دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با اشاره به اینکه ۱۰ تا ۱۵ درصد بافت شهری فرسوده است، گفت: تأمین زیرساخت در بافت شهری ۴۰ درصد ارزان‌تر از اراضی جدید است.
سید محسن طباطبایی در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص طرح دولت برای بازسازی بافت‌های فرسوده که از سوی رئیس جمهور، مطرح شده است، گفت: در صورتی که زیرساخت‌های لازم برای طرح مسکن مهر آماده می‌شد این پروژه می‌توانست تا حدود زیادی مشکل خانه‌دار شدن خانوارها را برطرف سازد اما فقدان توانمندی مالی دولت برای تأمین هزینه‌های ایجاد زیرساخت‌های رفاهی باعث شده تا اغلب پروژه‌های مسکن مهر به افق جمعیتی خود دست پیدا نکنند.
مدرس دانشگاه خوارزمی با بیان اینکه مسکن مهر علی‌رغم اینکه نگاه و سمت و سوی خوبی داشت و به لحاظ ایده کاملا مفید و کارگشا بود اما در مرحله برنامه‌ریزی، تدوین استراتژی و اجرا نیز با کاستی مواجه شد، گفت: از جمله مهمترین اشکالات مسکن مهر، مکان‌یابی نامناسب بود چرا که اکثر پروژه‌ها در مناطقی دور از شهر و فاقد زیرساخت ایجاد شدند، در صورتی که استفاده از فضاهای خالی درون‌شهری و نیز پتانسیل بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده بسیار مناسبتر بود.
طباطبایی مشکل دیگر مسکن مهر را نادیده گرفتن الزامات فرهنگی و اجتماعی شهرها و مناطق مختلف جغرافیایی کشور دانست و گفت: این طرح با یک نسخه کاملا یکسان برای اکثر مناطق که هرکدام جغرافیا، فرهنگ و اجتماع خاص خود را دارند اجرا شده است؛ برای مثال در بسیاری از شهرها هنوز تصوری از زندگی آپارتمانی وجود ندارد و بنابراین مسکن مهر مورد استقبال قرار نگرفته است.
دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران ادامه داد: در مرحله اجرا نیز تناسب بین کاربری‌ها رعایت نشد و انبوهی از خانه‌ها کنار هم ساخته شد که فکری برای کاربری فضای سبز، آموزشی، تفریحی ، فرهنگی و مذهبی آنها نشده و این نگاه که مسکن صرفا یک سرپناه فیزیکی است حاکم بوده در حالیکه مسکن نشان‌دهنده، سبک زندگی و رفاه و امنیت و آرامش جامعه است.
طباطبایی با اشاره به اینکه تحقیقات نشان می‌دهد هزینه تأمین زیرساخت های لازم در بافت‌های موجود شهری حدود ۴۰ درصد کمتر از هزینه آماده‌سازی اراضی جدید است، گفت: از این منظر گسترش افقی شهرها می‌تواند هزینه های مازادی را بر دولت‌ها تحمیل کند و به فقر شهری منتج گردد.
این کارشناس مسائل شهری بازسازی بافت های فرسوده را دارای تاثیرات و مزیت‌های متعددی همچون ارتقای بهره‌وری زمین، کاهش هزینه اسکان، کاهش هزینه حمل و نقل و... دانست و گفت: یکی از مهمترین تغییرات پس از بازسازی بافت‌های فرسوده افزایش قیمت زمین در منطقه مورد بازسازی است که همین عامل می‌تواند به عنوان مشوقی برای حضور بخش خصوصی در این سرمایه گذاری به حساب آید.
وی با اشاره به سخنان رئیس جمهور مبنی بر استفاده از ظرفیت‌های بخش خصوصی برای نوسازی بافت های فرسوده گفت: این طرح در برخی از کشورها با موفقیت اجرا شده است و در مقطعی نیز در کشور ما با عنوان «نوسازی مشارکتی» در دستورکار قرار گرفت اما به دلیل فقدان بسترهای لازم قانونی به نتیجه لازم نرسید.
مدرس دانشگاه خوارزمی با بیان اینکه در این طرح با مشارکت مردم سازه‌های بافت فرسوده در منطقه‌ای وسیع تخریب می‌شود و از سوی بخش خصوصی شهرک‌های مسکونی جدید ساخته می‌شود، افزود: دو مانع مهم در این حوزه به چشم می‌خورد که یکی عدم تمایل مردم برای واگذاری خانه‌ها و مشکلات حقوقی تملک اراضی است و دیگری عدم میل و رغبت انبوه‌سازان برای ورود به این پروژه هاست چرا که سود مورد نظر این بخش تامین نمی شود.
طباطبایی با اذعان به اینکه حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از وسعت شهری در ایران را بافت فرسوده تشکیل می‌دهد، گفت: شهرهای تهران، تبریز و مشهد به ترتیب بیشترین سهم را از بافت‌های فرسوده شهری دارند و در کلانشهر تهران قریب به ۱۷ هزار هکتار بافت فرسوده وجود دارد که تنها حدود ۲۰ درصد آن بازسازی شده است.
دبیر انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با تاکید بر اینکه هزینه سنگینی در مسکن مهر صورت گرفته است و نباید اجازه داد این سرمایه ها هدر رود، گفت: با این حال در برنامه های جدید نوسازی بافت های فرسوده شهری می تواند در اولویت قرار گیرد.
