هفتمین نشست از سلسله نشست های ایران‌شهر در خانه گفتمان شهر و معماری برگزار شد.
این نشست در روز سه‌شنبه 1 دی‌ماه1394 از ساعت ۱۶ الی ۱۸ با سخنرانی آقای مهندس سید محمد بهشتی و موضوع "بازخوانی مفهوم ایران‌شهر"در خانه گفتمان شهر و معماری برگزار شد.
در ابتدا مهندس بهشتی سخن خود را با ویژگی‌های سرزمین ایران در قالب 5 عامل مهم برشمرد:
- موقعیت جغرافیایی ویژه ایران
- بالقوه بودن سرزمین ایران
- کیفیت پراکندگی زیست‌گاه‌ها در ایران
- قائم‌به‌ذات بودن در ایران
- تعامل با دیگران
وی در بحث بالقوه بودن ایران، اشراف به گوهر نهان این سرزمین را مستلزم شناخت آن دانست که این روند را همان کیمیاگری ( از قوه به فعل درآوردن) نامید.
مهندس بهشتی مهمترین ویژگی ایران را موقعیت جغرافیایی آن دانست که پل ارتباط شرق و غرب بوده و پایتخت آن نیز واقع در تقاطع دو کریدور مهم ایران می‌باشد. او جهان ایرانی ناشی از این موقعیت را جهانی وسیع می‌داند که سبب شده در بحث‌های جهانی‌شدن و جهانی‌سازی ویژگی ایرانی ها در جهانی بودن منحصر به فرد باشد که این موضوع در معماری این سرزمین به شکل معماری اندرونی و بیرونی نمود یافته است.
ایشان کیفیت پراکندگی زیست‌گاه‌ها در ایران را با مثال‌هایی در مورد زیستگاه‌های وسیع در اروپا، زیستگاه‌های نواری در حاشیه آبهای نیل و زیستگاه‌های پراکنده در ایران روشن کرد
وی در ادامه تأکید کرد زیستگاه‌های ایران در حاشیه راه‌های مهم شکل‌گرفته(البرز و زاگرس) حتی اگر شرایط محیطی مناسبی نداشته‌اند.
او به ویژگی قائم‌به‌ذات بودن به‌عنوان خصیصه‌ای سرزمینی اشاره کرد که از آرش گرفته تا دهخدا و پیرنیا تداوم و ادامه داشته و کارهایی منحصر به فرد کرده‌اند مانند لغت نامه دهخدا که پس از تشکیل سازمان لغت‌نامه چیز زیادی به آن اضافه نشد.
بهشتی از ویژگی‌های دیگر این سرزمین، تعامل با دیگران در معنای داشتن چیزی برای عرضه به دیگران عنوان کرد.
بهشتی در پاسخ به سؤالاتی در خصوص کاربرد مسائل مطرح شده در بازخوانی اندیشه ایران‌شهر و تأثیر عوامل یادشده مانند پراکندگی زیست‌گاه‌ها و قائم‌به‌ذات بودن در عدم شکل‌گیری اندیشه واحد و رسیدن به سیر تجرید برای دست‌یابی به آن در ایران گفت: بازخوانی اندیشه ایران‌شهر می‌بایست توسط اهلش و با شرایطی خاص انجام گیرد و غیر از این امکان‌پذیر نیست.
او اشاره کرد که نقشه یک ساختمان، تقلیل یافته‌ترین خط‌وربط یک ساختمان است نه تجرید آن. اگر کسی آب رکن‌آباد حافظ را درک کند از نیل مهم‌تر است درحالی که در ظاهر این‌گونه نیست و همگی به دلیل شناخت نیل نسبت به رکن‌آباد، نیل را نزدیکتر به خود می‌دانند در حالیکه این رکن‌آباد است که نزدیک ماست.
او پس از اشاره به گسست تاریخی در دورۀ مشروطه، اظهار داشت ما سه واکنش در قبال مسائل دورۀ قاجار و شکست در جنگ با روس‌ها داریم که عبارتند از:
1- واکنش نیروهای متجدد: منجر به بی‌اعتمادی به توان خود و جستجوی گمشده در غرب بود که منجر به مشروطه شد.
2- واکنش نیروهای سنت‌گرا : واکنشی به تجددگراها بود که گمشده را در صدر اسلام می‌جویند و به غرب اعتمادی ندارند.
3- نیروهایی که کنشگرند و به فرهنگ ایران اعتماد دارند و تلاش معاصر بودن دارند نه متجدد بودن: آن‌ها حرف‌های نو و ریشه در تاریخ دارند مثل دهخدا و پیرنیا.
بهشتی ادامه داد که گروه اول و دوم وجوه اشتراک بیشتری دارند که البته سال‌ها پیش در پی دین‌زدایی از نوروز و جایگزینی آن با عید غدیر و فطر بودند.
او در مورد تهران گفت هیچ شهری در ایران قابلیت پایتخت شدن را ندارد و مشکلات تهران ناشی از سوء مدیریت ماست. ما همواره دچار منحنی سینوسی مدنیت و بحران آن بوده‌ایم ولی به نظر می‌رسد که ما درحال خارج شدن از بحران مدنیت هستیم.
این حرف که چرخ را نباید دوباره اختراع کرد ناشی از واکنش شکست و پذیرش آن است. بارها و بارها چرخ، شهر و... را باید کشف کرد و نو به نو کرد. مانند یک درخت که هر سال بهار نو می‌شود.
وی در پایان تصریح کرد: اندیشه ایران‌شهری چیزی است که باید باعث زندگی خوب ما در ایران شود. برخلاف آنچه ما در ۸۰ ـ ۷۰ سال اخیر انجام داده‌ایم.
این نشست پس از پرسش و پاسخ و گفتگو بین مهندس بهشتی و حضار به پایان رسید.
.jpg)
