نشست پانزدهم ایرانشهر با موضوع " فضاهای عمومی شهری و ذهنیت پولی" روز سهشنبه 2 شهریورماه 95 ساعت 16 با سخنرانی آقای دکتر عباس کاظمی در خانه گفتمان شهر و معماری برگزار شد.
در ابتدای نشست سرکارخانم دکتر عرفانیانسلیم ضمن خوشآمدگویی، به بیان خلاصهای از سوابق علمی واجرایی دکتر کاظمی پرداختند.
در ادامه آقای دکتر کاظمی سخنرانی خود را با تبیین موضوع گرفتاری در زندگی روزمره مردم به عنوان پرمسامدترین مفاهیم(به خصوص در تهران) آغاز کرد.
وی تأکید کرد: با رصد کردن الویت مردم درخصوص گرفتاری به موضوعات مسکن، شغل، بیکاری، فقر و ... میرسیم که نشاندهنده این است که منشأ گرفتاری امروزی مردم به مسائل مالی، مادی و پولی برمیگردد.
پس از آن تصریح کرد براساس پیمایشهای جهانی و بررسیهای صورت گرفته بر روی شادی و خوشبختی مردم، نشان میدهد همه جا احساس شادی با تمکن مالی همراستا نبوده و کشورهایی هستند که از نظر احساس شادی بالاترین رنک را کسب کردهاند درحالیکه از نظر اقتصادی سطح بالایی ندارند. بنابراین نمیتوان گفت پول مقدمهای برای تضمین خوشبختی و احساس شادمانی است.
سپس ایشان ضمن اشاره به جایگاه مراکز تجاری(پس از دهه 80) بعنوان هویت شهر، تأکید کرد امروزه فضاهای تجاری در حال عمومیت بخشی هستند چراکه به نوعی فضاهای فرهنگی و تفریحی نیز در آن جای داده شدهاست. اما نگرانی اینجاست که تمامی قشرهای طبقاتی نمیتوانند در این فضاها ظاهر شوند بنابراین مشکلی که زندگی ما را تهدید میکند تجاری شدن فضاهای عمومی و عمومی شدن فضاهای تجاری است. که ما را با پدیدهای به نام عمومیتزدایی از فضاهای عمومی مواجه میکند که مهمترین آسیب این موضوع این است که وقتی از بار عمومی بودن کاسته میشود، به همان میزان مرزبندی میان طبقات مختلف اجتماعی در فضاهای شهری بیشتر میشود و همین امر بر گرفتاری ما میافزاید.
ایشان اذعان داشت یکی از پیامدهای توسعه مالیشدن در شهر این است که سبک زندگی مردم و الگوی فراغتیشان تغییر کند همانگونه که در شهر تهران با ساخت فضاهای تجاری و روانه کردن مردم به این فضاها، آنها را به شیوه خاصی از زندگی عادت دادهایم. حال آیا همچنان فضاهای عمومی شهری این قدرت را دارند که دوباره ذهنیت ما را شکل دهند؟!
واقعیت این است که فضاها ذهنیت مردم را شکل میدهند و هرچقدر فضاهای عمومی به سمت تجاری شدن پیش میروند، ذهنیت آنها نیز به دنبال مسائل پولی پیش خواهد رفت و درنتیجه میزان گرفتاری سیر صعودی پیدا میکند.
در ادامه ایشان تأکید کرد فضاهای شهری میبایست ما را به دو تخیل سیاسی و عاطفی در شهر سوق دهد اما آیا فضاهای عمومی امروزه ما را به سمت این دو سوق میدهد؟ متأسفانه فضاهای عمومی امروزی، نه تنها ما را به این دو جهت سوق نمیدهد بلکه آنها را پس زده و ما را به تخیل پولی و مالی سوق میدهد و این همان دلیل شکلگیری ذهنیت گرفتار و دغدغهمند ماست.
فضا و تخیل رابطه مستقیم دارند و هر چقدر فضا به تخیل جهت میدهد، تخیل نیز به فضا جهت میدهد تا آنجا که میتوان عنوان کرد فضاهای تجاری در حال مصرف موضوعات عاطفی و انسانی میباشد.
سپس دکتر کاظمی با اشاره به دو بخشی بودن موضوع گرفتاری به گرفتاری روزمره و گرفتاری عاشقی؛ تصریح کرد امروزه گرفتاری نوع اول بر جامعه حکمفرماست و موضوع عاشقی به حاشیه رفته است! نیاز امروزه ما برای عاشقی دوباره در شهر، وجود فضاهای عمومی است نه فضاهای تجاری که باعث مشوش کردن ذهنیت ماست.
در انتهای جلسه پس از پرسش و پاسخ و نقد و بررسی جلسه پایان یافت.