبرو شد و کمک قابل توجهی به این موضوع کرد؛ و
- آخرین تلاش صورت گرفته در دوره فعلی است، که برگزاری این نشست‌ها بخشی از آن تلاش‌ها است.
دکتر احمدی تصریح کرد که باید شفاف‌سازی مفاهیم از معنای هویت صورت گیرد، و عدم درک این موضوع باعث اغتشاش می‌گردد، همچنین وی به بنیادهای (هسته سخت) هویت ملی ایرانی که شامل سرزمین، تاریخ، فرهنگ و میراث فرهنگ، دولت و میراث سیاسی اشاره کرد.
ایشان یکی از چالش‌های فراروی هویت ملی ایرانی را عرصه جهانی شدن و نیازهای نوین جامعه ایرانی دانست، همچنین وی در جمع‌بندی افزود که هویت ایرانی و عناصر سازنده آن باید در شهرها تجلی یابند و به عبارتی شهر باید نماد هویت فردی، اجتماعی و ملی ایران باشد.
پس از پرسش و پاسخ و نقد و بررسی توسط حضار، جلسه پایان یافت.
